Ο ελλείπων κρίκος

ardin-rixi

του Γιώργου Καραμπελιά

Είναι προφανές και πανθομολογούμενο πως η σαρωτική οικονομική και κοινωνική κρίση έχει ως συνέπεια μια εξίσου ή ίσως ακόμη περισσότερο βαθύτατη πολιτική κρίση του συστήματος. Μια κρίση που καθορίζεται από πολλές παραμέτρους και διαθέτει πολλαπλές συνιστώσες.

Α) Κατ΄ αρχάς μετατίθεται το κέντρο βάρους της εξάρτησης από τις ΗΠΑ προς τη Γερμανία. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πλήρη υποκατάσταση, αλλά οδηγεί μάλλον σε συγκυριαρχία. Δηλαδή το παιγνίδι της εξάρτησης παύει να είναι μονοδιάστατα αμερικανοκεντρικό και αποκτά περισσότερους πόλους, γεγονός που δεν μπορεί παρά να αντανακλάται και στο εσωτερικό πολιτικό τοπίο.

Β) Η κρίση οδηγεί ή θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε αναδιάταξη και των οικονομικών πόλων ισχύος στο εσωτερικό της χώρας, όπου το κέντρο βάρους θα περάσει από τους εγχώριους «νταβατζήδες» στους εξωχώριους και κατεξοχήν τους Γερμανούς, καθώς και όσους συνδεθούν μαζί τους. Το αεροδρόμιο και ο ΟΤΕ άνοιξαν απλώς το δρόμο και ακολουθεί η ΔΕΗ, η ενέργεια, ακόμη και οι Τράπεζες.

Γ) Η αποδυνάμωση των εθνικών κεφαλαιοκρατικών ομίλων δεν συνεπάγεται μόνον την ενδυνάμωση του γερμανικού και ευρωπαϊκού κεφαλαίου, αλλά και εκείνη άλλων δυνάμεων όπως της Τουρκίας (το 2011 αποτέλεσε τον δεύτερο εξαγωγικό προορισμό της ελληνικής οικονομίας), της Ρωσίας και της Κίνας.

Δ) Οι αλλαγές στην κοινωνική διάρθρωση της χώρας, οδηγούν σε μια χωρίς προηγούμενο κοινωνική πόλωση με τη φτωχοποίηση ή την «προλεταριοποίηση» των μεσαίων στρωμάτων και την εξαθλίωση των κατώτερων.

Ε) Η ελληνική κρίση επειδή πραγματοποιείται σε συνθήκες γεωπολιτικής αναδιάταξης και αναταραχής σε όλη τη Μ. Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια της χώρας και τα μεταναστευτικά ρεύματα.

ΣΤ) Τέλος η καθολική κρίση της δυτικής ηγεμονίας αναδιατάσσει τη διάταξη των δυνάμεων στην παγκόσμια σκακιέρα, αναδεικνύοντας νέους πόλους ισχύος σε περιφερειακό επίπεδο και αποδυναμώνοντας παλαιότερους.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει το ούτως ή άλλως σαθρό πολιτικό και πνευματικό κατεστημένο της χώρας.

Γι’ αυτό θα παρατηρηθούν βαθύτατες μετακινήσεις και ανατροπές όχι μόνο στα πολιτικά σχήματα αλλά και στα πνευματικά και πολιτισμικά ρεύματα που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία.

Το κυρίαρχο σε όλη την μεταπολιτευτική περίοδο, και κυρίως μετά το 1990, ρεύμα του εθνομηδενισμού, το οποίο έτεινε να κυριαρχήσει και σ’ όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά κόμματα, θα απολέσει την αναμφισβήτητη ηγεμονία. Ας θυμηθούμε τι είχε συμβεί στη δεκαετία του ’90 και στις αρχές του 2000. Το «πατριωτικό» ΠΑΣΟΚ είχε ηττηθεί κατά κράτος από το σημιτικό εκσυγχρονισμό και σχήματα όπως εκείνο του Τσοβόλα, του Παπαθεμελή και του Χαραλαμπίδη θα καταποντιστούν πολιτικά και εκλογικά. Στη Νέα Δημοκρατία η «πατριωτική» πτέρυγα του Αντώνη Σαμαρά μετά από πρόσκαιρη αναλαμπή με την «Πολιτική Άνοιξη» θα χαθεί από το πολιτικό προσκήνιο. Τέλος στην Αριστερά ο εθνομηδενισμός, ούτως ή άλλως ισχυρός, θα επικρατήσει κατά κράτος στο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ και θα είναι ίσως ακόμη ισχυρότερος στα πανεπιστήμια, στον Τύπο και στην «πνευματική ζωή» του τόπου. Για είκοσι χρόνια το όραμα των ελίτ της χώρας θα συμπυκνώνεται στη φράση του Ράμφου «να σκοτώσουμε τον Έλληνα» που είχαμε μέσα μας.

