Γιατί η Τουρκία ευχαριστεί την Μέρκελ για την δημιουργία ασφαλών ζωνών εντός της Συρίας

Κοιτάξτε κατάντια... Σαν μαθητριούλα η Καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ και ο σουλτάνος Ερντογάν σαν δάσκαλός της... Από τη συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη στις 18 Οκτωβρίου 2015. EPA, TOLGA BOZOGLU

Του Χρήστου Μηνάγια*

Στις 25 Φεβρουαρίου 2016, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu ευχαρίστησε την καγκελάριο της Γερμανίας Angela Merkel για την υποστήριξη που αυτή παρείχε στην Άγκυρα προκειμένου να δημιουργηθούν ασφαλείς περιοχές για τους πρόσφυγες εντός του συριακού εδάφους. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια ζώνη βάθους 10 χλμ. κατά μήκος των τουρκοσυριακών συνόρων.

Παράλληλα, ο Çavuşoğlu επεσήμανε τις επιφυλάξεις που εξέφρασαν οι Ηνωμένες Πολιτείες για τη δημιουργία ασφαλών περιοχών, δεδομένου ότι, θα απαιτείτο μια δύναμη 15.000 -30.000 ατόμων.

Στη συνέχεια, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας επεσήμανε ότι, όταν η Τουρκία παρουσίασε για πρώτη φορά την εν λόγω πρόταση, αυτή δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη, σε αντίθεση με τώρα, που πλέον οι τουρκικές θέσεις έχουν γίνει κατανοητές.

Ας σημειωθεί ακόμη ότι, στις 25-02-2016, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu, σε συνέντευξη του σε δημοσιογράφους στην Konya ανέφερε ότι, η Ρωσία, το «Ισλαμικό Κράτος» και η Αλ Νούσρα πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον αμάχων. Στη συνέχεια, ο Davutoğlu επισήμανε ότι, εάν η Ρωσία συνεχίσει να ενεργεί με αυτόν τον τρόπο δεν θα έχει κάποιο νόημα η εκεχειρία που θα εφαρμοσθεί στη Συρία στις 27 Φεβρουαρίου και συνεπώς η Τουρκία δεν δεσμεύεται από την εκεχειρία αυτή.

Η Άγκυρα προκειμένου να διατηρήσει τον ενεργό ρόλο της στην περιοχή και με δεδομένο ότι άρχισε να δημιουργείται ένα νέο κύμα προσφύγων, έκλεισε τα σύνορα της και επιτρέπει την είσοδο στην Τουρκία μόνο των τραυματιών και των αρρώστων. Επίσης, προωθεί υλικά εντός του συριακού εδάφους για την κατασκευή καταυλισμών προσφύγων κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων, επιδιώκοντας να δημιουργήσει μια de facto ασφαλή περιοχή, την οποία θα ελέγχει με πυρά πυροβολικού. Ήδη, η Τουρκία, με την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, έχει δημιουργήσει δέκα καταυλισμούς προσφύγων σε απόσταση τριών έως οκτώ χιλιομέτρων από τα σύνορα. (βλ. άρθρο: Ο πόλεμος στη Συρία και οι Κούρδοι, Χρήστος Μηνάγιας, 17-02-2016)

Η εν λόγω στρατηγική έχει δύο διαστάσεις: την ανθρωπιστική και την πολιτική. Η ανθρωπιστική έχει να κάνει με τους καταυλισμούς που δημιουργούνται εντός του συριακού εδάφους, προκειμένου να είναι ευκολότερη η επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους όταν θα σταματήσουν οι εχθροπραξίες. Παράλληλα, αποστέλλεται και ένα μήνυμα σε εκείνες τις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, οι οποίες απλώς στήνουν φράκτες και αδιαφορούν για το μέλλον των προσφύγων. Και η πολιτική διάσταση έχει ως αποδέκτες, τις Βρυξέλες για να στηρίξουν την τουρκική στρατηγική  στη σύνοδο για το προσφυγικό που θα πραγματοποιηθεί στις 07-03-2015, ειδάλλως η Ευρώπη θα έχει να αντιμετωπίσει ένα επιπλέον κύμα προσφύγων, αρχικά 100.000 και σε περίπτωση κατάληψης της πόλεως Χαλέπι από τον Άσαντ ο αριθμός αυτών θα ξεπεράσει τις 500.000.

