Ο ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Σοφοκλέους 10

Πώς λέγεται στα ελληνικά «plus ca change..."? Η γαλλική έκφραση, που σημαίνει «όσο περισσότερα πράγματα αλλάζουν, τόσο πιο ίδια μένουν» δεν υπήρξε ποτέ πιο εύστοχη από ό, τι σε σχέση με την Ελλάδα τώρα.

Αυτό συμβαίνει επειδή, για τους αγώνες της Ελλάδας ώστε να αναδιαρθρώσει την οικονομία της και να βγει από τη μεγάλη ύφεση, λίγα πράγματα φαίνεται να έχουν αλλάξει. Αν μη τι άλλο, φαίνεται να χειροτερεύει.

Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα ξεμένει από ρευστό. Με βάση την τελευταία καταμέτρηση, τα ταμεία της ελληνικής κυβέρνησης θα αδειάσουν στις 16 Νοεμβρίου εκτός και αν η τρόικα — το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα — απελευθερώσει ένα μέρος των 31,5 δις € (41 δις δολάρια) της ενίσχυσης.

Οι πιο πρόσφατες εκθέσεις αναφέρουν ότι δεν υπάρχει συμφωνία με την τρόικα για τα περαιτέρω μέτρα λιτότητας που θα συνεχίσει να εφαρμόζει η Ελλάδα ως αντάλλαγμα της ενίσχυσης.

Η τρόικα θέλει η Ελλάδα να αποκτήσει ένα ουσιαστικό διαρθρωτικό δημοσιονομικό πλεόνασμα ύψους 4,5% του ΑΕΠ μέσα σε τρία χρόνια, μια φαινομενικά αδύνατη διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Οι πιο πρόσφατες εκθέσεις δείχνουν ότι στην Ελλάδα θα δοθεί ένα επιπλέον έτος ή δύο για να ανταποκριθεί στο στόχο, αλλά αυτό μπορεί να είναι ασήμαντο έναντι της κλίμακας των προβλημάτων.

Οι πλέον πρόσφατες επίσημες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί 4,5% φέτος έναντι προηγούμενων προβλέψεων για συρρίκνωση 3,8%. Ένα στα τέσσερα άτομα σε ενεργή ηλικία που αναζητούν θέσεις εργασίας είναι άνεργα.

Δεν είναι λοιπόν προς αναρώτηση ότι το έλλειμμα της ελληνικής κυβέρνησης απλά χειροτερεύει — τώρα προβλέπεται να είναι 5,2% του ΑΕΠ του χρόνου, έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης για 4,2%. Και το βάρος των ευθυνών της Ελλάδας γίνεται πιο δαπανηρό: το ελληνικό χρέος αναμένεται τώρα να φτάσει στο 190% του ΑΕΠ το επόμενο έτος, δέκα εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερα από προηγούμενες προβλέψεις.

Αυτό είναι μη βιώσιμο, αλλά η τρόικα έχει αποφύγει κι άλλη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους: ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ούτε η ΕΚΤ θέλουν να επιβαρυνθούν τις απώλειες για τις συμμετοχές και ακόμη, επειδή κατέχουν ένα σημαντικό μέρος του ελληνικού χρέους, μια αναδιάρθρωση χωρίς τη συμμετοχή τους είναι σχεδόν άσκοπη.

Δεν βοηθούν οι ίδιοι οι Έλληνες τους εαυτούς τους. Ας δούμε το ζήτημα της καταπολέμησης της διαφθοράς.

Τα ελληνικά δικαστήρια κυνηγούν γερμανικά στελέχη από τη μηχανολογική εταιρεία Siemens για δωροδοκίες Ελλήνων υπαλλήλων προκειμένου να κερδίσουν συμβάσεις και ταυτόχρονα, κατηγορούν τον εκδότη ελληνικής εφημερίδας επειδή αποκάλυψε τα ονόματα των 2.059 Ελλήνων, με ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.

Και ακόμη οι διεφθαρμένοι Έλληνες και οι φοροφυγάδες παραμένουν εν λευκώ ελεύθεροι από κάθε δίωξη. Ο κατάλογος των Ελλήνων με ελβετικούς λογαριασμούς που παρέδωσε στην ελληνική κυβέρνηση το 2010 η Christine Lagarde, τώρα επικεφαλής του ΔΝΤ, αλλά τότε ως η γαλλίδα Υπουργός οικονομικών, αμέσως «χάθηκε» από Έλληνες υπαλλήλους.

Ούτε οι ελληνικές υποσχέσεις λιτότητας είναι ιδιαίτερα αξιόπιστες. Για παράδειγμα, κάποια χρόνια πριν, η Ελλάδα υποσχέθηκε άντληση 50 δισεκατομμυρίων ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις. Ο αριθμός αυτός εν συνεχεία αναθεωρήθηκε προς τα κάτω σε 11 δις ευρώ μέχρι το τέλος του 2016. Μέχρι στιγμής, έχουν ολοκληρωθεί λιγότερες των 2 δις € των πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων.

Αυτό που φαίνεται πιθανό να συμβεί είναι ότι οι Έλληνες θα προκαλέσουν αρκετό θόρυβο προκειμένου να απελευθερωθούν τα χρήματα της τρόικας — αν και ακόμη και το να φτάσουμε σε αυτό το σημείο βρίθει πολιτικής. Ορισμένοι αναρωτιούνται αν θα αντέξει ο ελληνικός συνασπισμός.

Η τρόικα, από φόβο για ελληνική οικονομική κατάρρευση και έξοδο από την ευρωζώνη, θα επιλέξει να πιστέψει τις υποσχέσεις της Ελλάδας. Και μόλις η Ελλάδα έχει τα χρήματα, θα ξεκινήσει η πτώση — αν μη τι άλλο επειδή, παραμένοντας προσκολλημένοι στα υπάρχοντα προγράμματα λιτότητας απλώς θα επιταχύνουμε την πλήρη κατάρρευση στην ελληνική κοινωνία.

Αυτό θα είναι κρίσιμης σημασίας. Χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία θα δουν ότι, όταν πιεστεί, η τρόικα θα υποχωρήσει από τα αιτήματα, σε μεγάλο βαθμό με τον ίδιο τρόπο που οι δανειστές πάντα εμφανίζονται τολμηροί αλλά πάντα την τελευταία στιγμή υποχωρούν. Η εναλλακτική λύση είναι το οικονομικό χάος.