Τράπεζες: Μόνη λύση η εθνικοποίηση

Ελευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Του Πάνου Κοσμά

«Οι επενδυτές προσπαθούν να γλιτώσουν από την καταιγίδα απίθανων εξελίξεων», Mohamed A. El-Erian.(1)

Το πρό­σφα­το «κραχ» των τρα­πε­ζι­κών με­το­χών σε όλη την Ευ­ρώ­πη οδή­γη­σε τις με­το­χές των ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών στα Τάρ­τα­ρα. Ο τρα­πε­ζι­κός δεί­κτης στο χρη­μα­τι­στή­ριο Αθη­νών έχασε πάνω από το 60% της αξίας του το τε­λευ­ταίο δί­μη­νο, ενώ οι με­το­χές των 4 συ­στη­μι­κών ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών(2) «έγρα­ψαν» τε­ρά­στιες απώ­λειες στις 40 πρώ­τες μέρες του 2016: πάνω από 65% η Πει­ραιώς, 63% η Eurobank, 58% η Εθνι­κή (οι τρεις πρώ­τες στην πα­νευ­ρω­παϊ­κή λίστα των με­το­χών με τη με­γα­λύ­τε­ρη πτώση) και 55% η Alpha. Η μα­ζι­κή φυγή κε­φα­λαί­ων από τις με­το­χές των ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών προ­κά­λε­σε πραγ­μα­τι­κό πα­νι­κό.

Οι φήμες στα πο­λι­τι­κά και δη­μο­σιο­γρα­φι­κά γρα­φεία, τρο­φο­δο­τού­με­νες από φήμες προ­ερ­χό­με­νες από τον τρα­πε­ζι­κό χώρο, έκα­ναν λόγο για κλίμα πα­νι­κού στις διοι­κή­σεις των τρα­πε­ζών, για φό­βους κα­τάρ­ρευ­σης και ανά­γκης έκτα­κτης κε­φα­λαια­κής ενί­σχυ­σης. Δι­καιο­λο­γη­μέ­να. Στις 40 αυτές μέρες του χρη­μα­τι­στη­ρια­κού «κραχ», οι τρά­πε­ζες έχα­σαν κε­φα­λαιο­ποί­η­ση 7-8 δισ. ευρώ! Ωστό­σο, τη Δευ­τέ­ρα 15 Φε­βρουα­ρί­ου, μια ξαφ­νι­κή θε­α­μα­τι­κή άνο­δος των τρα­πε­ζι­κών με­το­χών κατά 24% σε μία μέρα ανα­πτέ­ρω­σε τις ελ­πί­δες για απο­φυ­γή των χει­ρό­τε­ρων σε­να­ρί­ων. Ως εδώ πα­ρα­θέ­σα­με κά­ποια δε­δο­μέ­να και μι­λή­σα­με τη δη­μο­σιο­γρα­φι­κή γλώσ­σα. Για να κα­τα­λά­βου­με τι συμ­βαί­νει, πρέ­πει να δούμε κάτω από την «κο­ρυ­φή του πα­γό­βου­νου».

Κερ­δο­σκο­πία με «υψηλή προ­στα­σία»

Η με­γά­λη άνο­δος των τρα­πε­ζι­κών με­το­χών τη Δευ­τέ­ρα (όχι μόνο στο ελ­λη­νι­κό, αλλά –σε μι­κρό­τε­ρο βαθμό– και στα ευ­ρω­παϊ­κά χρη­μα­τι­στή­ρια) δεν ήταν κα­θό­λου τυ­χαία. Προη­γή­θη­κε δή­λω­ση του ευ­ρω­παί­ου κε­ντρι­κού τρα­πε­ζί­τη πως «θα κάνει ό,τι χρεια­στεί» για να αντι­με­τω­πι­στεί η κρίση, μια δή­λω­ση που είναι πλέον συ­νώ­νυ­μη με την επέ­κτα­ση του πε­ρι­βό­η­του προ­γράμ­μα­τος «πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης» της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας (ΕΚΤ), δη­λα­δή του τυ­πώ­μα­τος χρή­μα­τος για την αγορά κρα­τι­κών ομο­λό­γων. Το μέτρο αυτό λει­τουρ­γεί σαφώς υπέρ των τρα­πε­ζών, όπως και άλλα μέτρα της ΕΚΤ, που έχει βαλ­θεί να τις στη­ρί­ξει με κάθε δυ­να­τό τρόπο. Πα­ρα­δείγ­μα­τος χάρη η τρο­φο­δο­σία τους από την ΕΚΤ με πάμ­φθη­νη ρευ­στό­τη­τα με επι­τό­κια κοντά στο μηδέν, που δίνει τη δυ­να­τό­τη­τα στις τρά­πε­ζες να βγά­ζουν ση­μα­ντι­κά κέρδη από τη δια­φο­ρά επι­το­κί­ου: παίρ­νουν ρευ­στό­τη­τα με επι­τό­κιο κοντά στο μηδέν, τη με­τα­τρέ­πουν σε δά­νεια με επι­τό­κια υψη­λό­τε­ρα κατά με­ρι­κές εκα­το­στιαί­ες μο­νά­δες.

