Προϋπολογισμός 2014: Η οικονομία… πίσω απ’ τη βιτρίνα

euro2day

του Στέφανου Κοτζαμάνη

Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η πραγματική οικονομία, ακόμη και αν επιβεβαιωθούν όλες οι προβλέψεις του προϋπολογισμού. Ποιοι δικαιούνται να ελπίζουν σε καλύτερες μέρες. Για ποιους θα συνεχιστεί ο κατήφορος των εισοδημάτων.   

Παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του 2014 βασίζεται σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6%, το σύνολο των παραγόντων της αγοράς προβλέπει μια ακόμη πολύ δύσκολη χρονιά για την πραγματική οικονομία και υποστηρίζει πως για μεγάλα κοινωνικά στρώματα ο κατήφορος των εισοδημάτων θα συνεχιστεί και το επόμενο έτος.

Ακόμη και όσοι προβλέπουν ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από το 2014 και μετά προειδοποιούν πως η όποια βελτίωση θα είναι περιορισμένη και δεν θα φέρει αξιοσημείωτες αλλαγές στο εισόδημα του μέσου πολίτη.

Ενδεικτική είναι η άποψη του κ. Μιχάλη Μασουράκη, ανώτερου διευθυντή οικονομικών μελετών της Alpha Bank, ότι «τέτοια εποχή του χρόνου ενδεχομένως να μιλάμε για ανάπτυξη της οικονομίας στο 1,5%» και πως «η ανάκαμψη αυτή θα είναι σταδιακή και υποτονική. Η ελληνική οικονομία θα είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με αυτήn που μπήκε στην ύφεση».

Ανάλογα όμως συμπεράσματα προκύπτουν και αν κάποιος διαβάσει τον προϋπολογισμό «πίσω από τις γραμμές».

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις το 2014:

• Η ιδιωτική κατανάλωση θα υποχωρήσει κατά 1,6%. Αυτό σημαίνει πως -μεταξύ άλλων- θα δούμε νέα μείωση πωλήσεων στις περισσότερες επιχειρήσεις του λιανικού και του χονδρικού εμπορίου που δραστηριοποιούνται κυρίως στην εγχώρια αγορά.

• Πολύ μεγαλύτερη υποχώρηση (-4%) θα σημειώσει η δημόσια κατανάλωση καθώς θα μειωθούν οι δαπάνες σε κάποιους κλάδους (π.χ. φαρμάκων-υγείας), οι οποίοι φυσικά σχετίζονται με επιχειρηματικές δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα.

• Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται μεν να υποχωρήσει κατά μόλις μία ποσοστιαία μονάδα (από το 25,5% στο 24,5%), όμως οι νέες θέσεις εργασίας που θα προκύψουν θα είναι χαμηλών αποδοχών και η μέση ωριαία αμοιβή εργασίας θα σημειώσει νέα πτώση, μετά τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα σε πολλούς κλάδους μέσα στο 2013 (μετενέργεια, νέες συλλογικές συμβάσεις).

Επιπλέον, έντονα προβληματισμένοι είναι οι κλάδοι που επικεντρώνονται στην άμεση και ευρύτερη οικοδομική δραστηριότητα, καθώς οι περισσότεροι αναλυτές δεν διαβλέπουν αναστροφή της πτωτικής τάσης στις τιμές των ακινήτων και στον αριθμό των ανεγειρόμενων οικοδομών, τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.

Ποιοι ελπίζουν σε κέρδη

Από πού όμως αναμένει η κυβέρνηση πως θα έρθει η ανάπτυξη της οικονομίας το 2014;

• Πρώτα απ' όλα, από την αύξηση των επενδύσεων (+5,3% το 2014, έναντι -5,9% το 2013 και -19,2% το 2012). Προς αυτήν την κατεύθυνση ελπίζεται πως θα συμβάλουν παράγοντες όπως η επανεκκίνηση των μεγάλων αυτοχρηματοδοτούμενων οδικών αξόνων (επίκειται η σχετική έγκριση από τη βουλή), η αύξηση της απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ (κυρίως κατασκευές, πληροφορική), αλλά και η υλοποίηση ορισμένων επενδύσεων από ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι έχουν αρχίσει να διαβλέπουν ευκαιρίες σε μια ελληνική οικονομία με αυξημένη ανταγωνιστικότητα και υπόσχεση ανάκαμψης.

