Η ηγεμονία του δολαρίου

analyst

«Το δολάριο είναι μεν το δικό μας νόμισμα, αλλά είναι το δικό σας πρόβλημα», είχε πει κάποτε ο υπουργός οικονομικών των Η.Π.Α. – κάτι που ισχύει ακόμη, κρίνοντας από αυτά που συμβαίνουν σήμερα στα νομίσματα των αναπτυσσομένων οικονομιών

Πολλοί αναρωτιούνται για πόσον καιρό ακόμη θα είναι το δολάριο το νούμερο ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Η απάντηση, με κριτήριο την οικονομική ιστορία, είναι σαφής: τα πάντα εξαρτώνται από τον ανταγωνισμό. Εάν λοιπόν υπάρξει μία εναλλακτική δυνατότητα, το δολάριο θα μπορούσε πολύ γρήγορα να χάσει τα σκήπτρα – όπως συνέβη με την αγγλική στερλίνα, την οποία διαδέχθηκε τη δεκαετία του 1920.

Μετά την εισαγωγή του ευρώ παρατηρήθηκε μία ανάλογη εξέλιξη – με το κοινό νόμισμα να καταλαμβάνει σε χρόνο μηδέν τη δεύτερη θέση. Το δολάριο βέβαια παρέμεινε με απόσταση στην πρώτη θέση, πολλοί όμως συζητούσαν την αντικατάσταση του από το ευρώ – αν και θα μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα δύο αποθεματικά νομίσματα, ξανά με κριτήριο την οικονομική ιστορία.

Σήμερα όμως δεν φαίνεται να υπάρχει καμία εναλλακτική δυνατότητα όσον αφορά το δολάριο – αφού το ευρώ έχει βυθιστεί στα προβλήματα, τα οποία θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια ακόμη. Η Γερμανία δε μάλλον αδυνατεί να κατανοήσει τη σπουδαιότητα ενός παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, παραμένοντας μία «συντηρητική επαρχιώτισσα», όσον αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Περαιτέρω, το κινεζικό γουάν θα αργήσει πολύ να αναπτυχθεί, εάν υποθέσουμε πως τελικά θα τα καταφέρει – κάτι μάλλον δύσκολο, αφού η Κίνα έχει πολλά προβλήματα, όσον αφορά την οικονομία της (φούσκα τραπεζών και ακινήτων), ενώ η «καπιταλιστική εμπειρία» της είναι σχεδόν αμελητέα. Φυσικά το γουάν θα παραμείνει ένα «συναλλαγματικό όχημα», όσον αφορά το διεθνές εμπόριο, ενώ η σημασία του θα αυξάνεται συνεχώς.

Το γεν και η βρετανική στερλίνα έχουν χάσει οριστικά το παιχνίδι – οπότε το δολάριο δεν έχει κανέναν απολύτως ανταγωνισμό. Εν τούτοις, όλο και περισσότερες χώρες προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτηση τους από το αμερικανικό νόμισμα – όπως, για παράδειγμα, η Νότια Αμερική.

Στα πλαίσια αυτά, παρατηρεί κανείς πως τα δάνεια στη Λατινική Αμερική (αλλά και αλλού, γράφημα που ακολουθεί), εκδίδονται κυρίως στα τοπικά νομίσματα – αφού το μερίδιο του δολαρίου στις επτά πλουσιότερες λατινοαμερικανικές χώρες έχει μειωθεί, μέσα σε μόλις δέκα χρόνια, από το 45% στο 33%.

.

.

Το ίδιο συμβαίνει και όσον αφορά τα ομόλογα, όπως συμπεραίνεται από το επόμενο γράφημα – μία εξέλιξη η οποία είναι μάλλον ευχάριστη, αφού η σταδιακή απομάκρυνση από το δολάριο στο χρηματοπιστωτικό τομέα τεκμηριώνει το ότι, η εμπιστοσύνη στα τοπικά νομίσματα αυξάνεται. Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο, αφού από την πρόσφατη ιστορία της Λατινικής Αμερικής, η οποία υποφέρει ανέκαθεν από τον πληθωρισμό, συμπεραίνει κανείς το ακριβώς αντίθετο.

.

.

Η αντικατάσταση βέβαια του δολαρίου από τα τοπικά νομίσματα, θα προσέδιδε μεγαλύτερη αυτονομία στην οικονομική πολιτική τους. Όμως, οι τελευταίες εξελίξεις τόσο στην Αργεντινή, όσο και στη Βενεζουέλα, θυμίζουν ξανά το παρελθόν – όπου τα χρέη τους απογειωνόταν, όταν υποτιμούταν το νόμισμα τους απέναντι στο δολάριο, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στη χρεοκοπία και στο ΔΝΤ.

Ολοκληρώνοντας υπενθυμίζουμε τη φράση του αμερικανού υπουργού οικονομικών το 1970, όταν η υποτίμηση του δολαρίου είχε δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στις χρηματαγορές. «Το δολάριο είναι μεν το δικό μας νόμισμα, αλλά είναι το δικό σας πρόβλημα», είχε πει τότε ο υπουργός – κάτι που ισχύει ακόμη, κρίνοντας από αυτά που συμβαίνουν σήμερα στα νομίσματα των αναπτυσσομένων οικονομιών (Αργεντινή, Τουρκία, Βραζιλία, Ινδία κοκ.).