Προ­κει­μέ­νου για τις ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες, η «δή­λω­ση της ημέ­ρας», που τό­νω­σε τον εν­θου­σια­σμό των επεν­δυ­τών, ήρθε από την επι­κε­φα­λής του επο­πτι­κού συμ­βου­λί­ου της ΕΚΤ, Daniele Nouy, η οποία εκτί­μη­σε ότι δεν υπάρ­χει κα­νέ­νας λόγος για νέα ανα­κε­φα­λαί­ω­ση των ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών μετά την πρό­σφα­τη κε­φα­λαια­κή τους ενί­σχυ­ση ύψους 14,4 δισ. ευρώ. Έτσι, οι ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες απαλ­λάσ­σο­νται από τη δο­κι­μα­σία του ευ­ρω­παϊ­κού stress test την άνοι­ξη, άρα απο­μα­κρύ­νε­ται προς το παρόν ο κίν­δυ­νος του bail-in…(3) Ανα­θαρ­ρη­μέ­νοι οι έλ­λη­νες τρα­πε­ζί­τες, εξα­πέ­λυ­σαν… δη­μο­σιο­γρα­φι­κές διαρ­ρο­ές μέσω των οποί­ων υπό­σχο­νται «εγ­γυ­η­μέ­να» κέρδη το 2016, άρα και μέ­ρι­σμα (δια­νε­μό­με­νο κέρ­δος ανά με­το­χή). Πού στη­ρί­ζε­ται αυτή η ξαφ­νι­κή… γα­λα­ντο­μία; Σε ένα λο­γι­στι­κό τρικ: Οι τρα­πε­ζί­τες ανα­κοι­νώ­νουν προ­κα­τα­βο­λι­κά ότι το 2016 θα μειώ­σουν κατά 70% τις προ­βλέ­ψεις(4) για «κόκ­κι­να δά­νεια», που από 10 δισ. ευρώ το 2015 θα μειω­θούν σε 3 δισ. ευρώ το 2016!

O Ντρά­γκι δη­λώ­νει υψη­λός προ­στά­της των ευ­ρω­παϊ­κών τρα­πε­ζών, η Daniele Nouy απαλ­λάσ­σει «προς το παρόν» τις χρε­ο­κο­πη­μέ­νες ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες από το ανα­πό­φευ­κτο bail-in και οι τρα­πε­ζί­τες τά­ζουν μέ­ρι­σμα, προ­ε­ξο­φλώ­ντας κέρδη στη βάση λο­γι­στι­κών αλ­χη­μειών. Για να σω­θούν οι ευ­ρω­παϊ­κές και ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο οι ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες από την κα­τάρ­ρευ­ση, υψη­λοί «εγ­γυ­η­τές» υπό­σχο­νται συ­νέ­χεια στο κερ­δο­σκο­πι­κό πάρτι και οι τρα­πε­ζί­τες παίρ­νουν τη σκυ­τά­λη στη «λια­νι­κή» της κερ­δο­σκο­πί­ας…

Πώς θα σώ­σου­με τις τρά­πε­ζες από τα απο­τε­λέ­σμα­τα της κερ­δο­σκο­πί­ας; Με ακόμη με­γα­λύ­τε­ρη κερ­δο­σκο­πία!

