Παγίδα φτώχειας το παράλληλο νόμισμα

ΕΛευθερη Λαικη Αντιστασιακη Συσπειρωση

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Αδιαπέραστο τοίχο βρήκε μπροστά του ο έλληνας πρωθυπουργός στη σύνοδο κορυφής της Ρίγας στη Λετονία, που τελείωσε προχθές, Παρασκευή το απόγευμα. Ο Αλέξης Τσίπρας προσήλθε στην πρωτεύουσα της Βαλτικής Δημοκρατίας, με την ελπίδα ότι στη συνάντηση που θα είχε εκεί με την γερμανίδα καγκελάριο και τον γάλλο πρόεδρο θα δινόταν μια πολιτική λύση κι έτσι, επί της ουσίας, θα προσπερνούσε τους «θεσμούς» και την «ομάδα των Βρυξελλών». Δεν ήταν η πρώτη φορά που η ελληνική πολιτική ηγεσία προσέβλεπε στο Βερολίνο και το Παρίσι επιδιώκοντας μια πολιτική λύση. Από τις πρώτες ημέρες της νέας κυβέρνησης και με αποκορύφωμα την επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στο Βερολίνο στις 10 Απριλίου το «κρυφό χαρτί» της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, υποτίθεται πως ήταν η πολιτική συνεννόηση που τελικά θα άνοιγε το δρόμο για την εκταμίευση της δόσης των 7,2 δισ. ευρώ. Κι επανειλημμένες φορές η ελπίδα τους, που ως σημείο αφετηρίας έχει την κοινότητα των συμφερόντων και την δυνατότητα εύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης, έχει αποδειχθεί φρούδα! Συνεχίζουν παρόλα αυτά…

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι αυτός ο χρόνος δεν κυλάει ουδέτερα στη διελκυστίνδα Ελλάδας – πιστωτών. Όπως φαίνεται στον πίνακα που παραθέτουμε, όλο τούτο το διάστημα το ελληνικό δημόσιο, που δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ από τους πιστωτές κατά παράβαση των όσων προβλέπονταν, έχει καταβάλλει στο ΔΝΤ για την αποπληρωμή του δανείου της πρώτης δανειακής σύμβασης (του 2010) σχεδόν 3,5 δισ. ευρώ. Οι πιστωτές επομένως δεν είχαν καμιά ζημιά, χωρίς όμως το ίδιο να ισχύει για την Ελλάδα που πλήρωσε «πλήρως και εγκαίρως» τις υποχρεώσεις της, σύμφωνα με όσα προβλέπονταν στην απόφαση της Ευρωομάδας της 20^ης Φεβρουαρίου. Λόγω της καταβολής των 3,5 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα στους πιστωτές από την τωρινή κυβέρνηση (δεν συμπεριλαμβάνονται, πχ τα 448 εκ. ευρώ που καταβλήθηκαν στις 13 Ιανουαρίου, παρότι κι εκείνο το ποσό βάρυνε απρόβλεπτα τα τρέχοντα δημόσια έσοδα) η συγκέντρωση για παράδειγμα των 2,34 δισ. ευρώ που απαιτούνται για την καταβολή των συντάξεων γίνεται μετά κόπων και βασάνων. Ενώ, όλες οι υπηρεσίες του δημοσίου κι ειδικότερα οι πιο ευαίσθητες, όπως τα νοσοκομεία, έρχονται αντιμέτωπες πλέον με την «παύση παραδόσεων» των προμηθευτών τους, που είναι η δική τους αντίδραση στην παύση πληρωμών του δημοσίου. Για να μην πούμε βέβαια πως τα 3,5 αυτά δισ. που δόθηκαν στους πιστωτές θα μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτήσει την 13^η σύνταξη… Εν ολίγοις, ο χρόνος κυλάει σε όφελος των πιστωτών που βλέπουν την κυβέρνηση να στραγγίζει για λογαριασμό τους και τα τελευταία ρευστά του δημοσίου, θυσιάζοντας μάλιστα σε αυτό το βωμό πολύ γρήγορα το πολιτικό της κεφάλαιο, όπως συνέβη με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αφορούσε την μεταφορά στην Τράπεζα της Ελλάδας των ρευστών διαθεσίμων των νομικών προσώπων του δημοσίου.

