Οι αρνητικές παράπλευρες επιδράσεις της ασκούμενης δημοσιονομικής προσαρμογής στην ευρωζώνη.

Του Κώστα Μελά

Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της European Commission, , η μελέτη του Jan in ‘t Veld , Fiscal consolidations and spillovers in the Euro area periphery and core,Directorate-General for Economic and Financial Affairs, October 2013.

Πρόκειται για μια μελέτη η οποία επιχειρεί να διερευνήσει εμπειρικά τις παράπλευρες επιδράσεις από τις συνεχείς ταυτόχρονες  δημοσιονομικές προσαρμογές την περίοδο 2011-2013, στο σύνολο των χωρών που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.

Τα αποτελέσματα της μελέτης βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με την απόφανση της οικονομικής θεωρίας σύμφωνα με την οποία  σε μια οικονομική ζώνη με κοινό νόμισμα εφαρμόζεται πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής, ταυτόχρονα στο σύνολο των χωρών που την απαρτίζουν, θα έχουμε μειώσεις στο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ μέχρι και είσοδο σε υφεσιακές καταστάσεις . Αν επίσης ληφθεί υπόψη ότι πάνω από το 50% του εξωτερικού εμπορίου  των χωρών μελών αποτελεί εμπόριο μεταξύ τους τότε υπάρχει ακόμη ένας παράγοντας που συμβάλλει περαιτέρω στη μείωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης όταν εφαρμόζεται συνεχής και σχεδόν βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή.  Βεβαίως τα αποτελέσματα δεν είναι ομοιόμορφα και κατανέμονται ανισομερώς εις βάρος των πιο ευπρόσβλητων χωρών.

Σύμφωνα με τη μελέτη οι διασυνοριακές παράπλευρες επιδράσεις έχουν επιδεινώσει τις αρνητικές επιδράσεις της συνεχούς  ασκούμενης δημοσιονομικής πολιτικής .  

Σε γενικές γραμμές οι ακόλουθοι τύποι παράπλευρων επιδράσεων λαμβάνονται υπόψη στην μελέτη είναι οι παρακάτω:

-          Παράπλευρες επιδράσεις ζήτησης . Αυτές είναι το αποτέλεσμα της μείωσης του ΑΕΠ σε μια χώρα λόγω της πολιτικής της δημοσιονομικής προσαρμογής , η οποία επιδρά στις εξωτερικές συναλλαγές με τις χώρες που αποτελούν τους εμπορικούς εταίρους. Καθώς τα δημοσιονομικά μέτρα σε μια χώρα  μειώνουν την εγχώρια ζήτηση και τη μεγέθυνση του ΑΕΠ , αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ζήτηση και στη μεγέθυνση του ΑΕΠ των υπολοίπων χωρών.

-          Παράπλευρες επιδράσεις ανταγωνιστικότητας. Αυτές μπορούν να παραχθούν από την εμφάνιση αντιπληθωριστικών σοκ τα οποία επιφέρουν μειώσεις σε τιμές και μισθούς βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας κάτι όμως που δημιουργεί προβλήματα στις υπόλοιπες χώρες ενδυναμώνοντας τις παράπλευρες  αρνητικές επιδράσεις της ζήτησης.

-          Οι διεθνείς χρηματοοικονομικές ροές οι οποίες εισρέουν σε μια χώρα λόγω των μεταρρυθμίσεων έχουν αρνητικές επιδράσεις στις υπόλοιπες χώρες. Όλα τα παραπάνω μπορεί να οδηγήσουν σε επιβάρυνση του ασφαλίστρου κινδύνου σε μια σειρά χωρών κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε επιβάρυνση του λόγου χρέους/ΑΕΠ αλλά ακόμη και σε αθέτηση πληρωμών.

 Όλες αυτές οι παράπλευρες αρνητικές επιδράσεις εκτιμήθηκαν εμπειρικά στη συγκεκριμένη μελέτη και επιβεβαιώθηκε η ισχύς τους. Δεν θα αναφερθώ στις ποσοτικές εκτιμήσεις της μελέτης. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέψει στο πρωταρχικό  κείμενό.

Αξίζει όμως να σταθούμε σε ένα αρκετά ενδιαφέρον σημείο της μελέτης και συγκεκριμένα όταν εξετάζεται το σενάριο υπέρβασης της σημερινής κατάστασης με βάση την υπόθεση αύξησης της εγχώριας ζήτησης  της Γερμανίας και των υπολοίπων πλεονασματικών χωρών οι οποίες αποτελούν την καρδιά της ευρωζώνης ,  κατά 1,0% μέσω αύξησης των δημοσίων δαπανών για δύο έτη .

Τα αποτελέσματα είναι πενιχρά : η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα , στην Ιταλία και στην Ιρλανδία προβλέπεται να κυμανθεί μεταξύ 0,2 και 0,3% (προς το 0,2% η Ελλάδα και η Ιταλία και προς το 0,3% η Ιρλανδία).

Το συγκεκριμένο συμπέρασμα δείχνει με σαφήνεια ότι η αύξηση της εγχώριας ζήτησης στις πλεονασματικές χώρες της ευρωζώνης δεν είναι σε θέση να προκαλέσει σημαντική μεγέθυνση στο ΑΕΠ των περιφερειακών χωρών για να τις οδηγήσει σε μεγέθυνση του ΑΕΠ ικανή να οδηγήσει τις χώρες αυτές έξω από την κρίση σε τροχιά ανάπτυξης.  Το αποτέλεσμα αυτό ήταν λίγο πολύ αναμενόμενο αν ληφθούν υπόψη οι εμπορικές σχέσεις των συγκεκριμένων χωρών και των πλεονασματικών χωρών αλλά και οι δυνατότητές των περιφερειακών να αυξήσουν τις εξαγωγές τους προς την ομάδα των πλεονασματικών χωρών. Οι μεγάλες διαφορές παραγωγικότητας και τελικών παραγόμενων προϊόντων δεν επιτρέπει αισιοδοξία για κάλυψη του ανοίγματος στο εξωτερικό ισοζύγιο και κατά συνέπεια και στην μεγέθυνση του ΑΕΠ ειδικά για τις χώρες του Νότου. Η Ιρλανδία είναι μια ξεχωριστή περίπτωση και δεν πρέπει να την συνδέουμε με τις χώρες του Νότου.

Συνεπώς αν δεν ληφθούν άλλου είδους μέτρα (πχ.επενδύσεις σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο, μείωση των υποχρεώσεων και χρησιμοποίησή τους για επενδυτικούς σκοπούς)    και περιορισθούμε μόνο στην αύξηση της εγχώρια ζήτησης της Γερμανίας …μακροπροθέσμως θα είμαστε όλοι νεκροί .

www.kostasmelas.gr