Κόκ­κι­να δά­νεια και κα­τα­θέ­σεις

Με την πρό­σφα­τη ανα­κε­φα­λαί­ω­ση, υπο­τί­θε­ται ότι οι ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες «εξυ­γιάν­θη­καν» και «θω­ρα­κί­στη­καν». Ωστό­σο, αυτή η ανα­κε­φα­λαί­ω­ση σχε­διά­στη­κε έτσι, ώστε να χάσει το ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο δε­κά­δες δισ. ευρώ, να πε­ρά­σουν οι τρά­πε­ζες στα χέρια ιδιω­τών ένα­ντι συ­νο­λι­κού ποσού μι­κρό­τε­ρου των 5 δισ. ευρώ και με στόχο να μη βά­λουν οι δα­νει­στές το χέρι στην τσέπη. Σχε­διά­στη­κε ώστε να «κλο­τσή­σου­με το τε­νε­κε­δά­κι λίγο πα­ρα­κά­τω», μέχρι την επό­με­νη, τέ­ταρ­τη ανα­κε­φα­λαί­ω­ση. Τα κε­φά­λαια για την ανα­κε­φα­λαί­ω­ση υπο­ε­κτι­μή­θη­καν συ­νει­δη­τά, για να μειω­θεί το συ­νο­λι­κό χρη­μα­το­δο­τι­κό «πα­κέ­το» του Τρί­του Μνη­μο­νί­ου και να μειω­θεί η συμ­με­το­χή του ΤΧΣ και άρα το με­το­χι­κό πο­σο­στό του Δη­μο­σί­ου, η υπο­τι­μη­τι­κή κερ­δο­σκο­πία ξε­φτί­λι­σε τις τιμές των τρα­πε­ζι­κών με­το­χών και οι ιδιώ­τες άρ­πα­ξαν τις τρά­πε­ζες μπιρ παρά.
Υπο­τί­θε­ται ότι έτσι σώ­θη­καν οι κα­τα­θέ­σεις. Όμως, μια λειψή ανα­κε­φα­λαί­ω­ση ση­μαί­νει ότι σύ­ντο­μα θα έρθει ανα­πό­φευ­κτα η επό­με­νη, η οποία θα γίνει με bail-in, δη­λα­δή με ανοι­χτό το εν­δε­χό­με­νο και για «κού­ρε­μα» των κα­τα­θέ­σε­ων.

Τώρα οι τρα­πε­ζί­τες θα εξα­ντλή­σουν όλα τα όπλα εκ­βια­σμού κατά των δα­νειο­λη­πτών, που δεν μπο­ρούν να ξε­πλη­ρώ­σουν τα δά­νειά τους. Και έτσι, όλο αυτό το κερ­δο­σκο­πι­κό πάρτι θα το πλη­ρώ­σουν ξανά τα συ­νή­θη υπο­ζύ­για: οι δα­νειο­λή­πτες, η πρώτη κα­τοι­κία, ίσως και οι κα­τα­θέ­σεις.

Η ιστο­ρία της στή­ρι­ξης των ελ­λη­νι­κών τρα­πε­ζών με δη­μό­σιο χρήμα και τε­ρά­στιο ύψος κρα­τι­κών εγ­γυ­ή­σε­ων, μέχρι να τις αρ­πά­ξουν ένα­ντι εξευ­τε­λι­στι­κού τι­μή­μα­τος οι ιδιώ­τες, είναι ένα με­γά­λο, ιστο­ρι­κό σκάν­δα­λο. Η μόνη απά­ντη­ση σ’ αυτό, ο μόνος τρό­πος για να κα­θα­ρι­στεί η κερ­δο­σκο­πι­κή «κό­προς του Αυ­γεί­ου», η μόνη λύση για να σώ­σου­με την πρώτη κα­τοι­κία και την ακί­νη­τη πε­ριου­σία των λαϊ­κών τά­ξε­ων και να τις απαλ­λά­ξου­με από το βρα­χνά των χρεών, είναι η εθνι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών υπό ερ­γα­τι­κό και κοι­νω­νι­κό έλεγ­χο. Είναι και «νό­μι­μο» και «ηθικό». Έτσι κι αλ­λιώς τα δη­μό­σια κε­φά­λαια και οι δη­μό­σιες εγ­γυ­ή­σεις, που ξο­δεύ­τη­καν για να σω­θούν οι τρά­πε­ζες-ζό­μπι και να «βα­σι­λεύ­ουν» ακόμη οι διοι­κή­σεις των ιδιω­τών που ορ­γά­νω­σαν και ορ­γα­νώ­νουν το κερ­δο­σκο­πι­κό πάρτι αλλά και τη λε­η­λα­σία της ακί­νη­της πε­ριου­σί­ας των λαϊ­κών τά­ξε­ων, θα επαρ­κού­σαν για να αγο­ρα­στεί το σύ­νο­λο του με­το­χι­κού τους κε­φα­λαί­ου πολ­λές φορές.