Πέραν των παραπάνω κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι, η βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα, στις 17-02-2016, επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στην τουρκική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα αυτή να κατηγορείται για πολιτική ανεπάρκεια, ειδικά σε μια χρονική περίοδο που, αφενός αλλάζει το διεθνές περιβάλλον ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, αφετέρου οι απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας αυξάνονται και διαφοροποιούνται.

Συμπερασματικά, καθίσταται σαφές ότι, η προαναφερθείσα υποστήριξη της Γερμανίας προς την Τουρκία τυγχάνει ιδιαίτερης βαρύτητας, αφού αυτή ανακοινώνεται λίγες ημέρες μετά το στρατηγικό πλήγμα που υπέστη η Άγκυρα από τον συριακό στρατό και τις συμμαχικές του δυνάμεις αποκόπτοντας το δρομολόγιο που συνδέει την τουρκική συνοριακή πύλη Öncüpınar με την πόλη Χαλέπι της Συρίας. Ως εκ τούτου, δεν είναι εφικτή η διακίνηση αντικαθεστωτικών δυνάμεων από την Τουρκία στη Συρία, καθώς επίσης ο ανεφοδιασμός τους με οπλισμό, πυρομαχικά και λοιπά υλικά λογιστικής υποστήριξης.

Τέλος, οι ακόλουθες θέσεις-απόψεις διαφόρων κύκλων της Τουρκίας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και καταδεικνύουν τα αδιέξοδα της τουρκικής στρατηγικής για τη Συρία  και εν γένει για τη Μέση Ανατολή.

Ο Cevat Öneş, πρώην υπαρχηγός της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ (σ.σ. υπηρέτησε στη ΜΙΤ από το 1966 έως το 2005) ανέφερε τα εξής:

• Η επίθεση της 17-02-2016 υπερβαίνει κατά πολύ το ΡΚΚ και το PYD, δεδομένου ότι, αυτή έχει να κάνει αφενός με τις πολιτικές της Άγκυρας για τη Μέση Ανατολή και τη Συρία, αφετέρου με τον πόλεμο στη Συρία, ο οποίος τείνει να μετατραπεί σε έναν, έμμεσο, τουρκο-συριακό πόλεμο.
• Δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να πρόκειται περί μιας παγίδας, η οποία θα οδηγήσει την Τουρκία σε αδιέξοδο.
• Μια ενδεχόμενη χερσαία επιχείρηση στο συριακό έδαφος ενέχει πάρα πολλούς κινδύνους. Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις μπορούν να εισβάλουν στη Συρία, ωστόσο πώς θα αποδεσμευθούν και πως θα επιστρέψουν στην Τουρκία;
• Η Τουρκία πρέπει να καλύψει τα κενά που έχει, αυξάνοντας τα μέτρα ασφαλείας στη χώρα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να συρθεί σε ένα πόλεμο, ο οποίος θα έχει καταστροφικές συνέπειες.
• Το βασικό πρόβλημα της Τουρκίας είναι η πολιτική ανεπάρκεια και κατά συνέπεια η αδυναμία επίλυσης των προβλημάτων της χώρας.
• Το βασικό μήνυμα της επίθεσης είναι ότι, αυτή έχει ως στόχο τον κρατικό μηχανισμό, ο οποίος πληρώνει το αντίστοιχο αντίτιμο της ανεπαρκούς και αφερέγγυας διακυβέρνησης της χώρας.
• Σχεδόν κάθε μέρα, πραγματοποιείται και μια επίθεση στην Τουρκία. Σχεδόν κάθε ημέρα υπάρχουν ειδήσεις για θανάτους αμάχων και στελεχών των δυνάμεων ασφαλείας. Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να εξακολουθήσει να είναι αποδεκτή από την τουρκική κοινωνία, διότι η χώρα οδηγείται σε αδιέξοδο.
• Πρέπει να αξιολογηθεί η κατάσταση όλων των παραπάνω και να εφαρμοσθούν νέες πολιτικές. Επίσης, θα πρέπει να απαντηθούν με αντικειμενικό τρόπο τα εξής ερωτήματα: Ήταν ορθή η τουρκική στρατηγική για τη Σύρια; Ποια ήταν τα λάθη που έγιναν; Η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, στις 25-11-2015, περιλαμβάνεται στα σημαντικά λάθη, με δεδομένο ότι αμέσως μετά η Ρωσία ανέλαβε τον έλεγχο του εναερίου χώρου της Συρίας;

