Ευρωπαϊκή Ποσοτική Χαλάρωση (μέρος Ε’)

Ελευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Οι Επιπτώσεις των Κατευθυντήριων Γραμμών του Προγράμματος στο Μέγεθος και τη Διάρκεια του

Η ΕΚΤ προτίθεται να πραγματοποιήσει το πρόγραμμα εξαγοράς στοιχείων Ενεργητικού, τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο του 2017 (από Σεπτέμβριο του 2016 όπου ήταν η αρχική απόφαση). H πρόσφατη δήλωση του Mario Draghi (προέδρου της ΕΚΤ) στη συνέντευξη τύπου της 3ης Δεκεμβρίου 2015 στη Φρανκφούρτη ήταν: «όσον αφορά τα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής, αποφασίσαμε την παράταση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων. Οι μηνιαίες αγορές ύψους 60 δισεκ. ευρώ στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος προβλέπεται τώρα ότι θα διενεργούνται μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2017 ή αργότερα, εφόσον χρειαστεί».

Η επίδραση των ορίων στην αγορά ομολόγων κάθε χώρας φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, όπου παρουσιάζεται το πως το χαρτοφυλάκιο του Ευρωσυστήματος για τα ελληνικά, τα πορτογαλικά, τα λετονικά και τα γερμανικά χρεόγραφα θα εξελιχθεί μέχρι το τέλος του 2017.

Οι περιπτώσεις σε Ελλάδα και Πορτογαλία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες γιατί δείχνουν πώς τα αρχικά όρια που επιβλήθηκαν από την ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ αλληλεπιδρά με προηγούμενες εξαγορές των ομολόγων από την ΕΚΤ ή των περιφερειακών Κεντρικών Τραπεζών του ευρωσυστήματος.

Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, γίνεται η υπόθεση ότι η χώρα θα ενταχθεί σε κάποιου είδους προγράμματος επιπλέον βοήθειας που θα επιτρέπει στα χρεόγραφα της να χρησιμοποιηθούν ως ασφάλεια (collateral) προς στην ΕΚΤ και, ως εκ τούτου, να αγοραστούν στο πλαίσιο του PSPP.

Για την Πορτογαλία,οι αγορές ομολόγων θα έπρεπε να μειωθούν αρκετά μετά το 2017, γιατί τον Ιανουάριο του 2017 υπολογιζόταν ότι θα ξεπεραστεί το αρχικό όριο και το Ευρωσύστημα θα ήταν σε θέση να αγοράζει μόνο από νέες εκδόσεις.

Η λετονική περίπτωση είναι επίσης σημαντική επειδή δείχνει ότι τα ομόλογα των χωρών με πολύ μικρά χρέη δεν θα συμπεριληφθούν σε μεγάλο βαθμό στο PSPP, επειδή το όριο θα επιτευχθεί μετά από μόλις δύο μήνες αγορών. Όσον αφορά τη Γερμανία, παρουσιάζει ενδιαφέρον η περίπτωση της καθώς φαίνεται ότι ακόμη και αν η ΕΚΤ επιβεβαιώσει ότι η PSPP είναι αορίστου χρόνου, η ΕΚΤ δεν μπορεί να συνεχίσει με σημαντικές/υψηλές αγορές περιουσιακών στοιχείων για παρατεταμένη χρονική περίοδο, επειδή τα όρια θα μπορούσαν να ξεπεραστούν πολύ γρήγορα για ορισμένες μεγάλες χώρες (Απρίλιος του 2017 στην περίπτωση της Γερμανίας).

Συνολικά, δεδομένου ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων θα περιορίζονταν από τα όρια της ΕΚΤ για πολλές χώρες (Ελλάδα, Σλοβακία,Σλοβενία, Λετονία, Λιθουανία, Κύπρος, Λουξεμβούργο και της Εσθονίας), υπολογίστηκε ότι μόνο 799,71 δις € κρατικών ομολόγων στη ζώνη του Ευρώ θα αγοράζονταν μεταξύ Μαρτίου του 2015 και το Σεπτέμβριο του 2016. Αυτό το ποσό ήταν σημαντικά μικρότερο από τα 836.000.000.000 € (€ 44 δις x 19 μήνες),που θα μπορούσαν να αγοραστούν αν δεν υπήρχαν τα προκαθορισμένα όρια.

Η διαφορά μεταξύ των δύο ποσών θα μπορούσε να καλυφθεί αγοράζοντας ομόλογα από εθνικούς οργανισμούς όπως προαναφέρθηκε, αλλά μέχρι τώρα δεν υπάρχουν τέτοιοι οργανισμοί στις χώρες που θα ξεπεραστούν τα όρια. Ένας τρόπος για την αποφυγή αυτού του προβλήματος, ειδικά αν το πρόγραμμα PSPP πρέπει να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, ήταν η άρση του ορίου του 25% για τις χώρες που τηρούν υψηλή βαθμολογία, άρα η πιθανότητα μιας αναδιάρθρωσης του χρέους σε αυτές τις χώρες θα ήταν αρκετά χαμηλή.

Η άμεση επίδραση του PSPP στη ζώνη του Ευρώ

Μέχρι στιγμής, πολλή προσοχή έχει επικεντρωθεί στον καθορισμό του κατά πόσο οι αποδόσεις έχουν μειωθεί σε αναμονή του προγράμματος και αν θα συνεχίσουν να μειώνονται ως αποτέλεσμα των αγορών. Οι εμπειρίες ποσοτικής χαλάρωσης από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία, και του SMP από την ΕΚΤ, θα μπορούσε να δώσει μια ιδέα της επίδρασης του PSPP στις αποδόσεις.

Ωστόσο, παρόλο που η τρέχουσα πτώση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων θα έχει σαφώς ευεργετική επίδραση στα δημόσια οικονομικά, η εκτίμηση της επίδρασης της ποσοτικής χαλάρωσης στις αποδόσεις της ζώνης του ευρώ και η εκτίμηση με ακρίβεια των επιπτώσεων στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό είναι αρκετά δύσκολη.

Όσο για την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των μέτρων της ΕΚΤ θα δείξει το άμεσο μέλλον.

Πηγή: Τα διαγράμματα και τα κύρια σημεία του άρθρου αναφέρονται στο “ECB QE: The Detailed Manual” που εξέδωσε το Bruegel economic think tank.

Σχετικά (ενδεικτικά):

• European Central Bank quantitative easing: the detailed manual, Bruegel economic think tank
• Ευρωπαϊκή Ποσοτική Χαλάρωση (μέρος Α’) (δημοσίευση 14 Δεκεμβρίου 2015)
• Ευρωπαϊκή Ποσοτική Χαλάρωση (μέρος Β’) (δημοσίευση 15 Δεκεμβρίου 2015)
• Ευρωπαϊκή Ποσοτική Χαλάρωση (μέρος Γ’) (δημοσίευση 16 Δεκεμβρίου 2015)
• Ευρωπαϊκή Ποσοτική Χαλάρωση (μέρος Δ’) (δημοσίευση 17 Δεκεμβρίου 2015)

fekyou