Τραπεζική απόγνωση-analyst.gr

analyst

του Βασίλη Βιλιάρδου

«Οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από μία αγελαία συμπεριφορά – όπου η αγέλη χάνει ξαφνικά απρόβλεπτα και γρήγορα τη λογική της, όταν κανείς δεν το περιμένει, ενώ την ανακτά με αργό ρυθμό, σταδιακά και διαδοχικά, το ένα μέλος της μετά το άλλο» (C. Mackay).

.

Άποψη  

Παρά τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού, τις οποίες επαναλαμβάνουν ορισμένα στελέχη της κυβέρνησης, αλλά με πολύ πιο χαμηλό, αβέβαιο τόνο, είναι προφανές πως η χρεοκοπία είναι πολύ πιθανότερη, από την επίτευξη συμφωνίας με τους πιστωτές – ενώ οι φόβοι να επιβληθούν έλεγχοι κεφαλαίων σε κάποιο τριήμερο, αναφέρονται πλέον και από τα διεθνή ΜΜΕ (πηγή).

Φαίνεται δε πως η Κομισιόν ερευνά τις επιπτώσεις τυχόν αποτυχίας των συνομιλιών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, με αποτέλεσμα να υποστούν ζημίες οι επενδυτές, καθώς επίσης οι καταθέτες – καταρτίζοντας σχέδια εκτάκτου ανάγκης για τις τράπεζες, οι οποίες ευρίσκονται σε απόγνωση, μη διαθέτοντας πλέον τη δυνατότητα του ELA (πηγή).

Με το ατύχημα λοιπόν προ των πυλών (τραπεζικές επιθέσεις), ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ τόνισε πωςένα μικρότερο πρωτογενές έλλειμμα θα σήμαινε ότι, η Ελλάδα θα χρειαζόταν πολύ περισσότερα χρήματα από την Τρόικα (πηγή) – ενώ εμείς θεωρούμε πως η χώρα μας θα βυθιστεί στην ύφεση και στα ελλείμματα, οπότε οι προβλέψεις της Κομισιόν για πλεόνασμα 4,8% δεν πρόκειται ποτέ να επαληθευτούν.

Από την άλλη πλευρά έχουμε την άποψη πως η Γερμανία, έχοντας εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εχθρό της Ελλάδας, επιδιώκει την εκδίωξη της χώρας από την Ευρωζώνη με κάθε θυσία και ανεξαρτήτως κόστους– ενώ έχει πλέον καταφέρει, δυστυχώς με την ακούσια βοήθεια του υπουργού οικονομικών μας (άρθρο), να βρει αρκετούς συμμάχους.

Αυτό τουλάχιστον φάνηκε από την αντίθεση της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, καθώς επίσης των κρατών της Βαλτικής στην πρόταση του ΔΝΤ για διαγραφή χρέους – χωρίς την οποία, σύμφωνα με το Ταμείο, το δημόσιο χρέος δεν είναι πλέον βιώσιμο. Η Γερμανία λοιπόν παραμένει στη θέση της «λιτότητα ή θάνατος», αδιαφορώντας για τις συνέπειες τυχόν χρεοκοπίας της Ελλάδας, όσον αφορά την Ευρωζώνη, καθώς επίσης το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα – για τις οποίες δεν πρέπει να υπερβάλλει η κυβέρνηση, θεωρώντας εσφαλμένα πως μπορεί να εκβιάσει τους δανειστές.

Περαιτέρω, για να μπορέσει η Ελλάδα να πάρει έστω μία ενδιάμεση δόση, αποφεύγοντας τα χειρότερα (το κλείσιμο των τραπεζών, τις μαζικές εκροές κεφαλαίων κοκ.), θα πρέπει να εφαρμόσει (όχι απλά να συμφωνήσει) ορισμένα μέτρα που απαιτεί η Τρόικα - όπως τη μείωση των συντάξεων που υπερβαίνουν τα 700 € μηνιαία, τον περιορισμό των μισθών όταν η κυβέρνηση αναφέρεται σε αύξηση τους, την απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων που προσέλαβε «αντισυμβατικά», καθώς επίσης τις εργατικές μεταρρυθμίσεις.

