του Θοδωρή Αθανασιάδη
Με την ασφάλεια της χρονικής απόστασης από όσα διαδραματίστηκαν στο Ιράκ κατά την περίοδο αμέσως μετά την εισβολή, μπορούμε να συμφωνήσουμε, εν μέρει, με την εκτίμηση των πολιτειακών αναλυτών ότι τα πράγματα δεν πήγαν όσο καλά θα έπρεπε. Για να είμαστε ακριβέστεροι, θα πρέπει να πούμε ότι η εισβολή απέτυχε παταγωδώς. Σε συνέντευξή του στο CNN to 2006, ο ανώτατος αξιωματούχος τού πολιτειακού υπουργείου άμυνας Ρίτσαρντ Περλ παραδέχθηκε ότι "το βασικό λάθος της προοπτικής μας ήταν η κατοχή που επέβαλε ο Μπρέμερ".
Φαίνεται ότι οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ θέλουν να φορτώσουν στον Πωλ Μπρέμερ τα σπασμένα της αποτυχίας τους στο Ιράκ. Αλλά ποιός ήταν στην πραγματικότητα ο Πωλ Μπρέμερ; Αξίζει τον κόπο να σταθούμε λίγο και να ρίξουμε μια ματιά σ' αυτή την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, χρησιμοποιώντας τόσο τα δημοσιεύματα εκείνης της εποχής όσο και το βιβλίο που έγραψε αργότερα ο ίδιος ο Μπρέμερ, με τίτλο "My year in Iraq: The struggle to build a future of hope" (*)
Όπως έχουμε δει σε προηγούμενα σημειώματα, ο Μπρέμερ έκανε τα πρώτα του βήματα στην πολιτική δίπλα στον Ράμσφελντ και τον Τσένυ. Η εκτίμηση που έτρεφαν οι νεοσυντηρητικοί στο πρόσωπό του, σε συνδυασμό με την κενοδοξία του, έκαναν τον Μπρέμερ να "καβαλλήσει το καλάμι" όταν η κυβέρνηση Μπους τον διόρισε ως πολιτικό προϊστάμενο των δυνάμεων κατοχής. Έτσι, ο νεόκοπος αρμοστής, μόλις έφτασε στο Ιράκ, εγκαταστάθηκε στο υπερπολυτελές μέγαρο του Σαντάμ και φρόντισε να επιδεικνύει την ισχύ του με κάθε ευκαιρία: εμφανιζόταν συνεχώς στην τηλεόραση, κυκλοφορούσε πάντοτε με ένα ελικόπτερο Blackhawk, περιστοιχιζόταν από μια διμοιρία σωματοφυλάκων τής Blackwater (της ιδιωτικής εταιρείας συμφερόντων Τσένυ, η οποία είχε αναλάβει την οργάνωση του πολέμου) και δεν έκρυβε την ικανοποίησή του στην προσφώνηση "εξοχώτατε".
Στο βιβλίο του, ο Μπρέμερ αναγνωρίζει -εμμέσως, πλην σαφώς- ότι ήταν λάθος του το ότι φορτώθηκε στις πλάτες του το σχέδιο ανασυγκρότησης του Ιράκ και δεν φρόντισε να κρυφτεί πίσω από μια "βιτρίνα" ιρακινών αξιωματούχων-μαριονεττών. Αν και με αυτόν τον τρόπο ο Μπρέμερ επιχειρεί να δείξει ότι πολιτεύθηκε με θάρρος, το γεγονός είναι ότι ο ταλαιπωρημένος ιρακινός λαός δεν ήταν δυνατόν να "χωνέψει" ότι κουμανταριζόταν από έναν άπιστο αμερικανό, ο οποίος ντυνόταν σαν νεόπλουτος βλάχος: πανάκριβο κοστούμι και άρβυλα Τίμπερλαντ.(**)
Φαίνεται ότι οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ θέλουν να φορτώσουν στον Πωλ Μπρέμερ τα σπασμένα της αποτυχίας τους στο Ιράκ. Αλλά ποιός ήταν στην πραγματικότητα ο Πωλ Μπρέμερ; Αξίζει τον κόπο να σταθούμε λίγο και να ρίξουμε μια ματιά σ' αυτή την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, χρησιμοποιώντας τόσο τα δημοσιεύματα εκείνης της εποχής όσο και το βιβλίο που έγραψε αργότερα ο ίδιος ο Μπρέμερ, με τίτλο "My year in Iraq: The struggle to build a future of hope" (*)
Όπως έχουμε δει σε προηγούμενα σημειώματα, ο Μπρέμερ έκανε τα πρώτα του βήματα στην πολιτική δίπλα στον Ράμσφελντ και τον Τσένυ. Η εκτίμηση που έτρεφαν οι νεοσυντηρητικοί στο πρόσωπό του, σε συνδυασμό με την κενοδοξία του, έκαναν τον Μπρέμερ να "καβαλλήσει το καλάμι" όταν η κυβέρνηση Μπους τον διόρισε ως πολιτικό προϊστάμενο των δυνάμεων κατοχής. Έτσι, ο νεόκοπος αρμοστής, μόλις έφτασε στο Ιράκ, εγκαταστάθηκε στο υπερπολυτελές μέγαρο του Σαντάμ και φρόντισε να επιδεικνύει την ισχύ του με κάθε ευκαιρία: εμφανιζόταν συνεχώς στην τηλεόραση, κυκλοφορούσε πάντοτε με ένα ελικόπτερο Blackhawk, περιστοιχιζόταν από μια διμοιρία σωματοφυλάκων τής Blackwater (της ιδιωτικής εταιρείας συμφερόντων Τσένυ, η οποία είχε αναλάβει την οργάνωση του πολέμου) και δεν έκρυβε την ικανοποίησή του στην προσφώνηση "εξοχώτατε".
