Νόμπελ οικονομίας για γέλια και για κλάμματα

ΕΛευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Χτες ήρθε η κουβέντα στον Λαρς Πήτερ Χάνσεν, ο οποίος πήρε το εφετεινό βραβείο νόμπελ για την οικονομία. Επειδή, μετά το περιβόητο βραβείο νόμπελ για την ειρήνη, το πιο ελεεινό και τρισάθλιο είναι το αντίστοιχο για την οικονομία, ας πούμε σήμερα δυο λόγια παραπάνω γι’ αυτό. Και, κατ’ αρχάς ας διευκρινίσουμε ότι η επίσημη ονομασία αυτού τού βραβείου είναι “βραβείο για τις οικονομικές επιστήμες”. Δηλαδή, πρέπει να απονέμεται σε όσους προάγουν την οικονομική επιστήμη.

Αξίζει τον κόπο να διευκρινίσουμε επίσης ότι, σε αντίθεση με τα άλλα βραβεία (χημείας, φυσικής, ιατρικής, λογοτεχνίας και ειρήνης) το βραβείο οικονομικών επιστημών δεν αναφέρεται από τον Άλφρεντ Νόμπελ στη διαθήκη του. Το εν λόγω βραβείο θέσπισε η Τράπεζα της Σουηδίας το 1968, με  αφορμή την συμπλήρωση τριακοσίων χρόνων από την ίδρυση της. Αυτά για ενημέρωση και πάμε παρακάτω.

Πριν δυο χρόνια, στο 4ο σημείωμα της σειράς “Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού”, γράφαμε: “Παρά  την πλήρη αποτυχία των νεοφιλελεύθερων δογμάτων, η άρχουσα τάξη εξετίμησε δεόντως τους υποστηρικτές της και φρόντισε να τους τιμήσει με βραβείο Νόμπελ. Την αρχή έκανε ο ίδιος ο Χάγιεκ (1974) και ακολούθησαν τόσο ο Φρήντμαν (1975) όσο και τα “παιδιά” του: ο Τζωρτζ Στίγκλερ (1982), ο Τζέιμς Μπιουκάναν (1986), ο Ρόναλντ Κόουζ (1991) και ο Γκάρρυ Μπέκερ (1992)”. Φαίνεται ότι η επιτροπή που απονέμει το εν λόγω βραβείο είναι τόσο ενθουσιασμένη από τα επιτεύγματα των ΗΠΑ στον χώρο τής οικονομίας αλλά και από τους νεοφιλελεύθερους “ριζοσπαστισμούς” των “παιδιών” τού Σιξάγου, του Μπέρκλεϋ, του Γέηλ κλπ ώστε πρέπει να πάμε πίσω στο 1999 για να δούμε να βραβεύεται κάποιος οικονομολόγος εκτός ΗΠΑ!

Πάντως, εφέτος η επιτροπή απονομής ξεπέρασε όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και την ίδια την λογική, αφού μοίρασε το βραβείο σε τρεις άσχετους μεταξύ τους πολιτειακούς οικονομολόγους: τον Γιουτζήν Φέιμα, τον Λαρς Πήτερ Χάνσεν και τον Ρόμπερτ Σίλλερ. Υποτίθεται ότι η επιτροπή μοίρασε το βραβείο επειδή και οι τρεις έκαναν μελέτη πάνω στο ίδιο θέμα, τις διακυμάνσεις των τιμών σε επενδυτικά προϊόντα. Έλα, όμως, που ο Σίλλερ καταλήγει σε διαμετρικά αντίθετα αποτελέσματα από τους άλλους δύο! Όπως έγραψε προσφυώς ο Γιάννης Βαρουφάκης, είναι σαν να βράβευσε η επιτροπή τόσο τον Γαλιλαίο όσο και τους ιεροεξεταστές του!

Για να γίνω πιο σαφής, ο Φέιμα με τον Λάρσεν είναι καθαρόαιμα “φρηντμανόπαιδα” (δηλαδή, φανατικοί υπέρμαχοι των νεοφιλελεύθερων δοξασιών) ενώ ο Σίλλερ εμφορείται από την κεϋνσιανή αντίληψη των πραγμάτων. Ο τελευταίος είναι πιο γνωστός από τους δυο πρώτους, μιας και είχε προβλέψει (μαζί με τον Γιόζεφ Στίγκλιτς) την κατάρρευση των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας (“Ανατομία… – . Η φούσκα dot com“) αλλά και το σκάσιμο της φούσκας τής κτηματαγοράς, το οποίο σώριασε την Λέμαν Μπράδερς και οδήγησε στο ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης που βιώνουμε μέχρι σήμερα. Ο Σίλλερ υποστηρίζει ό,τι ακριβώς έλεγε ο Κέυνς: από την κρίση δεν βγαίνουμε με σκληρή λιτότητα αλλά με αύξηση των δημοσίων δαπανών. (*)

Από την πλευρά του ο Φέιμα, πιστός στις νεοφιλελευθέρες ανοησίες, υποστηρίζει ότι η κρίση ξέσπασε επειδή το κράτος επενέβη για να βοηθήσει τις τράπεζες που κατέρρεαν! Όπως λέει, “αν είχαν αφεθεί όλες οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι βιομηχανίες να πτωχεύσουν, θα προέκυπτε μια ανωμαλία αλλά η κατάσταση θα είχε διορθωθεί σε μια-δυο βδομάδες”(!!!) Επίσης, όταν ρωτήθηκε για τις φούσκες, τις οποίες αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο, έδωσε την εξής αμίμητη απάντηση: “Δεν υπάρχουν φούσκες στην οικονομία. Δεν αντιλαμβάνομαι καν τι είναι αυτό το πράγμα. Η σημερινή κατάσταση δεν είναι αποτέλεσμα χρηματοπιστωτικής κρίσης. Απλώς, μια ανεξήγητη ύφεση προκάλεσε απότομη πτώση τιμών και αυτή είναι που προκάλεσε χρηματοπιστωτική κρίση.” (σ.σ.: ;;;) Σαφέστατος: η σημερινή μαύρη μαυρίλα δεν είναι αποτέλεσμα κρίσης αλλά μια “ανεξήγητη” ύφεση έρριξε τις τιμές κι αυτό προκάλεσε την κρίση, η οποία πάντως δεν ευθύνεται για την μαύρη μαυρίλα. Ωραίος! Κι ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε.

Για τον Λάρσεν μιλήσαμε και χτες. Ο κύριος αυτός είναι επί κεφαλής του Milton Friedman institute for research in economics της σχολής τού Σικάγου. Εκτός από το ωραίο που αναφέραμε χτες (“χώρες σαν την Ελλάδα χρειάζεται να έχουν υψηλά επίπεδα ανεργίας, προκειμένου να πέσουν γρήγορα οι μισθοί και να συμπιεστεί το μοναδιαίο κόστος εργασίας, ώστε να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους έναντι της Γερμανίας”), ο Λάρσεν υποστηρίζει ότι κάθε προσπάθεια για έλεγχο των αγορών οδηγεί στην ανακύκλωση της κρίσης, επομένως η μόνη διέξοδος από την κρίση είναι να αφεθούν απολύτως ελεύθερες οι αγορές να αυτορρυθμιστούν.

Τώρα, το πώς κατάφερε η επιτροπή να βραβεύσει ταυτοχρόνως τρεις ανθρώπους οι οποίοι υποστηρίζουν διαμετρικά αντίθετες θεωρίες, μόνο τα μέλη της μπορούν να το εξηγήσουν. Εμείς δεν πολυσκοτιζόμαστε. Όσο σκεφτόμαστε σε ποιους έχει απονεμηθεί το άλλο πρόστυχο βραβείο (της ειρήνης) τόσο σιγουρευόμαστε για τα μυαλά που κουμαντάρουν τέτοιες επιτροπές.

(*) Πριν μια δεκαετία, στις 15/12/2003, γράφαμε σε τούτο το ιστολόγιο: “Ακόμα και πρωτοετείς φοιτητές της ΑΣΟΕΕ θα καταλάβαιναν ότι αυτό το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν οφείλεται στην ανευθυνότητα κάποιων μεμονωμένων πολιτικών αλλά στον “αυτόματο σταθεροποιητή” (L. Seidman, “Automatic Stabilizers”) σύμφωνα με τον οποίο: όταν η οικονομία βρίσκεται σε καθοδικό κύκλο οι δαπάνες αυξάνονται (επιδόματα ανεργίας, αναπτυξιακά προγράμματα παροχών κλπ) και οι φόροι παραμένουν στάσιμοι (αν δεν μειώνονται) αφού λιμνάζει η οικονομική δραστηριότητα.”(Σύμφωνο “σαθρότητας”)

Πηγή : Cogito Ergo Sum