ΣΗ­ΜΕΙΩ­ΣΕΙΣ

1. Επι­κε­φα­λής οι­κο­νο­μι­κός σύμ­βου­λος της Allianz και μέλος της Διε­θνούς Εκτε­λε­στι­κής Επι­τρο­πής της, πρό­ε­δρος του Συμ­βου­λί­ου για την Πα­γκό­σμια Ανά­πτυ­ξη, που συ­νέ­στη­σε ο πρό­ε­δρος των ΗΠΑ Μπα­ράκ Ομπά­μα, διευ­θύ­νων σύμ­βου­λος έως πρό­σφα­τα του επεν­δυ­τι­κού με­γα­θη­ρί­ου PIMCO. O Mohamed A. El-Erian, ένας από τους πλέον ανα­γνω­ρί­σι­μους αν­θρώ­πους των αγο­ρών πα­γκο­σμί­ως, έγρα­ψε πρό­σφα­τα ένα βα­ρυ­σή­μα­ντο άρθρο με τίτλο «Η με­γά­λη πρό­κλη­ση: κε­ντρι­κές τρά­πε­ζες, αστά­θεια και πώς θα απο­φευ­χθεί η επό­με­νη κα­τάρ­ρευ­ση».

2. Πει­ραιώς, Εθνι­κή, Eurobank και Alpha Bank, που πλέον επο­πτεύ­ο­νται από την Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα στο πλαί­σιο του ευ­ρω­παϊ­κού συ­στή­μα­τος τρα­πε­ζι­κής επο­πτεί­ας.

3. Από 1/1/2016 θα ισχύ­ει η μέ­θο­δος του bail-in σε πε­ρί­πτω­ση που κά­ποια τρά­πε­ζα χρεια­στεί διά­σω­ση. Θα πλη­ρώ­σουν πρώτα οι μέ­το­χοι και οι ομο­λο­γιού­χοι και στη συ­νέ­χεια οι κα­τα­θέ­τες. Μόνο που, στην πε­ρί­πτω­ση της Ελ­λά­δας, για να πλη­ρώ­σουν οι κα­τα­θέ­τες θα πρέ­πει να γίνει πραγ­μα­τι­κή «σφαγή»: το 95% των κα­τα­θε­τι­κών λο­γα­ρια­σμών έχουν υπό­λοι­πο κάτω από 10.000 ευρώ, ενώ ένα τε­ρά­στιο πο­σο­στό τους (πάνω από 80%) έχουν υπό­λοι­πο κάτω από 2.000 ευρώ. Το «κού­ρε­μα» θα γίνει… με την ψιλή.

4. Οι τρά­πε­ζες είναι υπο­χρε­ω­μέ­νες να σχη­μα­τί­ζουν προ­βλέ­ψεις για «κόκ­κι­να δά­νεια» που δεν μπο­ρούν να απο­πλη­ρω­θούν. Αυτές οι προ­βλέ­ψεις μειώ­νουν τα κέρδη τους. Μειώ­νο­ντας λο­γι­στι­κά αυτές τις προ­βλέ­ψεις, αυ­ξά­νουν (λο­γι­στι­κά) τα κέρδη και «τεκ­μη­ριώ­νουν» το δι­καί­ω­μα να μοι­ρά­σουν μέ­ρι­σμα στους με­τό­χους…

rproject