Με θέμα – ναι την Σύνοδο του Νότου

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Το πρώτο, βέβαια, με την (κάπως εσπευσμένα βαφτισμένη και άγαρμπα προαναγγελμένη για αρχές Σεπτεμβρίου) “Σύνοδο του Νότου” στην Αθήνα είναι… να γίνει. Να πραγματοποιηθεί. Το δεύτερο είναι να έχει συμμετοχή κοντά ακριβώς στην προαναγγελμένη: Ελλάδα – που συγκαλεί – Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος, Μάλτα. Σ’ αυτό θα επανέλθουμε. Το τρίτο είναι να έχει τέτοιο εύρος, δηλαδή να διεκδικήσει τέτοια ουσία, ώστε να προσπεράσει την “εύκολη” επίκριση ότι θα πρόκειται για ένα γύμνασμα δημοσίων σχέσεων – εσωτερικών δημοσίων σχέσεων για την Ελλάδα/την Κυβέρνηση Τσίπρα/τον Αλέξη Τσίπρα που επιχειρεί να συγκαλέσει (και να μορφοποιήσει κάτι σαν “Μέτωπο του Νότου”, που τόσες φορές συζητήθηκε και τόσες φορές βγήκε – ας είμαστε ειλικρινείς! – τζούφιο) αλλά και για έναν-έναν τους ηγέτες που θα συμμετάσχουν. ΑΝ συμμετάσχουν, ξέρουμε ότι ακούγεται λιγάκι μικρόψυχο αλλά το οργανωτικό ξεκίνημα που βλέπουμε μας δημιουργεί αμφιθυμία.

Ήδη γράφτηκε, η πρωτοβουλία αυτή Τσίπρα φέρνει μνήμες από τις αντίστοιχες διεθνοπολιτικές κινήσεις του – επιμένουμε! – διανοητικού/πολιτικού μέντορά του, που αποδεικνύεται ότι υπήρξε υπό περισσότερες της μιας πλευρές ο Ανδρέας Παπανδρέου (ριζοσπαστικότητα, αριστερός λόγος “εποχής”, προσαρμοστικότητα, κριτική ματιά στην “Ευρώπη”, υπερατλαντικός ρεαλισμός, συμμαχίες και εμμονές με κόστος: θέλετε κι άλλα;). Ήταν, θυμηθείτε, άνοιξη του  ‘84, τότε δηλαδή που η ριζοσπαστική εποχή του ΠΑΣΟΚ είχε περάσει και η εγκατάσταση στην εξουσία είχε κατασταλάξει με εκλογές στον ορίζοντα , που ανακοινώθηκε η Πρωτοβουλία των Έξη για την Ειρήνη και τον Αφοπλισμό: Αντρέας και Ούλοφ Πάλμε απο Ευρώπη, Ιντιρα Γκάντι ως μεγάλη συμβολική φιγούρα από Ινδία, Ραούλ Αλφοσίν και Μιγκέλ Ντέ λα Μαδριδ από Λατινική Αμερική, Τζούλιους Νυρέρε από Αφρική. Η πρωτοβουλία αρχικά σαρκάστηκε, ύστερα άρχισε να παρατηρείται: όμως σε λίγους μήνες δολοφονήθηκε η Γκάντι, αργότερα και ο Πάλμε – κυρίως όμως μπήκε σε τελική ευθεία η διεθνής αντιπαραθετικότητα, οπότε οι εκτονωτικές πρωτοβουλίες των “μεσαίων” παραμερίστηκαν.

Λίγους μήνες αργότερα το΄84, είχαμε την τριπλή συνάντηση Μιττεράν – Καντάφι – Αντρέα στην Ελούντα, ως διαμεσολαβητική προσπάθεια της Ελλάδας στην διένεξη Γαλλίας – Λιβύης της εποχής. Πάλι πήγε να σαρκασθεί η πρωτοβουλία, αλλ’ όταν σου ζητάει κάτι ο Φρανσουά Μιττεράν… Εδώ όμως παρεμβαίνει το άλλο κοινό, πάντως συγγενικό γνώρισμα της τώρα επιχειρούμενης διεθνούς διοργάνωσης, με τις τότε: είναι το “αντανακλαστικό Μαρούδα”, δηλαδή η τάση προ-ανακοίνωσης και η υπερπροθυμία βολικής (για την δική μας, Ελληνική/κυβερνητική λογική) ερμηνεία της πρωτοβουλίας. Η οποία… την μείωνε, στην ουσία. την προσγείωνε στο μικρό, ενώ κάτι είχε από μεγαλύτερο.

Έτσι και τώρα. Άμα αφίππευε η Ελληνική πλευρά από την υπερπροσδοκία να εμφανισθεί εμπνευστής/δημιουργός/πρωτεργάτης Μετώπου του Νότου, και μάλιστα με την “εύκολη” ανάγνωση της αντιπαράθεσης με τον δυσάρεστο Βορρά της Ευρώπης (μιας Ευρώπης που όντως τραντάχθηκε από το Brexit αλλά και που βλέπει τι κοστίζουν οι Σωϋμπλεριανές εμμονικότητες) την ίδια στιγμή που τα θέματα της ασφάλειας απαγορεύουν υπεραπλουστεύσεις και εύκολους λαϊκισμούς τότε, η Σύνοδος του Νότου θα μπορούσε και να υπάρξει, και να φέρει πιο κοντά όλους (δηλαδή και τον Μαριάνο Ραχόι: εκεί θα παιχτεί κατά πολύ η επιτυχία) και να σηματοδοτήσει κάτι διαφορετικό για την “Ευρώπη”. Η οποία Ευρώπη πρόδηλα φθάνει στα όρια της θεσμικά, περιέρχεται σε αδιέξοδο με την μονόδρομη σκέψη της λιτότητας – κυρίως όμως εξαντλεί την ουσιαστική της νομιμοποίηση στα όρια των λαών για να βολεύει τα σχήματα των ελίτ.

Σ’ αυτά λοιπόν τα σαφώς διαγραφόμενα αδιέξοδα η Σύνοδος του Νότου θα είχε να προσφέρει. Πολλά, πολλά και σημαντικά. Φτάνει να μην επιχειρηθεί να λειτουργήσει με στόχο το μικρό και άμεσο, αλλά να δει παραπέρα.

*Συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)