Στο παράλληλο, πληθωριστικό νόμισμα προτείνεται

να δίνονται οι αυξήσεις σε μισθωτούς και συνταξιούχους

Κάποτε όμως και τα ρευστά διαθέσιμα τελειώνουν, δημιουργώντας το ερώτημα πώς θα γίνονται στο εξής οι πληρωμές του χρέους, δεδομένης της χρηματοδοτικής ξηρασίας που έχει επέλθει. Κι εδώ οι δανειστές έχουν λύση, η οποία μάλιστα ζυμώνεται μήνες τώρα στην κοινή γνώμη και τα επιτελεία. Η λύση είναι το διπλό νόμισμα, δηλαδή μαζί με το ευρώ η παράλληλη κυκλοφορία ενός επιπλέον νομίσματος υπό την μορφή υποσχετικής. Η πρώτη φορά που εισήχθη επίσημα στη δημόσια συζήτηση ήταν από την Ντόιτσε Μπανκ, ακριβώς πριν 3 χρόνια, όταν στο ενδιάμεσο των δύο εκλογών η προοπτική μιας εκλογικής επιτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ δημιουργούσε ανησυχίες για την αποπληρωμή του χρέους, έστω, σε όσους δεν θέλουν να αφήνουν τίποτε στην τύχη.

Τα ίδια σενάρια επανήλθαν από τις Βρυξέλλες πριν λίγες εβδομάδες και μόλις πριν δύο μέρες από τον γερμανό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που φέρεται να πρότεινε την κυκλοφορία παράλληλου νομίσματος στην Ελλάδα. Και τα δύο δημοσιεύματα διαψεύστηκαν, αλλά δεδομένου ότι είδαν το φως της δημοσιότητας από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έχουν ξεχωριστή σημασία. Η σοβαρότητα των σχετικών ζυμώσεων υπογραμμίζεται αν λάβουμε υπ’ όψη μας και μια σχετική μελέτη που εκδόθηκε στις 20 Μαΐου από το Κέντρο για Ευρωπαϊκές Πολιτικές Σπουδές (Centre for European Policy Studies), (εδώ η πλήρης έκθεση) το οποίο απηχεί υψηλού επιπέδου προβληματισμούς για τρέχοντα θέματα, χωρίς φυσικά να τους υιοθετεί ή να τους συστήνει. Συγγραφέας της μάλιστα είναι ο Τόμας Μάγιερ, που έγραψε και την έκθεση της Ντόιτσε Μπανκ, τον Μάιο του 2012, με τον οποίο η κυβέρνηση κι ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, συνομιλούν. Τέλος, σχετικές συζητήσεις για παράλληλη κυκλοφορία νέου νομίσματος έχουν γίνει και στο υπουργικό συμβούλιο, με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη να παρουσιάζει τη νέα κάρτα που θα εκδοθεί στο όνομα όσων ευνοηθούν από τα μέτρα αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας «ως μια μορφή παράλληλου νομίσματος».

