Τουρκικά (3)

Νέα Πολιτική

του Αντώνη Παπαγιαννίδη*

Μένουμε για μια στιγμή μόνο ακόμη στην επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Ρωσίας, σαν άκρια του κουβαριού προκειμένου να δούμε “πού το πάει” ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου. Η “βήμα-προς-βήμα αποκατάσταση των σχέσεων” που, κατά Πούτιν, συμφωνήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, δεν είχε μόνο για λόγους που σχετίζονται με το “βήμα-βήμα” περιεχόμενο κυρίως οικονομικό: ήταν και για να αποφευχθούν οι πολιτικές αντιπαλότητες, με κυριότερη εκείνη των “διαφωνιών” για τον Πόλεμο στην Συρία (“οι απόψεις των δυο χωρών για την Συρία ήταν διαφορετικές κατά το παρελθόν”, ήταν η διπλωματική διατύπωση Πούτιν, διατύπωση που θα δούμε πώς θα γίνει συμβατή με το πιεστικό αίτημα Ερντογάν να σταματήσει κάθε Ρωσική υποστήριξη προς το Κουρδικό στοιχείο στην Συρία…)

Πράγματι, ακόμη και πριν την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου, και την “Τουρκική ταραχή” που έφερε στις αγορές, η Άγκυρα βρισκόταν με μια οικονομία υπό πίεση, πάντως υπό απο-επιτάχυνση. Μετά το φως που έπεσε στην Τουρκική απομάκρυνση από πλευράς εκείνου που συμβατικά λέμε “Δύση”, πρόσκαιρα ίσως, και καιροσκοπικά/χειριστικά σίγουρα, (το κλίμα στην συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν αυτό εκφράζει όσο τίποτε!), οι εκροές κεφαλαίων από την Τουρκία, που ήδη είχαν επιταχύνει, πέρασαν σε ανησυχητικούς ρυθμούς. Και, εδώ, πρέπει να έχει σημειώσει κανείς δυο θεμελιώδη στοιχεία: Πρώτον, η Τουρκία στηρίχθηκε τις τελευταίες δυο δεκαετίες – πάντως αφότου “ξέκοψε” από την στήριξη του ΔΝΤ – στις σταθερές εισροές διεθνών ιδιωτικών κεφαλαίων (12,75 δις δολάρια τον χρόνο (!) σε μέσους όρους και το διάστημα 2003-2016). Δεύτερον, η ισχυρή και μη-καμπτόμενη δημοφιλία Ερντογάν τα τελευταία χρόνια ανάγεται στην σταθερή οικονομική ανάπτυξη, ανάπτυξη δε διαχεόμενη σε όλο και ευρύτερα στρώματα. Αυτό φέρνει την αναγνώριση, την ευγνωμοσύνη, την στήριξη στον Ερντογάν. Όμως, ήδη το 2015 και το α΄3μηνο του 2016, ο ρυθμός ανάπτυξης αποεπιτάχυνε αισθητά. Κατέστη λοιπόν επείγον να αντιμετωπισθεί μια πρόσθετη πηγή ψύχρανσης: αυτή ήταν η ρίζα της κυρίως επαναπροσέγγισης με την Μόσχα, όσο κι αν όλοι δίναμε σημασία στην γεωπολτική/γεωοικονομική…

Στο σημείο αυτό, ο αναγνώστης ας μας παρακολουθήσει σ’ ένα άλλο, αρκετά παράξενο έδαφος για την σημερινή Τουρκία: Μια φιγούρα που ανέδειξε η πρόσφατη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία – εκείνη του ιεροκήρυκα Φετουλλάχ Γκιουλέν που στοχοποιείται μαζί και με την αδελφότητα/”τάγμα” των Γκιουλενιστών από τον Ερντογάν για ανατρεπτική διείσδυση στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και της Δικαιοσύνης, της Αστυνομίας, της Εκπαίδευσης και όλες τις πτυχές του πυρήνα του Κράτους – δεν είναι η μόνη που κινείται στον πολυδαίδαλο χώρο των ποικίλων οργανώσεων οι οποίες έχουν ανθίσει στην Τουρκία τις τελευταίες δεκαετίες. Αν η οργάνωση/αδελφοτητα Γκιουλέν με την δράση της ιδίως στην εκπαίδευση από την δεκαετία του ΄80 (και με την πολύτιμη συμμαχία που προσέφερε στην άνοδο του Ερντογάν και του ΑΚΡ του, που κι αυτό δεν είναι απλώς πολιτικό κόμμα αλλά κίνημα με ρίζες βάσης και δικτύωσης) έχει γίνει γενικότερα γνωστή, υπάρχουν και λειτουργούν διάφορες αδελφότητες, κατά βάσιν ισλαμιστικές γύρω από τους “Πεφωτισμένους”/“Νουρτζού” του ιεροκήρυκα Σαϊντ Νουρσί. Μια απ’ αυτές είναι εκείνη του Αντνάν Οκτάρ – την περιέγραφε πρόσφατα ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας – που απο τις τηλεοπτικές εκπομπές τύπου ρηάλιτι στο κανάλι Α9 μέχρι τα αντιΕβραϊκά/αντιΜασονικά κηρύγματα επιχειρεί μια σύνθεση ισλαμισμού, εθνικισμού και… μάχης κατά του Δαρβινισμού (ανάλογης με των Αμερικανών τηλεΕυαγγελιστών, με τους οποίους βρίσκεται σε συνεργασία/ευθυγράμμιση). Προς τι η αναφορά; Είναι δυσάρεστα απλό: αυτός ο πολυπλόκαμος κόσμος των “ταγμάτων” επεκτείνει την δάση του – ακόμη περισσότερο κι από το Προξενείο… – στην Θράκη. Ενώ δεν είναι απών και από την Βόρεια Κύπρο, με δουλειά “βάθους”.

Και έτσι, φθάνουμε στο σημείο όπου η αναταρασσόμενη Τουρκία μας αγγίζει άμεσα: αυτά όμως, για αύριο!

*Συνεργάτης της Νέας Πολιτικής (Δημοσιεύθηκε στο Kontra News)