Εγκλωβισμένοι στην παγίδα ρευστότητας

analyst

Είναι σαν να ευρίσκεται κανείς στη λωρίδα προσπέρασης, όπου ξαφνικά υποχρεώνεται να σταματήσει να πατάει το γκάζι (μείωση του QE), αδυνατώντας να ξεπεράσει το διπλανό αυτοκίνητο

Οι Η.Π.Α. έχουν «εγκλωβιστεί», έχουν θαφτεί ζωντανές κατά κάποιον τρόπο, στην «παγίδα της ποσοτικής διευκόλυνσης» (QE-trap) – με ελάχιστες πιθανότητες διαφυγής. Σε μία τέτοια παγίδα οδηγείται η κεντρική τράπεζα όταν, στην προσπάθεια της να αυξήσει τη ρευστότητα, αγοράζει μακροπρόθεσμα ομόλογα – με αποτέλεσμα, εκείνη την περίοδο, να μειώνονται τα αντίστοιχα επιτόκια, με μία «τάση» μεγαλύτερη της φυσιολογικής.

Αυτό σημαίνει με τη σειρά του ότι, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ανακάμπτει, επιστρέφοντας γρηγορότερα στα προηγούμενα επίπεδα – αν και κανείς δεν μπορεί να καθορίσει επακριβώς το ύψος, πολύ λιγότερο δε το πόσο μπορεί να διατηρηθεί.

Εν τούτοις, όταν η ανάπτυξη επανέρχεται, αυξάνονται γρήγορα τα μακροπρόθεσμα επιτόκια (σχήμα Ι) – επειδή οι αγοραστές ομολόγων φοβούνται ότι, η κεντρική τράπεζα θα αρχίσει να περιορίζει τη ρευστότητα.

.

Αποδόσεις 10-ετή ομολόγων Αμερικής.

.

Με ένα απλό παράδειγμα, είναι σαν να ευρίσκεται κανείς στη λωρίδα προσπέρασης (στην προκειμένη περίπτωση η οικονομία, σε πορεία ανάπτυξης), όπου ξαφνικά υποχρεώνεται να σταματήσει να πατάει το γκάζι (μείωση του QE), αδυνατώντας να ξεπεράσει το διπλανό αυτοκίνητο.

Η αύξηση τώρα των μακροπρόθεσμων επιτοκίων μειώνει τη ζήτηση σε εκείνες τις αγορές, οι οποίες είναι «επιτοκιακά ευαίσθητες», όπως στα δάνεια αυτοκινήτων και ακινήτων – με αποτέλεσμα να περιορίζεται ανάλογα ο ρυθμός ανάπτυξης. Το γεγονός αυτό υποχρεώνει την κεντρική τράπεζα να αυξήσει ακόμη περισσότερο τη ρευστότητα, να ανοίξει λοιπόν ακόμη πιο πολύ τη βρύση, για να μειώσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια – οπότε η όλη διαδικασία ξεκινάει από την αρχή, επαναλαμβανόμενη συνεχώς.

Από την άλλη πλευρά, το βασικό πρόβλημα της οικονομίας παραμένει ως έχει – αφού βιώνουμε μία εποχή υπερχρέωσης κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Το αποτέλεσμα της υπερχρέωσης δεν είναι μόνο η συνεχής πιστωτική συρρίκνωση, αλλά και η αδυναμία ανάπτυξης του παγκοσμίου εμπορίου – όπου τόσο οι εισαγωγές, όσο και οι εξαγωγές εμφανίζουν σοβαρά σημάδια κόπωσης (σχήμα ΙΙ).

Εμπόριο Αγαθών παγκοσμίως:
1. Τέρμα πάνω (κόκκινα κουτιά): 0,3 ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου το β’ τρίμηνο 2013 και -0,8 όγκος τον Αύγουστο του ίδιου έτους.
2. Ακολουθούν τα στοιχεία ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ για Αμερική (0,8), Ιαπωνία (1,5), Ευρωζώνη (-0,1) και Ασία (-2,7).
3. Τέλος, τα στοιχεία ΕΞΑΓΩΓΩΝ για Αμερική (0,9), Ιαπωνία (6,4), Ευρωζώνη (0,9) και Ασία (0,3).

.

Το παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε κατά 0,8% τον Αύγουστο, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ η βιομηχανική παραγωγή παγκοσμίως αυξήθηκε μόλις κατά 0,3%. Στις περισσότερες μεγάλες περιοχές του πλανήτη, με εξαίρεση τις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία, οι εισαγωγές μειώθηκαν – όπως επίσης οι εξαγωγές των αναπτυσσομένων οικονομιών.

Οι «υποσχέσεις» λοιπόν του αμερικανού προέδρου, σύμφωνα με τις οποίες θα διπλασιαζόταν οι εξαγωγές της υπερδύναμης εντός μόλις πέντε ετών, είναι καταδικασμένες να διαψευσθούν – επειδή δεν μπορούν όλες οι χώρες μαζί να αυξάνουν τις εξαγωγές τους, ειδικά σε ένα τέτοιο παγκόσμιο περιβάλλον (κάτι που ισχύει και για την Ευρώπη, αφού διαφορετικά αποτυγχάνει η πολιτική λιτότητας που επιβάλλει η Γερμανία).

Μέχρι να «αναρρώσει» λοιπόν (εάν) η παγκόσμια οικονομία, η Fed θα πρέπει να συνεχίσει να κρατάει «πατημένο το γκάζι», να παρέχει δηλαδή συνεχώς καινούργια ρευστότητα, με την ελπίδα να ξεπεράσει το διπλανό αυτοκίνητο – υποχρεώνοντας και τις άλλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη να την μιμούνται. Το  παραπάνω τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, από την πρόσφατη απόφαση της Τράπεζας της Αγγλίας, σχετικά με τη χρήση της ίδιας μεθόδου.

Τα χρήματα βέβαια καταλήγουν στις χρηματοπιστωτικές αγορές, αφού οι επενδυτές αποφεύγουν να τοποθετηθούν στην πραγματική οικονομία, λόγω της ύφεσης – γεγονός που, αφενός μεν τροφοδοτεί επικίνδυνα τη φούσκα των μετοχών, αφετέρου την ανεργία, όπως φαίνεται ακόμη και σε εκείνες τις χώρες, οι οποίες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις θέσεις εργασίας.

Ειδικότερα, αρκετές επιχειρήσεις της Σουηδίας και της Δανίας μειώνουν τον αριθμό των εργαζομένων τους, αντιμετωπίζοντας προβλήματα στη διάθεση, ιδιαίτερα δε στις εξαγωγές των προϊόντων τους – με αποτέλεσμα να τροφοδοτείται περαιτέρω η παγκόσμια ύφεση, η οποία θα οδηγήσει σε νέα αύξηση της ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες κοκ.

Στην περίπτωση τώρα της Ισπανίας, όπου επιχειρείται η διασπορά ψευδών ελπίδων σχετικά με την έξοδο της από την κρίση (recovery), τα οικονομικά στοιχεία της τεκμηριώνουν ακριβώς το αντίθετο (σχήμα ΙΙΙ) – με την αύξηση των δεικτών των χρηματιστηρίων της να οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην υπερβάλλουσα ρευστότητα εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών.

.

Πτώση αιτήσεων για ενυπόθηκα δάνεια κατά σχεδόν 90%

.

Στο παραπάνω σχήμα ΙΙΙ φαίνεται καθαρά η πτώση των ενυπόθηκων δανείων, σχεδόν κατά -90% από το ξεκίνημα της κρίσης – γεγονός που διαψεύδει τα περί ανάρρωσης της οικονομίας της. Στο επόμενο διάγραμμα, η πιστωτική συρρίκνωση στη χώρα αποδεικνύει τις τεράστιες αδυναμίες στην πραγματική οικονομία της – οι οποίες είναι μεγαλύτερες ακόμη και από τις αντίστοιχες στην Ελλάδα..

.

Πιστωτική συρρίκνωση στην Ισπανία – σε μη χρηματοοικονομικού τύπου επιχειρήσεις (μπλε) και σε νοικοκυριά (καφέ)

Όπως διαπιστώνουμε, τα δάνεια προς τις ισπανικές επιχειρήσεις έχουν μειωθεί σχεδόν κατά -20%, οπότε είναι αδύνατον να αναφερόμαστε σε «αντιστροφή της τάσης». Το ίδιο συμβαίνει και σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, με αποτέλεσμα να συνεχισθεί η ύφεση και η ανεργία – αναγκάζοντας την ΕΚΤ να μιμείται την πολιτική της Fed, μέχρι την «τελική πτώση».

Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς τώρα ότι, η Γερμανία ευρίσκεται σε καλύτερη θέση, αφού έχει μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της. Εκτός αυτού πως η αύξηση των χρηματιστηριακών δεικτών της οφείλεται επίσης στην παροχή πλεονάζουσας ρευστότητας, εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών.

Πρόκειται όμως, όπως θα τεκμηριώσουμε σε μία αμέσως επόμενη ανάλυση μας, για απολύτως εσφαλμένα συμπεράσματα, τα οποία δεν ανταποκρίνονται καθόλου στην πραγματικότητα – πόσο μάλλον όταν και οι γερμανικές επιχειρήσεις απολύουν πλέον εργαζομένους.