Η νέα μελέτη για την παράλληλη νομισματική κυκλοφορία εμφανίζει την έκδοση των υποσχετικών ως μια παρένθεση που θα μπορεί να κλείσει όταν αποκατασταθούν οι κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας, όπως συνέβη για παράδειγμα στην Αργεντινή το 2001 και σε πιο περιορισμένη και ελεγχόμενη έκταση το 2009 στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Με τα νέα νομίσματα θα μπορούν να πληρώνονται οι αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, προτείνει ο συντάκτης της έκθεσης. Έτσι ο συνταξιούχος κι ο δημόσιος θα αμείβονται με δύο νομίσματα: με ευρώ τον σταθερό μισθό ή την σταθερή σύνταξη και με τις υποσχετικές το επιπλέον ποσό που θα ανακοινώσει όποια κυβέρνηση θέλει να ασκήσει κοινωνική πολιτική, υπονοεί ο συντάκτης της, μειδιώντας υποθέτουμε. Ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα οι αυξήσεις θα δίνονται με το παράλληλο εθνικό νόμισμα. Προτείνοντας μάλιστα να μην παρεμβαίνει η κυβέρνηση στην διαμόρφωση της ισοτιμίας του νέου νομίσματος (του Geuro εκ του Greek euro) με το ευρώ, είναι βέβαιο ότι ακόμη κι αν ξεκινούσε με ισοτιμία 1 προς 1, πολύ γρήγορα θα υποτιμούταν ραγδαία. Το αποτέλεσμα θα ήταν δύο πληθωρισμοί, ένας σε ευρώ–σχεδόν μηδενικός, κι ένας σε Geuro–σταθερά διψήφιος, ακόμη και δύο δημόσια χρέη! Το «μυστικό» ωστόσο της πρότασης παράλληλης κυκλοφορίας, που προκρίνεται ως το μικρότερο κακό σε σχέση με την έξοδο από το ευρώ, βρίσκεται στο πρώτο κιόλας άρθρο της μελέτης: «Ρύθμιση για ικανή ποσότητα δημοσίων εσόδων σε ευρώ για να εξυπηρετηθεί το χρέος στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ… για να αποφευχθεί μια τεχνική χρεοκοπία».

Εν ολίγοις, η πρόταση για την παράλληλη κυκλοφορία μπορεί να συμπυκνωθεί στην εξής: «όσα ευρώ υπάρχουν, κατευθύνονται στην πληρωμή του χρέους και την λειτουργία των τραπεζών και, για την πληρωμή όλων των υπόλοιπων υποχρεώσεων, εκδώστε ό,τι νόμισμα θέλετε. Το πρωταρχικό ωστόσο είναι η αποπληρωμή του χρέους»! Φαίνεται επομένως ότι πρόκειται για ένα βαθιά αντιλαϊκό σχέδιο, μια παγίδα φτώχειας, που έρχεται να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των πιστωτών. Το πετυχαίνει ωστόσο αυτό υποθηκεύοντας τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων που θα ταυτίσουν τις αυξήσεις με τον πληθωρισμό, καθώς οι τιμές σε Geuro των προϊόντων θα αυξάνονται συνεχώς…

Η πρόταση για παράλληλη νομισματική κυκλοφορία δεν είναι μόνο μια μορφής πίεση στην κυβέρνηση Τσίπρα για να υπογράψει άρον – άρον κι ό,τι να ‘ναι, πριν αναγκαστεί να προσφύγει σε τέτοια εργαλεία, που θα έχουν τεράστιο πολιτικό κόστος. Είναι επίσης κι ενός είδους απάντηση στην κρίση συναλλακτικών μέσων που αντιμετωπίζει ο ελληνικός καπιταλισμός, ως απόρροια της παραίτησης του από τη νομισματική κυριαρχία.

Στη βάση των παραπάνω, η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι η τακτική της έχει αποτύχει παταγωδώς κι η ρήξη με τους δανειστές είναι μονόδρομος. Άμεσα, πρέπει να διακόψει τις συνομιλίες και να αρνηθεί να πληρώσει τα 1,5 δις. ευρώ που είναι οι δόσεις στο ΔΝΤ για τον μήνα Ιούνιο, αρχής γενομένης στις 5 Ιουνίου όταν πρέπει να καταβληθούν σχεδόν 300 εκ. ευρώ. Στη συνέχεια να εξαγγείλει την μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους, όπως μέχρι σήμερα έχουν κάνει πολλές χώρες χωρίς καμία να το μετανιώσει και να βγάλει την χώρα από το ευρώ άμεσα, και την ΕΕ.