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης Ramazan Topdemir που ασχολείται με το κουρδικό επί 20 χρόνια και είναι συγγραφέας σχετικών βιβλίων, επισήμανε τα εξής:

«Ο Abdullah Öcalan  διακρίνει τις περιοχές σε τρεις κατηγορίες. Τις κόκκινες, τις κίτρινες και τις λευκές. Οι κόκκινες αφορούν σε περιοχές, όπου έχει διεισδύσει δυναμικά το ΡΚΚ. Οι κίτρινες περιοχές έχουν να κάνουν με εκείνους τους κατοικημένους τόπους, όπου υπάρχει ο τουρκικός κρατικός μηχανισμός και το ΡΚΚ. Και οι λευκές περιοχές είναι εκείνες, οι οποίες τελούν υπό τον πλήρη έλεγχο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Συνεπώς, η επίθεση στην Άγκυρα στις 17-02-2016, περνάει το μήνυμα ότι, το ΡΚΚ μπόρεσε να εισέλθει στις λευκές περιοχές και μάλιστα μια σημαδιακή ημέρα, αφού στις 16-02-1999 ο Öcalan μεταφέρθηκε στην Τουρκία μετά τη σύλληψη του στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Επίσης, το ΡΚΚ επιδιώκει να αναβαθμίσει το πολιτικό κεφάλαιο και την ισχύ του Öcalan.».

Ο αρθρογράφος Dr. Mustafa Peköz, αναφέρει τα εξής:

• Αμέσως μετά τη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα, η τουρκική κυβέρνηση επεδίωξε να νομιμοποιήσει τις επιθέσεις που πραγματοποιεί εναντίον των Κούρδων της Συρίας, προφασιζόμενη το δικαίωμα της άμυνας. Όμως αυτό το παιχνίδι δεν το παίζουν ούτε οι αρχάριοι ούτε και οι αμαθείς. Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στους τουρκικούς βομβαρδισμούς με πυρά πυροβολικού στο θύλακα Azez νοτίως των τουρκο-συριακών συνόρων και βορείως της πόλεως Χαλέπι.
• Η Άγκυρα θεωρεί ως σοβαρή απειλή για το μέλλον της Τουρκίας, την κουρδική ηγεμονία του PYD στη βόρεια Συρία, μέσω της πολιτικής, κοινωνικής και στρατιωτικής ισχύος που αυτό έχει αποκτήσει, καθώς επίσης μέσω της στρατηγικής που αυτό έχει εφαρμόσει εναντίον των τζιχαντιστών. Μάλιστα, όσο διευρύνεται το στρατιωτικό πεδίο δράσης του PYD τόσο κλιμακώνονται και οι τουρκικές επιθετικές επιχειρήσεις  εναντίον των Κούρδων. Για το λόγο αυτό, εκ πρώτης άποψης δίδεται η εντύπωση ότι η επίθεση στην Άγκυρα πιθανόν να πραγματοποιήθηκε από τους Κούρδους της Συρίας (PYD) με την υποστήριξη του ΡΚΚ. Ωστόσο, το ενδεχόμενο αυτό παρουσιάζει μικρές πιθανότητες επειδή μια τέτοια ενέργεια δεν θα είχε τίποτε να προσφέρει στους Κούρδους τόσο από πολιτικής όσο και στρατιωτικής πλευράς. Άλλωστε, αφενός το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έκανε έκκληση στην Τουρκία να σταματήσει τις στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον της Rozava (Κουρδιστάν στη Συρία), αφετέρου οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι υποστηρίζουν τους Κούρδους στο Καντόνι του Afrin. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία παρέχει αεροπορική και λογιστική υποστήριξη στις δυνάμεις του YPG που αποτελούν τον ένοπλο βραχίονα του κουρδικού κινήματος PYD.
• Η κατάρρευση της πολιτικής του δίδυμου Erdoğan-Davutoğlu για τη Μέση Ανατολή, με επίκεντρο τη Συρία, δεν έχει ως συνέπεια μόνο τις στρατιωτικές, πολιτικές και οικονομικές απώλειες, αλλά θα προκαλέσει μια σταδιακή αλλαγή των εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών στη χώρα.
• Η επίθεση πραγματοποιήθηκε σε απόσταση 300 μέτρων από το Γενικό Επιτελείο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρό έλλειμμα πληροφοριών ασφάλειας.
• Με δεδομένο ότι, η επίθεση είχε ως στόχο το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων, δίδεται η εντύπωση ότι αυτή πραγματοποιήθηκε από το ΡΚΚ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν πολλές πιθανότητες ώστε αυτή η ενέργεια να έγινε από το ΡΚΚ και να αποτελεί μια απάντηση της κουρδικής οργάνωσης, λόγω των εκατοντάδων θυμάτων που προκάλεσαν οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στις περιοχές Sur, Cizre και Silopi της νοτιοανατολικής Τουρκίας.
• Τους τελευταίους μήνες, η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα περιβάλλον διεθνούς και περιφερειακής απομόνωσης και προκειμένου να εξασφαλίσει τη διεθνή υποστήριξη θα αρχίσει μια προπαγάνδα στοχοποιώντας το ΡΚΚ και τους Κούρδους της Συρίας. Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν από τώρα τα οφέλη που πιθανόν να αποκτήσει η Τουρκία. Όμως είναι βέβαιο ότι δεν θα επιτραπεί στην Άγκυρα να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε χερσαία επιχείρηση εναντίον των κουρδικών καντονιών στη βόρεια Συρία.
• Η δήλωση του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Numan Kurtulmuş, αναφορικά με τα κράτη και την οργάνωση που παρείχαν πολιτική και λογιστική υποστήριξη, καθώς επίσης υποστήριξη σε πληροφορίες, οπλισμό και πυρομαχικά  σε αυτούς που πραγματοποίησαν τη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα, παραπέμπει στη Ρωσία και το Ιράν. Ωστόσο, το σενάριο αυτό μολονότι είναι λογικό, δεν θεωρείται πιθανό.
• Η επίθεση στην Άγκυρα και συγκεκριμένα στο μαλακό υπογάστριο της τουρκικής πρωτεύουσας, όπου βρίσκονται όλοι οι στρατηγικοί φορείς του κράτους, καταδεικνύei ένα σοβαρό έλλειμμα πληροφοριών με πολιτικές προεκτάσεις.
• Η εν λόγω επίθεση παραπέμπει σε ριζοσπαστικές ισλαμιστικές οργανώσεις όπως, το «Ισλαμικό Κράτος» και η Αλ Νούσρα, λαμβανομένου υπόψη και των προηγούμενων επιθέσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Diyarbakır (05-06-2015), στο Suruç (20-07-2015) και στην Άγκυρα (10-10-2015).
• Το επόμενο χρονικό διάστημα θα αυξηθούν οι βομβιστικές επιθέσεις στην Τουρκία, με συνέπεια την κλιμάκωση του κοινωνικού χάους.

*www.geostrategy.gr – www.medintelligence.org

mignatiou.com