Η κατάρρευση την οποία βιώνουμε οδηγεί σε ανατροπή αυτών των πνευματικών και πολιτικών σταθερών. Η μεταβολή της Ελλάδας σε ευρωπαϊκή αποικία χρέους και η καθολική εκπτώχευση της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, δεν επιτρέπουν πλέον στις παγκοσμιοποιητικές και «ἑυρωλιγούρικες» αυταπάτες να παραμένουν ηγεμονικές. Κάτω από τις νέες συνθήκες ο εθνομηδενισμός θα πάψει να ηγεμονεύει ως μια πλειοψηφική και «συναινετική» ιδεολογία που «βόλευε» έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων στα πλαίσια του παρασιτικού εκμαυλισμού της ελληνικής κοινωνίας και θα μεταβληθεί σε ιδεολογία των Κούισλινγκ και των δοσιλόγων. Καθόλου τυχαία, κάποιοι από αυτούς, περιχαρακωμένοι στα πολιτιστικά ένθετα των άλλοτε κραταιών φυλλάδων τους, μας καλούν ανοιχτά να δεχτούμε τη διακυβέρνησή μας από τους Γερμανούς, επιστρέφοντας κατά ένα παράδοξο τρόπο στους γερμανοτσολιάδες και τους Κούισλινγκ προγόνους τους. Το ίδιο και στο επίπεδο των πολιτικών κομμάτων, δεν θα μπορούν πια να επιβιώσουν φθαρμένα και διεφθαρμένα μαζικά κόμματα εμφορούμενα από εθνομηδενιστικές αντιλήψεις.

Ακόμα περισσότερο κάτι ανάλογο δεν μπορεί να συμβεί στα αντιμνημονιακά και κυρίως στα αριστερά κόμματα. Δεν μπορείς να είσαι ενάντιος στην ξένη κυριαρχία που παίρνει αποικιοκρατικά χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα να αρνείσαι ή να λοιδορείς την εθνική ταυτότητα και το εθνικό συμφέρον των Ελλήνων. Και εδώ βρίσκεται ο σημαντικότερος ελλείπων κρίκος του υπό διαμόρφωση νέου πολιτικού σκηνικού. Στα δεξιά, έστω με στρεβλό τρόπο έχει αρχίσει με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, ακόμα και τη Χρυσή Αυγή, η αποκόλληση ενός τμήματος της ελληνικής δεξιάς από τον νεοδημοκρατικό πυρήνα. Η «κεντροαριστερά» ούτως ή άλλως συρρικνώνεται λόγω της κοινωνικής συρρίκνωσης των μεσοστρωμάτων, ενώ η αριστερά διογκώνεται εξαιτίας ακριβώς αυτής της συρρίκνωσης. Και όμως η διόγκωσή της πραγματοποιείται μέσα στα υπαρκτά εθνομηδενιστικά ιδεολογικά πλαίσια της αριστεράς της όψιμης μεταπολίτευσης. Δηλαδή η εκτίναξη της αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ γύρω στο 35%) δεν αντιστοιχεί στην ιδεολογική συγκρότηση κομμάτων που στην καλύτερη περίπτωση δεν θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν παρά μόνο το 10% του ελληνικού λαού. Επομένως εδώ παρατηρείται ένα πολύ μεγάλο ιδεολογικό και πολιτικό κενό. Η αριστερά είναι υποχρεωμένη, όπως συνέβη και στην Κατοχή, να εκφράσει προνομιακά μια εθνοαπελευθερωτική διάθεση του ελληνικού λαού. Και όμως την ίδια στιγμή ελέγχεται ιδεολογικά από ένα στενό πυρήνα παρελθούσης χρήσεως  και κοπής. Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί ένα βαθύ πολιτικό κενό, που μπορεί να καλυφθεί με δύο τρόπους. Είτε τα υπαρκτά πολιτικά σχήματα της Αριστεράς και κατεξοχή ο ΣΥΡΙΖΑ, που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ρευστότητα, θα πραγματοποιήσει μια εσωτερική ιδεολογική επανάσταση, είτε για να ανταποκριθεί στις νέες πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες, είτε ο κυρίαρχος ιδεολογικά εθνομηδενισμός θα της το απαγορεύσει, και ένας πολιτικός πόλος κοινωνικοκεντρικός και πατριωτικός θα αναδυθεί για να καλύψει αυτό το κενό.