• Δεύτερον, από τον περαιτέρω εξαγωγικό προσανατολισμό της οικονομίας μας, καθώς προβλέπεται αύξηση των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 4,6%. Ο τουρισμός αναμένεται να σηκώσει στην πλάτη του ένα σημαντικό τμήμα αυτής της βελτίωσης, ενώ θετικά ελπίζεται πως θα συμβάλουν η τόνωση του ΑΕΠ στις χώρες της Ευρώπης, αλλά και η νέα υποχώρηση του κόστους εργασίας και του κόστους χρηματοδότησης στις ελληνικές επιχειρήσεις.

• Πέρα από την αύξηση των εξαγωγών, θα συνεχιστεί και το 2014 η υποχώρηση των εισαγωγών(-1,3%), κυρίως λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος από μεγάλο ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών και πιθανόν από κάποια υποκατάσταση εισαγόμενων από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα (βλέπε γεωργία και μεταποίηση).

• Το 2013 μικρή άνοδο σημείωσε η αγροτική παραγωγή, που ελπίζεται πως και αυτή κάτι παραπάνω θα δώσει την επόμενη χρονιά.

• Κάποιες ανάσες στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών θα φέρει η προβλεπόμενη νέα μείωση του πληθωρισμού (-0,4%).

• Αστάθμητος παράγοντας επίσης είναι η πορεία της ναυτιλίας, η οποία επηρεάζεται αποκλειστικά από τις εξελίξεις στο εξωτερικό της χώρας. Από την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα, η συνεισφορά της είναι αρνητική στο ΑΕΠ καθώς ο κυκλικός αυτός κλάδος διάγει την καθοδική του φάση.

Ενδεικτικό είναι ότι οι εισπράξεις από τη ναυτιλία στο εννεάμηνο του 2013 υποχώρησαν στα 4,86 δισ. ευρώ, έναντι των 5,44 δισ. που είχαν εισπραχθεί το αντίστοιχο διάστημα του 2012. Η πρόβλεψη της πορείας της ναυτιλίας δεν αποτελεί απλή υπόθεση και έτσι παράγοντες της οικονομίας θέλουν να ελπίζουν πως από την επόμενη χρονιά η ναυτιλία θα αρχίσει και αυτή να ανακάμπτει, προσφέροντας ανάσες στην ευρύτερη οικονομία.

Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η πορεία του ΑΕΠ είναι αυτή που θα κρίνει και την εικόνα που θα εμφανίσουν το 2014 τα δημόσια οικονομικά. Ενώ λοιπόν πολλοί είναι εκείνοι που αμφιβάλλουν για το κατά πόσον τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν το 2014 να καταβάλουν περισσότερα λεφτά στην εφορία από εκείνα του 2013 (+1,25 δισ. ευρώ), οι αισιόδοξοι ποντάρουν στην εκκίνηση ενός «ενάρετου κύκλου», ο οποίος θα τονώνει σταδιακά το ΑΕΠ σε συγκεκριμένους κλάδους και το όφελος αυτό θα διαχέεται πολλαπλασιαστικά στο σύνολο της οικονομίας.

«Όπως τα τελευταία χρόνια βλέπαμε τις αρνητικές πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στα φορολογικά έσοδα που έπεφταν, έτσι τώρα ελπίζουμε να δούμε το... έργο από την ανάποδη, δηλαδή την ευχάριστη πλευρά του», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Όλα τα παραπάνω, βέβαια, θα τα δούμε υπό την προϋπόθεση ότι οι προβλέψεις του υπό ψήφιση προϋπολογισμού επαληθευτούν, καθώς σε διαφορετική περίπτωση το σκηνικό αναμένεται σαφώς χειρότερο...