ΚΥΝΙΣΜΟΣ ΡΑΤΣΑΣ

iskra

Του ΣΤΑΘΗ*

Τι κατέφαγε τον αρχαίο κόσμο - ο κυνισμός, απάντησε ο Ιουλιανός.

Και τι ήταν ο (κατά Ιουλιανόν) κυνισμός; Ο εκφυλισμός ενός φιλοσοφικού ρεύματος σε κυρίαρχη ρητορική μιας άρχουσας τάξης, που ξέφευγε όλο και πιο πολύ από κάθε θεσμική και συμβατική υποχρέωσή της προς τον λαό. Οταν άρχισε να καταρρέει ο αρχαίος κόσμος, αλλού παταγωδώς, αλλού σταδιακώς και να μεταμορφώνεται στον δυτικό μεσαίωνα, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ήταν περίπου τόσον αβυσσαλέο όσον και σήμερα (τηρουμένων των αναλογιών). Αν σήμερα το 1% του πληθυσμού κατέχει το 50% του πλούτου, τότε συνέβαινε περίπου το ίδιο εντός των τειχών (εντός της αυτοκρατορίας) ενός κόσμου που επέπρωτο να πνιγεί απ’ τις αντιθέσεις του, τις μεταναστεύσεις και την ανικανότητά του να μεταρρυθμισθεί.

Βεβαίως, όλα αυτά είναι σχετικά. Διότι και απόπειρες μεταρρύθμισης έγιναν, όπως όταν η άρχουσα τάξη υπέκλεψε τον χριστιανισμό, κι από επαναστατική θεωρία (με τη μορφή της πίστης) των φτωχών, τον έκαμε κυρίαρχη θρησκεία, δηλαδή καθεστωτικό στήριγμα του κράτους, και απόπειρες να αντιμετωπισθούν οι μεταναστεύσεις έγιναν (είτε διά της σφαγής είτε διά της ενσωμάτωσης, με αποτέλεσμα τη γέννηση νέων εθνών), και άλλα πολλά επιχειρήθηκαν, πλην ενός: της μείωσης του χάσματος πλούτου - φτώχειας. Οπως και τώρα. Και (τότε) το σύστημα κατέρρευσε. Οπως θα καταρρεύσει και τώρα. Ενδειξη; ο κυνισμός. Οπως τότε έτσι και τώρα ο κυνισμός έχει γίνει το ιδιόλεκτο της εξουσίας: «Ας πρόσεχαν» έλεγε ο κ. Σημίτης για όσους ο ίδιος παγίδευσε στο Χρηματιστήριο. «Ας μην καβαλάγανε βάρκες Γενάρη μήνα» απεφάνθη ο κ. Πρετεντέρης για τους πρόσφυγες που πνίγηκαν (και τους έπνιξαν). «Μαζί τα φάγαμε», Πάγκαλος, και πάει λέγοντας.

Τα ιερογλυφικά του εξουσιαστικού ιερατείου, η γλώσσα του Οργουελ και των ευφημισμών είναι το εργαλείο του κυνισμού, και για να κρύβεται και για να φανερώνεται. Οταν, ας πούμε, ο νεαρός prince Μπακογιάννης, δήμαρχος Καρπενησίου, βάζει πρόστιμο 2.000 ευρώ στον κ. Λιάπη για το σαλέ του εκεί, ο κυνισμός γίνεται εύθυμος, σχεδόν παιγνιώδης (μην πούμε γελοίος και το δραματοποιήσουμε πάλι), αλλά ο κυνισμός, όταν σου κόβουν το ρεύμα της ΔΕΗ απ’ το σπίτι, είναι θανατηφόρος.

Και γίνεται ακόμα πιο θανατηφόρος, όταν αυτόν τον κυνισμό (που τον έχουν διατάξει οι ίδιοι) τον αντιμετωπίζουν ο κ. Σαμαράς και ο κ. Βενιζέλος με έναν επιπλέον δικό τους κυνισμό, όπως όταν σου μιλούν για θυσίες (να μείνεις, φέρ’ ειπείν, άνεργος) που για να μην πάνε χαμένες, σου κόβουν και το ρεύμα.