Τα τριάντα πέντε χρόνια της ροπής προς τον εθνομηδενισμό που χαρακτήρισαν την αριστερά στην Ελλάδα, (ήπιας μέχρι το 1990 και ασυγκράτητης στη συνέχεια) έχουν λάβει τέλος. Έχει έρθει η ώρα για μια πατριωτική αναδιάρθρωση του ελληνικού πνευματικού και πολιτικού σκηνικού. Και αυτό, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποφύγουν οι συστημικές δυνάμεις. Έτσι κατόρθωσαν στην πρώτη φάση να γελοιοποιήσουν ή να περιθωριοποιήσουν το κίνημα των Αγανακτισμένων και τις πολιτικές συσσωματώσεις που ανέδειξε (π.χ. τη Σπίθα, αλλά και άλλες). Στη συνέχεια, επιχείρησαν και επιχειρούν ακόμα να τις εγκλωβίσουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να τις αποδυναμώσουν και να τις εξουδετερώσουν (ό,τι είχε συμβεί στο παρελθόν με τον Μανώλη Γλέζο και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη που από εκφραστές πατριωτικών αντιλήψεων στο ΣΥΡΙΖΑ υποχρεώθηκαν να προσαρμοστούν στην περιρρέουσα εθνομηδενιστική ομοφωνία). Τέλος, με διάφορες ομαδοποιήσεις και σχήματα, που θα πολλαπλασιαστούν στην επόμενη περίοδο, προσπαθούν να αναβαπτίσουν παλαιές φθαρμένες δυνάμεις του πασοκισμού, ώστε να «τοποθετηθούν» πολιτικά και να ελέγξουν τις πιθανές μετεξελίξεις που πολύ σύντομα θα εκφραστούν. Ωστόσο, αυτές οι απόπειρες δεν πρόκειται να αποδώσουν. Γιατί το κύμα του κοινωνικού πατριωτισμού και τον εθνοαπελευθερωτικών απόψεων είναι τόσο ισχυρό ώστε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα εκφραστεί. Στην περίπτωση που υπάρξει μία κατάρρευση της παρούσας κυβέρνησης και η αριστερά βρεθεί στην εξουσία οι ρήξεις θα ακολουθήσουν αμέσως μετά. Στην περίπτωση που το παρόν σύστημα αντέξει, και δεν πραγματοποιηθούν εκλογές μέχρι και το επόμενο Φθινόπωρο, τότε δεν θα συνεχίσει να συντηρείται η σημερινή επίπλαστη ομοφωνία ανάμεσα στις πατριωτικές και εθνομηδενιστές δυνάμεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, διότι η κοινωνία πιέζει προς πατριωτική κατεύθυνση. Διότι, για την ώρα, μόνο η προοπτική μιας άμεσης πιθανότητας εκλογών  και εξουσίας μπορεί να κουκουλώνει τις βαθύτατες διαφορές γραμμής και προοπτικής. Τέλος δεν είναι δυνατόν ξεφτισμένες μορφές και σχήματα του άλλοτε ενιαίου ΠΑΣΟΚ να εκφράσουν αυτή τη νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, εισερχόμεθα σε μια περίοδο όπου θα αρχίσει να σφυρηλατείται και ο ελλείπων κρίκος του πολιτικού και ιδεολογικού τοπίου της χώρας. Εκείνος μιας πατριωτικής, κοινωνικής, οικολογικής και δημοκρατικής πρότασης που θα αναλάβει να διεξάγει με ξεκάθαρους όρους τη μάχη για την κοινωνική και εθνική μας απελευθέρωση.

Πολλοί φαντάστηκαν πως, –με την συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ, την εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ, την εμφάνιση των Ανεξάρτητων Ελλήνων και της Χρυσής Αυγής– έχει ήδη λάβει τελεσίδικο χαρακτήρα η ανασύνθεση του πολιτικού τοπίου, όμως πλανώνται πλάνη οικτρά. Η ανασύνθεση μόλις έχει αρχίσει. Ούτε ο χώρος της λαϊκής δεξιάς θα καταληφθεί οριστικά από τους χρυσαυγίτες, ούτε η Ν.Δ. θα κατορθώσει να μείνει αλώβητη, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ή ακόμα και το ΚΚΕ με τη σημερινή του γραμμή, θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ως έχουν. Νέες πολιτικές συσσωματώσεις και νέες ιδεολογικές προτάσεις θα αναδυθούν πολύ σύντομα στο πολιτικό προσκήνιο. Κοντός ψαλμός αλληλούια.