Η απελπισμένη στροφή του Ερντογάν*

Το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Πιο περιπλοκη γίνεται η κατάσταση στην ευρύτερη γειτονιά μας, λίγες μέρες πριν από τη σύνοδο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, της Μεσο­γείου και της Μέσης Ανατολής στη Ρόδο, χωρίς την Τουρκία. Η εισβολή δυνάμεων του Ερντογάν στη Συρία, με τις κάννες στραμμένες επισήμως στους τζιχαντιστές του 1515 και κατ' ουσίαν στους Κούρδους πολιτοφύλα­κες, προσθέτει νέες ψηφίδες στο παζλ.

Το κατά τα άλλα αποτυχημένο πραξικόπημα έχει επιτύχει έναν βασικό στό­χο του: ενώ όλοι βλέπουν το απολυταρχικό πρόσωπο του Ερντογάν στο ε­σωτερικό ξεκαθάρισμα, εκείνος πήρε το... μπλάνκο και επιχειρεί να σβήσει μια σειρά από χρόνιες πολιτικές και διπλωματικές «ανορθογραφίες», που απομόνωσαν τη χώρα του και έφεραν την ίδρυση κουρδικού κράτους σε πρώτο πλάνο.

Η μερική αποκατάσταση των σχέσεων με Ισραήλ και Ρωσία -παρότι η κα­χυποψία θα παραμείνει- και η εγκατάλειψη του 1515 είναι τα πρώτα δείγ­ματα μιας απόπειρας να διορθώσει τη διεθνή θέση της Τουρκίας και να αποφύγει μια ενιαία κουρδική κρατική οντότητα, που θα συντίθεται από τους θυλάκους στο Ιράκ και τη Συρία. Εξού και το όνομα της επιχείρησης στη Συρία (Ασπίδα του Ευφράτη), που αποτελεί προειδοποίηση προς τους Κούρδους να μην επιχειρήσουν την ενοποίηση των εδαφών τους.

Η επιχείρηση κλιμακώθηκε ταυτόχρονα με την επίσκεψη του αντιπροέ­δρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στην Άγκυρα. Οι Τούρκοι θεωρούν -ενδεχο­μένως όχι άδικα- ότι οι Αμερικανοί έχουν πάρει τις αποφάσεις τους για τη δημιουργία κουρδικής οντότητας, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει το πρόπλασμα της εθνικής ολοκλήρωσης των Κούρδων, προϋποθέτει όμως τον διαμελισμό της Τουρκίας.

Η αναβάθμιση της κουρδικής προοπτικής οφείλεται στη βύθιση της Τουρκίας στον ισλαμισμό και στη συνεχή απομάκρυνση από τους παρα­δοσιακούς εταίρους της στη Δύση, οι οποίοι φαίνεται να επενδύουν στους Κούρδους για μια εθνικά ομοιογενή, προσδεδεμένη στη Δύση, δημοκρα­τική χώρα, πρότυπο στην περιοχή. Αυτό που πλέον αποτυγχάνει να είναι η Τουρκία.

Μια από τις «ανορθογραφίες» που θα επιχειρήσει να διορθώσει ο Ερντο­γάν είναι η προβληματική σχέση του με την Ε.Ε. Εκμεταλλευόμενος την υπενθύμιση της Μέρκελ ότι η Τουρκία είναι απαραίτητη στην αντιμετώπι­ση του μεταναστευτικού - προσφυγικού, υπενθύμισε με τη σειρά του ότι ακόμη δεν έχει λάβει τα τρία δισ. της ευρωπαϊκής βοήθειας δηλώνοντας εμμέσως ότι παραμένει δεσμευμένος από την ευρωτουρκική συμφωνία, παρά τις αδιέξοδες κόντρες για τη βίζα.

Κανείς δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα της απόπειρας του Ερντογάν. Κάθε εν­δεχόμενο είναι ανοιχτό. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα οφείλει να έχει τα μάτια ορθάνοιχτα και να κινηθεί με γνώμονα τα δικά της συμφέροντα και όχι ως «ατζέντης» άλλων.

* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1931 στις 25-08-2016