Το διαβατήριο της εξουσίας

Κι αν τελικός σκοπός κάθε κόμματος είναι η κατάληψη της εξουσίας, προκειμένου να προωθήσει και να υλοποιήσει την πολιτική ατζέντα του, η πολυσυλλεκτικότητα είναι το διαβατήριο.

Από την έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής

Του Δ. Η. Χατζηδημητρίου
dhatz@naftemporiki.gr

Παντού στον κόσμο τα κόμματα εξουσίας είναι πολυσυλλεκτικά. Ως εθελοντικές ενώσεις προσώπων, με διαφορετικά ενδιαφέροντα, αποκλίνουσες εμπειρίες και διακριτά επίπεδα προσωπικής εξέλιξης, εγκαθιστούν κι αποκρυσταλλώνουν στο εσωτερικό τους θεσμούς -και δεσμούς- που τους επιτρέπουν να δρούν και να υπάρχουν ως φορείς και εκφραστές συλλογικών επιθυμιών, προσδοκιών, οραμάτων και συμφερόντων.

Κι αν τελικός σκοπός κάθε κόμματος είναι η κατάληψη της εξουσίας, προκειμένου να προωθήσει και να υλοποιήσει την πολιτική ατζέντα του, η πολυσυλλεκτικότητα είναι το διαβατήριο.Αυτό είναι άλλωστε και το στοιχείο που διαμορφώνει και διαφοροποιεί τα κόμματα εξουσίας από τις σέχτες της μίζερης προσκόλλησης σε ιδεολογικά θέσφατα ή τους ομίλους και τις λέσχες πολιτικού προβληματισμού.

Η ενότητα, στο πλαίσιο ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος εξουσίας, επιτυγχάνεται είτε στη βάση μιας ξεκάθαρης συμφωνίας σε πολιτικούς στόχους, με διαδικασίες που αποτυπώνουν σαφείς πλειοψηφίες και μειοψηφίες στο εσωτερικό του, είτε απορρέει από την πίστη στον «χαρισματικό ηγέτη», όπως τον περιέγραψε στις αρχές του 20ού αιώνα ο Μαξ Βέμπερ, είτε από έναν επιτυχή συνδυασμό και των δύο.

Στην Ελλάδα, τα δύο μεγάλα -μέχρι προσφάτως- κόμματα εξουσίας, δεν ξέφυγαν απ' αυτόν τον κανόνα. Η Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Καραμανλή στέγασε από νοσταλγούς της δικτατορίας και φιλομοναρχικούς έως πεπεισμένους κεντρώους και φανατικούς φιλελεύθερους.

Η ισχυρή προσωπικότητα και ο ασυμβίβαστος βολονταρισμός του ιδρυτή ήταν το ενοποιητικό στοιχείο της Ν.Δ. κι όχι η ασαφούς περιεχομένου διακήρυξη περί «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού», προκειμένου να μετριασθεί η πραγματικότητα ενός αυστηρά προσωποπαγούς κόμματος…

Στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου συνυπήρχαν μετριοπαθείς κεντρώοι και συνειδητοί σοσιαλδημοκράτες έως τροτσκιστές και αναρχοφιλελεύθεροι, αναγνωρίζοντας το πρωτείο της «χαρισματικής ηγεσίας» του ιδρυτή του κόμματος… Θα ήταν άδικο, πάντως, να μην αναγνωρισθεί η προσπάθεια εξαιρετικών προσωπικοτήτων να διευρύνουν τα όρια της πολιτικής λειτουργίας -και στα δύο κόμματα- πέραν της προσωπικότητας των ιδρυτών τους.

Σήμερα, με το ΠΑΣΟΚ να κινείται στο όριο της πολιτικής επιβίωσής του, παραμένει ζητούμενο για τη Ν.Δ. να διατηρήσει την ενότητά της στη βάση μιας σαφούς συμφωνίας σε πολιτικούς στόχους που αφορούν το παρόν και το εγγύς μέλλον, και όχι ως προσήλωση στους μύθους του παρελθόντος, όποιο όνομα κι αν φέρουν…

Στο πάλαι ποτέ κραταιό ΠΑΣΟΚ, όταν ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου διαπίστωσε το αδύνατον της παραμονής του, προτίμησε να αποχωρήσει από το να παραμείνει ως μόνιμη πηγή εσωκομματικών προβλημάτων στο κόμμα που ίδρυσε ο πατέρας του. Ίσως έφθασε η στιγμή να βρει μιμητές και στη Ν.Δ., πολύ περισσότερο τώρα που τα εσωκομματικά της ζητήματα τείνουν να καταστούν αντικείμενο χειραγώγησης μιας αδίστακτης εξουσίας…

Ναυτεμπορική