Κυνισμός η τράπεζα. Επανακεφαλαιοποιείται με δικά σου λεφτά, από την υπερφορολόγησή σου, και ύστερα σε κυνηγάει να σου πάρει και το σπίτι. Κυνισμός όταν «θέλει» να σου ρυθμίσει το χρέος διά της επιμήκυνσης - ένα μνημόνιο δηλαδή, όπως αυτό που προτείνεται εκ νέου στην Ελλάδα: να της επιμηκυνθεί το χρέος, να γίνει δηλαδή χώρα χρέους υποτελής (αποικία χρέους, το λένε) για τα επόμενα 100 χρόνια.

Αυτός ο κυνισμός, να σου βγάζει βιώσιμο το χρέος ο κ. Βενιζέλος (το οποίον απ’ το 125% του ΑΕΠ έχει εκτιναχθεί στο 175%),

να εγκαινιάζει τρεις φορές, ανερυθρίαστος, τα ίδια οδικά έργα ο κ. Σαμαράς,να εμφανίζουν οι 58 σκελετοί που βγήκαν απ’ το ντουλάπι του «εκσυγχρονισμού» τα... σαρκία τους ως σωτήρια της πατρίδας,ο κυνισμός να δίδονται συνεχώς όλο και νέα δάνεια στα ΜΜΕ της διαπλοκής, ΔΟΛ, Πήγασο κ.τ.λ., τη στιγμή που οι κατασχέσεις μισθών λόγω χρεών, οι πλειστηριασμοί, και η ίδια η πείνα αφανίζουν τους πληβείους, ο κυνισμός της Χρυσής Αυγής να διαδηλώνεται εκεί που έκανε το φονικό, ο κυνισμός του κ. Μπίστη να σε αποκαλεί «λαϊκιστή», όλο αυτό το φορτίο του κυνισμού,στην Αθήνα και το Βερολίνο, στην Ουάσινγκτον, τη Μόσχα και το Λονδίνο, κατατρώει και υποσκάπτει το σάπιο αυτό σύστημα, όπου ο ένας διαθέτει πλούτο αντιστρόφως ανάλογο της φτώχειας εκατοντάκις εκατομμυρίων ψυχών.

Αλλά, αν υπάρχει ο κυνισμός των Δυνατών, ελεεινός και αλαζονικός, υπάρχει και ο κυνισμός της βλακείας των αδυνάτων. Τον περιγράφουν έξοχα οι Μόντυ Πάιθον σε μια παρωδία τους περί τη σταύρωση του Ιησού. Ο γιος του Θεού βρίσκεται καρφωμένος στον σταυρό του μαρτυρίου και γύρω του, κάτω απ’ τα πόδια του οι δώδεκα μαθητές του συνεδριάζουν μετά μανίας προτείνοντας ο καθείς ό,τι να ’ναι για οτιδήποτε. Για τη διαδικασία, επί προσωπικού, για τον σοσιαλισμό, για τη ματαιότητα των εγκοσμίων, την ενσωμάτωση στο σύστημα και ό,τι άλλο μπορεί να φαντασθεί κανείς προκειμένου να μην κουνήσει το δαχτυλάκι του, με έναν λόγο: ζηλωτές η χαρά του Ρωμαίου, επαναστάτες η χαρά της εξουσίας.

Θα μου πείτε, γιατί κυνισμός κι όχι απλή βλακεία; Διότι η βλακεία φέρεται και άγεται, δεν γράφει ιστορία. Ο κυνισμός όμως γράφει. Και ο κυνισμός των Δυνατών και ο κυνισμός εκείνων που το βάζουν στα πόδια μπροστά τους, όχι «για να πολεμήσουν μιαν άλλη μέρα», αλλά διότι «εγώ θα σώσω τον κόσμο, αδερφάκι μου;» ή το ακόμα πιο πάνσοφο «δεν αλλάζει τίποτα, όλοι ίδιοι είναι». Ή το αισιόδοξο «είσαι από χέρι χαμένος».

Μια φορά κι έναν καιρό, 700 Θεσπιείς και 300 Λάκωνες πήγαν και στάθηκαν του θανατά. «Πού πάτε, μωρέ;» τους είπαν οι πιο καλώς γνωρίζοντες, οι νουνεχείς κι εχέφρονες, «θα νικηθείτε»! «No problem» αποκρίθηκαν οι μυροβλύτες, «θα νικήσουν οι επόμενοι».

Και οι επόμενοι νίκησαν...

*Δημοσιεύθηκε στο "enikos.gr" την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014