Μην τους ακούτε. Οι ΗΠΑ δεν είναι σημερινή Ελλάδα, ούτε Ασία του '90

ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times

του Paul Krugman

Δύσκολοι καιροί για όσους φωνάζουν για το έλλειμμα των ΗΠΑ εδώ και τρία χρόνια. Θα μπορούσε κανείς να τους λυπηθεί, αν ξεχνούσε τον ρόλο τους στον αποπροσανατολισμό της προσοχής από το συνεχιζόμενο πρόβλημα της ανεπαρκούς ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας, και την συμβολή τους στην διαιώνιση μιας καταστροφικά υψηλής ανεργίας.

Τι έχει αλλάξει; Πρώτον, η κρίση που προέβλεψαν δεν έχει συμβεί. Αντί να φεύγουν μακριά από το χρέος των ΗΠΑ, οι επενδυτές συνέχισαν να αγοράζουν ομόλογα, μειώνοντας τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Πέρα από αυτό, ο σαφής και άμεσος κίνδυνος για την αμερικανική οικονομία δεν είναι ότι θα αποτύχουμε να μειώσουμε αρκετά το έλλειμμα, αλλά, αντιθέτως, ότι θα μειώσουμε το έλλειμμα πάρα πολύ.

Γιατί αυτός είναι ο «δημοσιονομικός γκρεμός» - ή καλύτερα η βόμβα της λιτότητας: οι αυξήσεις των φόρων και οι περικοπές των δαπανών - είναι ακριβώς αυτό που δεν θέλουμε να συμβεί σε μια οικονομία που δεν έχει ανακάμψει ακόμη.

Η αλήθεια είναι ότι η κρίση για την οποία μας προειδοποιούν δεν πρόκειται να συμβεί. Εχετε ακούσει την ιστορία πολλές φορές: υποτίθεται ότι κάποια των ημερών, σύντομα, οι επενδυτές θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της Αμερικής να νοικοκυρέψει τα δημοσιονομικά της. Και όταν συμβεί αυτό, τα επιτόκια του δανεισμού θα τιναχτούν στα ύψη, και η οικονομία των ΗΠΑ θα βυθιστεί πάλι στην ύφεση.

Πολλοί το βρίσκουν πιθανό, επειδή σε γενικές γραμμές είναι αυτό που συνέβη στην Ελλάδα. Αλλά εμείς δεν είμαστε Ελλάδα, και είναι σχεδόν αδύνατον να συμβεί κάτι τέτοιο σε μια χώρα που βρίσκεται στη δική μας κατάσταση.

Επειδή εμείς έχουμε το δικό μας νόμισμα - και σχεδόν όλο το χρέος μας είναι σε δολάρια. Ετσι, η κυβέρνησή μας, αντίθετα από την κυβέρνηση της Ελλάδας, δεν μπορεί να ξεμείνει από λεφτά, γιατί μπορεί να τυπώσει χρήμα.

Ετσι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος χρεοκοπίας της Αμερικής.

Αλλά αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ τυπώσει χρήμα για να πληρώσει τους λογαριασμούς της, δεν θα οδηγήσει αυτό σε πληθωρισμό; Οχι, αν η οικονομία δεν έχει ανακάμψει ακόμη. Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι επενδυτές μπορεί να αρχίσουν να περιμένουν υψηλότερο πληθωρισμό μετά από κάποια χρόνια, και μπορεί επίσης να συμπιεστεί η αξία του δολαρίου. Αλλά ένα πιο αδύναμο δολάριο θα έκανε πιο ανταγωνιστικές τις εξαγωγές μας.

Δεν έχουν συμβεί στο παρελθόν κρίσεις σαν αυτές που προβλέπουν όσοι φωνάζουν για το μεγάλο έλλειμμα; Οχι. Κάθε παράδειγμα που υποτίθεται ότι δείχνει στους Αμερικανούς τους κινδύνους του χρέους των ΗΠΑ αναφέρεται είτε σε μια χώρα σαν την Ελλάδα σήμερα, που δεν έχει δικό της νόμισμα, ή σαν τις ασιατικές οικονομίες στη δεκαετία του 1990, που είχαν μεγάλα χρέη σε ξένα νομίσματα.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Επί χρόνια, όσοι φωνάζουν ότι πρέπει να μειωθεί το έλλειμμα με περικοπές στις δημόσιες δαπάνες κρατούν όμηρο την Ουάσιγκτον με προειδοποιήσεις για μια επικείμενη κρίση χρέους, παρ΄όλο που οι επενδυτές, οι οποίοι συνεχίζουν να αγοράζουν ομόλογα των ΗΠΑ, σαφώς πιστεύουν ότι δεν θα συμβεί μια τέτοια κρίση, και παρ' όλο που η οικονομική ανάλυση λέει ότι μια τέτοια κρίση δεν θα μπορούσε να συμβεί.

Αν με ρωτήσετε, ήρθε η ώρα να σταματήσει να ανησυχεί η Ουάσιγκτον για αυτή την απειλή-φάντασμα. Και να σταματήσει να ακούει εκείνους που επικαλούνται αυτήν την ιστορία τρόμου για να περάσει το δικό τους.