ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΥΓΚΥΡΙΕΣ

Σοφοκλέους 10

Tο μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα φαίνεται να είναι η πολιτική χρήματος που ακολουθείται από τις κεντρικές τράπεζες του πλανήτη – η οποία έχει προκαλέσει συνθήκες που προηγούνται του ξεσπάσματος μεγάλων κρίσεων και χρηματιστηριακών κραχ...

Οι Ιταλοί αγόρασαν από το κράτος τους «πατριωτικά ομόλογα», αξίας 18 δις € - ένα απρόσμενο γεγονός για την κυβέρνηση το οποίο, κατά την ίδια, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη των Πολιτών στην Πολιτεία.

Εν τούτοις, κατά την άποψη μας, τεκμηριώνει την πεποίθηση των Ιταλών ότι, η Ευρώπη (ειδικά η ΕΚΤ, όσον αφορά την απόκτηση ιταλικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, για τη διατήρηση των χαμηλών επιτοκίων) δεν έχει άλλη δυνατότητα, από το να υποτάσσεται στις όποιες απαιτήσεις της Ιταλίας, όπως και της Ισπανίας – αφού η ενδεχόμενη έξοδος της μίας ή/και της άλλης χώρας, εφικτή και πιθανότατα επιθυμητή, θα σήμαινε το τέλος του ευρώ.

Το ετεροβαρές ρίσκο (ηθικός κίνδυνος, moral hazard) στην προκειμένη περίπτωση είναι εμφανέστατο – αφού η Ευρώπη, η Γερμανία δηλαδή, φαίνεται πως «εκβιάζεται» από τις δύο αυτές χώρες, χωρίς καμία δυνατότητα αντίδρασης (αν και υποθέτουμε ότι, η Γερμανία ετοιμάζεται μυστικά για την αποχώρηση της – πιθανότητα που μάλλον ενισχύεται από την αλλαγή της στάσης της απέναντι στην Ελλάδα).

Την ίδια στιγμή, έχουν παρατηρηθεί οι πρώτες «ρωγμές» στη φούσκα ακινήτων της Ιταλίας – όπου οι τράπεζες της διατηρούν τεχνητά υψηλές τις τιμές, για να αποφύγουν τις τεράστιες ζημίες (επισφάλειες, κόκκινα δάνεια), οι οποίες θα ξεπερνούσαν τα 100 δις €.

Ειδικότερα, σε αντίθεση με την Ισπανία και την Ιρλανδία, η Ιταλία, όπως και η Ελλάδα, δεν έχει βιώσει μέχρι στιγμής κραχ στην αγορά ακινήτων - κυρίως λόγω των χαμηλών χρεών (60% του ΑΕΠ) των νοικοκυριών της. Η έκθεση των ιταλικών τραπεζών στα ακίνητα, στα οποία έχουν δώσει το 44% των συνολικών τους δανείων, είναι της τάξης των 662 δις € - ενώ στην Ισπανία υπολογίζονται στα 951 δις €, όπου όμως τα ενυπόθηκα δάνεια είναι τα διπλά, σε σχέση με την Ιταλία.

Εν τούτοις, οι συναλλαγές στην αγορά ακινήτων της Ιταλίας έχουν μειωθεί κατά 38% από το 2006 – με τους πωλητές σήμερα να χρειάζονται το διπλό χρόνο για να βρουν αγοραστές, προσφέροντας εκπτώσεις της τάξης του 15%. Από την άλλη πλευρά, τα νεόδμητα, απούλητα κτίρια υπολογίζονται στις 600.000 – ενώ οι κατασκευαστές έχουν αφήσει στη μέση πάρα πολλά ακίνητα, μη έχοντας πλέον τη δυνατότητα να τα χρηματοδοτήσουν ή να τα πουλήσουν.

Η Γαλλία τώρα, με τις τράπεζες της εξαιρετικά εκτεθειμένες στην Ισπανία και στην Ιταλία, σχεδιάζει να αυξήσει τα μέτρα λιτότητας (30 δις € μέχρι στιγμής), κατά 22 δις € επί πλέον – έτσι ώστε να περιορίσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κάτω από το όριο του 3% το 2013. Στην περίπτωση όμως που τελικά θα το αποφασίσει, η οικονομία της θα οδηγηθεί σε μία ύφεση της τάξης του 1,2% - γεγονός που θα αυξήσει την ανεργία κατά 200.000 άτομα.

Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα, λόγω της άρνησης του ΔΝΤ να πληρώσει την επόμενη δόση, εάν δεν εξασφαλισθεί η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους της, σχεδιάζεται να αγοράσει, μέσω δανεισμού της από το ESM, ομόλογα ιδιωτών από τη δευτερογενή αγορά,  σε χαμηλές τιμές – έτσι ώστε να μειωθεί το χρέος της.

Δυστυχώς όμως, υπάρχουν πρακτικές δυσκολίες, κυρίως επειδή η επαναγορά είναι υποχρεωτικό να δημοσιοποιηθεί – γεγονός που φυσικά θα οδηγούσε στην αύξηση της τιμής τους. Τέλη Σεπτέμβρη έγινε μία μικρή δοκιμή εκ μέρους της χώρας, όπου αγοράσθηκαν ομόλογα 100 εκ. €, στο 20% της ονομαστικής αξίας τους – με αποτέλεσμα όμως να υπερδιπλασιαθούν έκτοτε οι τιμές τους.

Περαιτέρω, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ξανά την κυοφορούμενη μεγάλη κρίση της Ολλανδίας – η οποία ουσιαστικά διατηρείται μυστική για ευνόητους λόγους, παρά το ότι είναι εν γνώσει της Γερμανίας. Επίσης της Δανίας, η οποία ήταν ανέκαθεν «ευπρόσβλητη» στις οικονομικές κρίσεις – όπως και της Αυστρίας (επικίνδυνη έκθεση των τραπεζών της στην Α. Ευρώπη) ή του Βελγίου (μεγάλο δημόσιο χρέος).

Ολοκληρώνοντας, το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα φαίνεται να είναι η πολιτική χρήματος που ακολουθείται από τις κεντρικές τράπεζες του πλανήτη – αφού οδηγεί σε τιμές εμπράγματων αξιών (μετοχές, εμπορεύματα κλπ.), οι οποίες απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τα θεμελιώδη μεγέθη (πραγματική οικονομία). Η εξέλιξη αυτή συνήθως προηγείται του ξεσπάσματος μεγάλων κρίσεων – με ένα παγκόσμιο χρηματιστηριακό κραχ να είναι περισσότερο πιθανόν από ποτέ.

Η ΔΟΣΗ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

Οι τράπεζες θα πάρουν περί τα 26,5 δις € από τα 31,5 δις € της δόσης, για να τα επιστρέψουν ουσιαστικά στους δανειστές μας, με τη μορφή μετοχών που θα τους καθιστούν κυρίους των Ελληνικών τραπεζών - του κυκλοφοριακού συστήματος της οικονομίας μας.

Επιπλέον 3,5 δις € θα οδηγηθούν σε πληρωμές τοκοχρεολυσίων του δημοσίου στους ξένους, ενώ μόνο το υπόλοιπο 1,5 δις € (εάν) θα διατεθεί για την πληρωμή χρεών του δημοσίου προς τις Ελληνικές επιχειρήσεις. Εάν δεν πάρουμε λοιπόν τα 31,5 δις €, οι ίδιοι οι δανειστές μας θα είναι οι μεγάλοι χαμένοι.

Περαιτέρω, εάν δεν σταματήσουμε να δανειζόμαστε με υποθήκη την πατρίδα μας, καθώς επίσης εάν δεν βρεθούν και δεν τιμωρηθούν οι ένοχοι της κρίσης, τότε θα εκλείψουμε ως κράτος και ως έθνος – μεταξύ άλλων, επειδή θα έχουμε χάσει τις έννοιες της δικαιοσύνης και της συλλογικότητας που προϋποθέτει η ύπαρξη μας.

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα, αντί να μειώνει την ταχύτητα του «Τιτανικού» για να αποφύγει τα παγόβουνα, την αυξάνει επικίνδυνα, ελπίζοντας ουτοπικά ότι δεν θα τα συναντήσει μπροστά της – πολλαπλασιάζοντας προφανώς τα επακόλουθα της αναπόφευκτης σύγκρουσης.

Κλείνοντας, εμείς τουλάχιστον θεωρούμε την Ευρώπη σαν μία αμοιβαίως επωφελή ένωση ισότιμων μεταξύ τους κρατών. Ως αντιστάθμισμα στις παγκόσμιες ηγεμονίες δηλαδή και όχι ως δουλική εξάρτηση - την οποία οφείλουμε να αποφύγουμε με κάθε θυσία.

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright)

Αθήνα, 20. Οκτωβρίου 2012

viliardos@kbanalysis.com