Το αγροτικό «αλλιώς»

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Λίγο μετά που ο Αλέξης Τσίπρας συναντούσε επί 5 ώρες τους αγρότες – μετά απο τα διάφορα παρατράγουδα σχετικά με την σύνθεση της αντιπροσωπείας, αποτέλεσμα των σεχταρισμών που εξετράφησαν απο τις τρεις βδομάδες των μπλόκων -, ή μάλλον την ώρα που οι αγρότες κινούσαν για τα μπλόκα τους προκειμένου να ενημερώσουν, να “κάνουν ζύμωση”, να αποφασίσουν για την συνέχεια, μια εντελώς διαφορετική συζήτηση οργανωνόταν για το αγροτικό. Ενώ, δηλαδή, στο Μαξίμου “έδιναν” στους αγρότες πενταετή μεταβατικότητα και κλιμακωτές εισφορές ΟΓΑ, πληρωμή των εργατών γης (=των εποχιακών μεταναστών) με εργόσημο ώστε οι αμοιβές τους να μπορούν να εκπίπτονται φορολογικά ως κόστος, συν κάτι απο αφορολόγητο και νέο ορισμό του “κατ’ επάγγελμα αγρότη”, την ίδια στιγμή επιχειρήθηκε να ανοίξει μια διαφορετική συζήτηση για το Αγροτικό απο το “Δίκτυο” της Άννας Διαμαντοπούλου.

Όπως παρατηρούσαν και οι ίδιοι οι συντελεστές της συζήτησης αυτής, ο ένας μετά τον άλλο – ο Θανάσης Τσαυτάρης ως πανεπιστημιακός στον χώρο αλλά και πρώην υπουργός Γεωργίας, ο επίσης Θανάσης Βακάλης ως δημιουργός του προτύπου σχήματος συνεταιρισμού-με-μεταποίηση-και-εμπορία ΘΕΣΓάλα, ο Ν. Κουτλιάμπας του Βελβεντού – “συζήτηση τέτοια μέρα, για το Αγροτικό, στην Αθήνα” ακούγεται κάπως παράξενα. Και όμως! Αμα κανείς ξέφευγε απο τα στερεότυπα και επιχειρούσε να δει κατάματα τα αγροτικά αδιέξοδα – τα αδιέξοδα ενός τομέα. που, πλέον, δίνει μόλις 3,8% του ΑΕΠ(!) ενώ οι υπηρεσίες συμβάλλουν κατά 82%.  με τις ενισχύσεις της ΚΑΠ να συμμετέχουν κατά 25% στην ακαθάριστη και κατά 45% (!!) στην καθαρή προστιθέμενη αξία του προϊόντος. με τα 2,3 δις ευρώ των άμεσων ενισχύσεων να πλησιάζουν τα 80% του συνόλου των κονδυλίων ΚΑΠ για την Ελλάδα, συν (ή μάλλον πλην!) 1,4 δις πρόστιμα στα έτη 2007-13 – άμα δηλαδή προσγειωνόταν στην πραγματικότητα αντί να “ξεφεύγει” στην πολιτική αντιπαράθεση, τότε θα μάθαινε πολλά.

Λοιπόν: όπως εξηγούσε ο Θ. Τσαυτάρης, “δεν υπάρχει λύση, ΜΙΑ λύση για το αγροτικό”. Όμως ΥΠΑΡΧΟΥΝ λύσεις. Σε επιμέρους θέματα. Που, ένα-ένα, μπορούν και “χτίζουν” διεξόδους. Μέγα πρόβλημα, όντως, το κόστος παραγωγής – ακριβή η γη (ιδίως άμα συγκρίνει με κόστος γης γειτονικών χωρών). ακριβός ο δανεισμός, όταν αυτός υπάρχει. ακριβαίνει η ενέργεια. ακριβαίνει και το νερό. Όμως, ξεκινώντας από το τελευταίο, αν γινόταν ευχερέστερο για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις να λαμβάνουν άδειες πρόσβασης σε πηγές νερού – “είναι πολύ πιο εύκολο να πλένεις κάθε μέρα στην πόλη το αυτοκίνητό σου, παρά να αδειοδοτηθείς για νερό σε καλλιέργεια” – αν ακόμη περισσότερο αντί για την υπεράντληση υπόγειων νερών στρεφόμασταν σε λιμνοδεξαμενές εν σειρά με μικρά και όχι μεγαλεπήβολα έργα, θα βελτιώνονταν οι συνθήκες άρδευσης και θα συγκρατιούνταν αυτό το στοιχείο κόστους.

Αντίστοιχα, ήδη έχει ξεκινήσει – αλλά με μύρια νομικά προσκόμματα και καθυστερήσεις! – η ανάπτυξη γεωθερμικών πεδίων όπως στην Θράκη, που περιορίζουν το ενεργειακό κόστος. Περνώντας σωλήνες με θερμό νερό στα πεδία καλλιέργειας σπαραγγιών, επιτυγχάνεται πρωϊμότητα κατά έως και 2 μήνες στο προϊόν: έτσι, το σπαράγγι στις αγορές της Γερμανίας μπορεί και πιάνει 3,5 ευρώ αντί για 1,5. Αντίστοιχα, στα τρία ιχθυοτροφεία στο Πόρτο Λάγος στην Θράκη, όπου η καταστροφή των ψαριών λόγω πάγου είχε όχι απλώς κοστίσει, αλλά εκτοξεύσει και τα ασφάλιστρα, το πέρασμα δικτύου θέρμανσης απο γεωθερμία έσωσε συνολικά την κατάσταση.

Τρίτο παράδειγμα, η υπερβολική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, που και κόστος έχει αλλά και επιβαρύνει το έδαφος με αποτέλεσμα να χρειάζεται “απονιτροποίηση” με κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων. Αν, τώρα, επανερχόταν οργανωμένα η δοκιμασμένη πρακτική της αμειψισποράς – δηλαδή η εναλλαγή καλλιέργειας απο τα σιτηρά π.χ. με ψυχανθή (όσπρια, βίκο, μηδική, ακόμη και τριφύλλι) τα οποία “παράγουν” άζωτο στο έδαφος θα μπορούσε και το κόστος για λιπάσματα, αλλά και η ποιότητα της καλλιέργεια να βελτιωθεί σημαντικά. Η επάνοδος στην πρακτική της αμειψισποράς θα ήταν προσαρμοσμένη και στις προτεραιότητες της νέας ΚΑΠ, το 30% των πόρων της οποίας θα κατευθύνεται – με την λογική προστασίας του περιβάλλοντος – στο “πρασίνισμα” της παραγωγικής διαδικασίας…

Η προσέγγιση αυτή των προβλημάτων της αγροτικής παραγωγής, μέσα απο την εγγύτητα προς το θέμα και όχι με γενικευτικές – κυρίως πολιτικές – κορώνες, ή πάλι με σχήματα που δεν περπάτησαν (“από το χωράφι στο ράφι”) έχει τόσο ενδιαφέρον που, παρά τον ορυμαγδό των ημερών, ο αναγνώστης θα μας επιτρέψει να επανέλθουμε και αύριο.

*Συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)