Στο βιβλίο του, ο Μπρέμερ αναγνωρίζει -εμμέσως, πλην σαφώς- ότι ήταν λάθος του το ότι φορτώθηκε στις πλάτες του το σχέδιο ανασυγκρότησης του Ιράκ και δεν φρόντισε να κρυφτεί πίσω από μια "βιτρίνα" ιρακινών αξιωματούχων-μαριονεττών. Αν και με αυτόν τον τρόπο ο Μπρέμερ επιχειρεί να δείξει ότι πολιτεύθηκε με θάρρος, το γεγονός είναι ότι ο ταλαιπωρημένος ιρακινός λαός δεν ήταν δυνατόν να "χωνέψει" ότι κουμανταριζόταν από έναν άπιστο αμερικανό, ο οποίος ντυνόταν σαν νεόπλουτος βλάχος: πανάκριβο κοστούμι και άρβυλα Τίμπερλαντ.(**)
Όπως και ο Τζων Αγκρέστο, για τον οποίο μιλήσαμε προχτές, έτσι και ο Μπρέμερ παραδέχτηκε ότι πήγε στο Ιράκ δίχως να έχει την παραμικρή γνώση για την χώρα την οποία πήγαινε να "αναμορφώσει". Αλλά, τί κι αν δεν είχε ιδέα για την κουλτούρα, τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, την φιλοσοφία και όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του λαού που θα κυβερνούσε; Ήταν αρκετό το ότι είχε πάρει μαζί του το βιβλιαράκι με τις οδηγίες για το πώς θα επέβαλε τον νεοφιλελευθερισμό. Όπως παρατηρεί ευφυώς η Ναόμι Κλάιν, "αποστολή τού Μπρέμερ δεν ήταν να κερδίσει την καρδιά και το μυαλό των ιρακινών αλλά να προετοιμάσει την χώρα για να ιδρυθεί η Ιράκ Α.Ε.".
Ας δούμε και μια τελευταία λεπτομέρεια. Μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ο Μπρέμερ εργαζόταν σε μια μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία. Επειδή η εταιρεία στεγαζόταν στους δίδυμους πύργους, τα γραφεία καταστράφηκαν από το χτύπημα ενώ χάθηκαν και 300 από τους 700 εργαζομένους της. Έναν μήνα μετά, ο Μπρέμερ ίδρυσε μια εταιρεία συμβούλων, η οποία παρείχε σε πολυεθνικές εταιρείες υπηρεσίες ασφαλείας κατά τρομοκρατικών χτυπημάτων, αξιοποιώντας την θητεία του στην κυβέρνηση Ρέηγκαν ως υπευθύνου της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας. Με άλλα λόγια, ο Μπρέμερ φρόντισε να πλουτίσει από το χάος που προκάλεσαν τα χτυπήματα στους δίδυμους πύργους. Προφανώς, σκέφτηκε ότι στο Ιράκ θα έκανε κάτι παρόμοιο: θα φρόντιζε να βγουν πολλά και γρήγορα λεφτά μέσα από την καταστροφή.
Αν επιμείναμε στην σκιαγράφηση αυτού του ανδρείκελου, που έβαλαν οι ΗΠΑ στην θέση του κυβερνήτη στο κατεχόμενο Ιράκ, είναι επειδή στον Μπρέμερ βρίσκουμε όλα τα χαρακτηριστικά τα οποία ο Φρήντμαν θα ήθελε να έχουν όσοι αναλαμβάνουν τον νεοφιλελεύθερο μετασχηματισμό μιας χώρας: άκρατη φιλοδοξία, ελλιπή κρίση, μέτρια προσωπικότητα και δουλική προσήλωση στις άνωθεν εντολές. Κρατήστε αυτά τα χαρακτηριστικά. Θα τα βρούμε μπροστά μας, όταν φτάσουμε στην Ελλάδα των ημερών μας.
(*) Το βιβλίο τού Πωλ Μπρέμερ μπορεί να το βρει ο καθένας στο διαδίκτυο σε μορφή .pdf
(**) Μια πικάντικη λεπτομέρεια, από το βιβλίο τού Μπρέμερ: τα άρβυλα του τα είχε χαρίσει ο γιος του, όταν έφευγε για το Ιράκ, μαζί με μια κάρτα που έγραφε: "Κόψε μερικούς κώλους, μπαμπά".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου