του Σταύρου Λυγερού
Την ημέρα που ο πρωθυπουργός και ο αρχιεπίσκοπος ανακοίνωσαν το σχέδιο συμφωνίας για τις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, στο Μαξίμου πανηγύριζαν. Όπως είναι γνωστό, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν, όπως περίμενε το Μαξίμου. Οι έντονες αντιδράσεις των παπάδων, αλλά και πολλών μητροπολιτών, υποχρέωσαν τον αρχιεπίσκοπο να ανακρούσει πρύμναν. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, κατάφερε να στρέψει εναντίον του τους ιερείς, κάτι που θα φανεί στις κάλπες.
Στο Μαξίμου πανηγύριζαν για το σχέδιο συμφωνία, επειδή θεωρούσαν πως είχαν επιτύχει με έναν σμπάρο τρία τρυγόνια:
- Πρώτον ικανοποιούσαν την απαίτηση του “μικρού ΣΥΡΙΖΑ”, αλλά και άλλων δυνάμεων της Αριστεράς, για κάποιου είδους διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας και μάλιστα με την συναίνεση του αρχιεπισκόπου.
- Δεύτερον, με τη ρύθμιση για τους ιερείς απελευθέρωναν περίπου 10.000 θέσεις στο δημόσιο, τις οποίες θα κάλυπταν με διορισμούς κυρίως στον τομέα της Υγείας και της εκπαίδευσης, όπως είχε σπεύσει να δηλώσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
- Τρίτον, με την εταιρεία ειδικού σκοπού για την αξιοποίηση της παγωμένης εκκλησιαστικής περιουσίας, η κυβέρνηση θα μπορούσε να την χρησιμοποιήσει για την παροχή εγγυήσεων στη διαδικασία πώλησης των κόκκινων δανείων του τραπεζικού συστήματος.
Το σχέδιο συμφωνίας βρίσκεται πλέον στον αέρα και η δήλωση της κυβέρνησης ότι θα προχωρήσει μονομερώς σε νομοθετική ρύθμιση είναι αμφίβολο εάν τελικώς θα πραγματοποιηθεί. Όχι ότι ο Τσίπρας και οι επιτελείς του έχουν μετανιώσει για το περιεχόμενο του σχεδίου συμφωνίας. Ο λόγος που κάνουν δεύτερες σκέψεις είναι ότι αρχίζουν να μετρούν το εκλογικό κόστος.
Λόγω κεκτημένης ταχύτητας, το Μαξίμου θεωρούσε ότι η συντριπτική πλειονότητα των παπάδων δεν ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ και ως εκ τούτου δεν θα είχαν εκλογικές απώλειες από το γεγονός ότι οι ιερείς θα έχαναν την ιδιότητα του sui generis δημοσίου υπαλλήλου. Αυτό πράγματι ίσχυε όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιρνε 3-4%. Όταν για τους γνωστούς λόγους το εκλογικό ποσοστό του εκτοξεύθηκε στο 36%, είναι σαφές ότι ψηφίσθηκε και από πολίτες, οι οποίοι δεν συμμερίζονται τις ιδεολογικές αντιλήψεις της Κουμουνδούρου. Μεταξύ αυτών ήταν και παπάδες.
Δεν είναι αυτό, ωστόσο, το σημαντικό. Χρειάσθηκε να λάβουν μηνύματα για να συνειδητοποιήσουν το προφανές: Ναι μεν η μεγάλη πλειονότητα των ιερέων είναι συντηρητικοί, αλλά κατά κανόνα κρατούσε αποστάσεις από την πολιτική-εκλογική αντιπαράθεση. Έτσι, όπως εξελίχθηκαν, όμως, τα πράγματα, όλοι σχεδόν οι παπάδες έχουν ζωτικό συμφέρον να στραφούν μαχητικά εναντίον του κυβερνώντος κόμματος.
Εκκλησία και Συμφωνία των Πρεσπών
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσουν να επηρεάσουν τους ενορίτες, ή τουλάχιστον τον κύκλο που διατηρεί στενή σχέση με την εκκλησία. Είναι κοινός τόπος πως ο ιερέας ασκεί συχνά καθοριστική επιρροή ειδικά σε ηλικιωμένους, οι οποίοι δεν είναι υποχρεωτικά ψηφοφόροι της ΝΔ. Πολύ περισσότερο όταν το ζήτημα θα τεθεί με όρους επίθεσης της κυβέρνησης Τσίπρα εναντίον της Εκκλησίας.
Κατά συνέπεια, η εκλογική ζημιά που πιθανότατα θα υποστεί ο ΣΥΡΙΖΑ από την πρωτοβουλία του να ανοίξει και το ζήτημα της σχέσης Κράτους-Εκκλησίας θα είναι πολλαπλάσια αυτής που είχαν αρχικά υπολογίσει στο Μαξίμου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις η ζημιά θα είναι της τάξεως τουλάχιστον των δύο ποσοστιαίων μονάδων. Η δυσφορία γι’ αυτή την υπόθεση, μάλιστα, συναντάται και αλληλοτροφοδοτείται με τη δυσφορία για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Το ζήτημα αυτό, άλλωστε, θα επανέλθει στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας όταν στις αρχές του 2019 η κυβέρνηση θα στείλει τη Συμφωνία στη Βουλή προς κύρωση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα ερεθιστούν και πάλι αρνητικά τα αντανακλαστικά της μεγάλης πλειονότητας, η οποία –σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις– είναι αντίθετη με τη Συμφωνία.
Όπως είναι γνωστό, η Συμφωνία των Πρεσπών είναι εξαρχής ένα αγκάθι στις σχέσεις του Καμμένου με το Μαξίμου. Η προσθήκη του ζητήματος με την Εκκλησία δυνητικά δυσκολεύει ακόμα περισσότερο αυτές τις σχέσεις. Δυνητικά, επειδή προς το παρόν το σχέδιο συμφωνίας πρωθυπουργού-αρχιεπισκόπου είναι ένα ισχυρό επιχείρημα στα χέρια του Μαξίμου. Τα πράγματα, όμως, θα αλλάξουν εάν τελικώς η Ιεραρχία αρνηθεί τη σύναψη συμφωνίας και η κυβέρνηση προχωρήσει μονομερώς σε νομοθετική ρύθμιση. Ο πρόεδρος και συνολικά οι ΑΝΕΛ θα περιέλθουν σε ένα ακόμα δίλημμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου