Εκλογές τον Μάρτιο για την «ελαχιστοποίηση του ρίσκου»

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Οι κίνδυνοι του 2019 ωθούν στελέχη της κυβέρνησης σε σκέψεις για... πολύ πρόωρες κάλπες

Τα καλά νέα από την Κομισιόν και τον πρώτο μεταμνημονιακό προϋπολογισμό – και όχι... αντιμνημονιακό, όπως τον χαρακτήρισαν κάποια κυβερνητικά στελέχη – είναι βέβαιο ότι εξασφαλίζουν μερικούς μήνες σχετικής ηρεμίας στην κυβέρνηση.

Η κατάργηση – και όχι αναβολή, όπως τόνισε με έμφαση ο επίτροπος της Ε.Ε. επί των οικονομικών θεμάτων Πιερ Μοσκοβισί – του προνομοθετημένου μέτρου της περικοπής συντάξεων και η εφαρμογή του λεγόμενου «πακέτου Τσίπρα», με μέτρα ελάφρυνσης άνω των 900 εκατ. ευρώ, προσφέρουν πολύτιμες ανάσες στην κυβέρνηση, αλλά και χρόνο ώστε να σχεδιάσει χωρίς οικονομικούς περισπασμούς την πορεία των επόμενων μηνών.

Μεταξύ των άλλων δίνουν στον πρωθυπουργό τη δυνατότητα να αποφασίσει με μεγαλύτερη άνεση ποιος είναι ο προσφορότερος χρόνος προκήρυξης των επόμενων βουλευτικών εκλογών.

Ο Αλέξης Τσίπρας δηλώνει σταθερά και με έμφαση ότι οι εκλογές θα γίνουν στη λήξη της συνταγματικής θητείας της κυβέρνησής του, ωστόσο με εξαιρετική συχνότητα δέχεται εισηγήσεις για επίσπευση της προσφυγής στις κάλπες, ακόμη και τον Μάρτιο, με επιχειρήματα τα οποία ποικίλλουν μεν, αλλά αποτυπώνουν την πεποίθηση αρκετών κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυβερνητική φαρέτρα θα διαθέτει περισσότερα όπλα σε περίπτωση πρόωρων εκλογών.

Ρίσκο οι ευρωεκλογές

Κατά καιρούς έχουμε γράψει – κι αυτό εξακολουθεί να ισχύει – ότι στελέχη του οικονομικού επιτελείου προκρίνουν την εξάντληση του χρόνου της κυβερνητικής θητείας με το επιχείρημα ότι προϊόντος του χρόνου η οικονομία θα αποδίδει όλο και περισσότερα θετικά αποτελέσματα. Συνεπώς, αν οι κάλπες στηθούν το ερχόμενο φθινόπωρο, θα έχει εμπεδωθεί στην κοινωνία η βεβαιότητα πως η χώρα βρίσκεται οριστικά σε κατεύθυνση θεραπείας των πληγών που άνοιξαν τα μνημόνια.

Ωστόσο μια σειρά στελέχη επισημαίνουν ότι οι οικονομικοί δείκτες δεν είναι το παν στην πολιτική, αφού μια σειρά άλλοι παράγοντες μπορεί να αποβούν εξίσου καθοριστικοί για τη διαμόρφωση των τάσεων της κοινής γνώμης.

Κατ’ αρχάς, μπορεί οι επόμενοι μήνες να κυλήσουν χωρίς πίεση και διαπραγματεύσεις υψηλής έντασης με τους δανειστές, ωστόσο η πορεία της κυβέρνησης δεν είναι βέβαιο ότι θα παραμείνει αδιατάρακτη μέχρι το φθινόπωρο του 2019.

Ήδη, εκτός από τα καλά νέα, υπάρχουν έντονες επισημάνσεις εκ μέρους των Ευρωπαίων για καθυστέρηση σε σειρά μεταρρυθμίσεων, με έμφαση στις ιδιωτικοποιήσεις και στο χαμήλωμα του πήχη ως προς την αξία των προς κατάσχεση ακινήτων κάτω από το όριο των 100.000 ευρώ, μέτρο που θα έπληττε χαμηλά οικονομικά στρώματα. Ήδη εξάλλου απαιτείται τους επόμενους μήνες μια επιτάχυνση του μηχανισμού των πλειστηριασμών.

Επισημαίνεται ακόμη ότι το ρίσκο της κατά γράμμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού δεν είναι αμελητέο λόγω των αισιόδοξων παραδοχών στις οποίες έχουν στηριχθεί πολλές από τις προβλέψεις του.

Ένα ακόμη επιχείρημα όσων θέλουν επίσπευση των εκλογών, ει δυνατόν ακόμη και τον Μάρτιο, κάνει λόγο για τις νέες συνθήκες που μπορεί να δημιουργήσουν στην Ευρώπη οι ευρωεκλογές, καθώς οι ευρωσκεπτικιστές κάθε απόχρωσης – κυρίως οι ακροδεξιοί τοιούτοι – ενδέχεται να καταγράψουν σοβαρή αύξηση δυνάμεων με συνέπειες που μπορεί να αποδειχθούν καταλυτικές για τη διαμόρφωση της πολιτικής ακόμη και έναντι της χώρας μας.

Διότι, λένε, μπορεί σήμερα οι Μέρκελ και Μακρόν να συμφωνούν με την καθιέρωση ενός μίνιμουμ ευρωπαϊκού προϋπολογισμού με στόχο την τόνωση των οικονομιών και των επενδύσεων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, ωστόσο ουδείς γνωρίζει πώς θα διαμορφωθεί η πολιτική τάση στην Ε.Ε. αμέσως μετά τα τέλη Μαΐου. Με δεδομένο μάλιστα ότι η χώρα θα συνεχίσει να βρίσκεται κατ’ ουσίαν εκτός αγορών...

Εκκλησιαστικό και Πρέσπες

Όπως συνηθίζει να λέει στους συνομιλητές του αρχηγός άλλου κοινοβουλευτικού κόμματος, «ο Τσίπρας έχει έναν δικό του τρόπο να αντιλαμβάνεται και να διαχειρίζεται τον πολιτικό χρόνο, εντελώς διαφορετικό από αυτόν των υπολοίπων». Υπ’ αυτήν την έννοια έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς θα λειτουργήσουν στον σχεδιασμό του πρωθυπουργού οι συμφωνίες των Πρεσπών για την ΠΓΔΜ και με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο για τη διαμφισβητούμενη εκκλησιαστική περιουσία.

Για τη συμφωνία των Πρεσπών έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει διάφορα σενάρια περί μη ψήφισής της από την παρούσα Βουλή, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως λόγος πρόωρης προσφυγής σε εκλογές («εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας» κατά το άρθρο 42 παρ. 2 του συντάγματος), αλλά και, σε περίπτωση ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, να υποχρεωθεί η Ν.Δ. σε μια μεγάλη «κωλοτούμπα» με το «καλημέρα».

Στο Μαξίμου πάντως τίποτε δεν δείχνει ότι αυτού του τύπου οι απόψεις βρίσκουν εύφορο έδαφος, καθώς εκτιμούν ότι η συμφωνία των Πρεσπών πρέπει να περάσει επί των ημερών του Τσίπρα, με το επιχείρημα ότι η κυβέρνηση «είναι σε θέση να επιλύει εθνικές εκκρεμότητες δεκαετιών, αντίθετα με άλλους που τις άφησαν να κακοφορμίσουν».

Στην υπόθεση της εκκλησιαστικής περιουσίας εκτιμάται ότι η διευθέτηση των όποιων «παρερμηνειών» σχετικά με τη μισθοδοσία και το εν γένει καθεστώς των κληρικών θα διευθετηθεί εντός των επόμενων μηνών και θα καταστεί εφικτή η ολοκλήρωση της συμφωνίας σε χρόνο ικανό ώστε να αξιοποιηθεί σε περίπτωση επίσπευσης των εκλογών (Μάρτιο ή Μάιο).

Θεωρείται επίσης ότι η άρση της αβεβαιότητας των κληρικών με παροχή σαφών εγγυήσεων είναι η μόνη σοβαρή εκκρεμότητα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας, καθώς ακόμη και ιεράρχες που αντιπολιτεύονται σφόδρα τον αρχιεπίσκοπο βλέπουν θετικά την αξιοποίηση – και τα έσοδα – μιας περιουσίας η οποία παραμένει ανενεργή αντί να αποφέρει έσοδα στην Εκκλησία.

Με απλά λόγια, οι κάλπες τον Μάρτιο είναι μια σοβαρή πιθανότητα και σίγουρα αποτελεί τον... τελευταίο πειρασμό του Τσίπρα. Ύστερα από αυτό το όριο, οποιοσδήποτε χρόνος τέλεσης των εκλογών είναι απλώς προεξοφλημένος.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2048 στις 22-11-2018