Με βάση όμως την εμπειρία της Πορτογαλίας, η οποία θεωρείται ως ο «υποδειγματικός μαθητής» της Τρόικας,όλα αυτά τα μέτρα δεν οδηγούν στην καλυτέρευση της αγοράς εργασίας ή της οικονομίας γενικότερα – αφού ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας αυξήθηκε μόλις κατά 0,9% το 2014, ενώ βιώνει το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης στην ιστορία της, με 100.000 Πορτογάλους να εγκαταλείπουν ετήσια την πατρίδα τους.

Οι στατιστικές που δημοσιεύονται δε, με την ανεργία στο 13,7% (στους νέους 34,5%), δεν εκφράζουν την πραγματικότητα – αφού δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους μετανάστες, αυτούς που δεν δηλώνονται πλέον ως άνεργοι, την κατακόρυφη αύξηση των φθηνών θέσεων εργασίας κοκ.

Συνεχίζοντας, οι νέες προτάσεις του ΟΟΣΑ για τη μείωση της ανεργίας αναφέρονται στην κατάργηση της νομοθεσίας περί προστασίας των θέσεων εργασίας (μαζικές απολύσεις κλπ.), καθώς επίσης στον επανέλεγχο των βασικών μισθών (μειώσεις). Εν τούτοις, η Πορτογαλία έχει ήδη επιβάλλει τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, νομιμοποιώντας τις μαζικές απολύσεις – παράλληλα με τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, τον περιορισμό των αποζημιώσεων στις απολύσεις, ψηφίζοντας ταυτόχρονα τις μεγαλύτερες αυξήσεις φόρων στην ιστορία της (πηγή).

Τα αποτελέσματα όμως στην οικονομία της δεν ήταν τα αναμενόμενα, παρά το ότι οι εξαγωγές της λειτούργησαν θετικά (ανάλυση) – ενώ το ΔΝΤ απαιτεί καινούργια μέτρα, για να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της (ανάλυση), καθώς επίσης για να μειωθούν τα τεράστια χρέη των επιχειρήσεων της.

Εύλογα λοιπόν, δεν μπορεί να τοποθετηθεί κανείς υπέρ των μέτρων που απαιτεί η Τρόικα από την Ελλάδα, για να υπογραφεί η συμφωνία. Ειδικότερα, η μείωση των συντάξεων μειώνει μεν το έλλειμμα του προϋπολογισμού, αλλά επίσης την κατανάλωση – οπότε το ΑΕΠ και τα έσοδα του δημοσίου.

Ο περιορισμός των μισθών μειώνει επίσης την εσωτερική κατανάλωση, αλλά αυξάνει την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές – κάτι που όμως, με βάση το παράδειγμα της Πορτογαλίας, δεν δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, αφού αντικαθιστά αυτές που στηρίζονταν στην εσωτερική ζήτηση, με εκείνες στις εξαγωγές.

Από την άλλη πλευρά, εάν η χώρα χρεοκοπήσει δεν θα υπάρχουν καθόλου συντάξεις, η ανεργία θα εκτοξευθεί στα ύψη, οι μισθοί θα βυθιστούν στο ναδίρ κοκ. – οπότε είναι αδύνατον να τοποθετηθεί κανείς υπεύθυνα υπέρ της μίας ή της άλλης «λύσης ανάγκης». Πόσο μάλλον όταν οι «μεταρρυθμίσεις» που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα με τα γνωστά μνημόνια, είχαν σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση του ΑΕΠ της κατά 25% (ανάλυση).

Η σύγκριση δε της Ελλάδας με την Πορτογαλία, δείχνει πως το συνολικό χρέος της δεύτερης (δημόσιο και ιδιωτικό) είναι της τάξης του 381% του ΑΕΠ της, ενώ της Ελλάδας σημαντικά χαμηλότερο, στο 286% – όταν ταυτόχρονα τα περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδας είναι πολλαπλάσιας αξίας από αυτά της Πορτογαλίας, η οποία ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θύματα του ΔΝΤ στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων (άρθρο).

Επομένως, είναι αδύνατον να προτείνει κανείς στην ελληνική κυβέρνηση να σκύψει το κεφάλι υποτακτικά,υπογράφοντας όλα όσα της ζητηθούν (άρθρο), για να αποφευχθεί η οδυνηρή χρεοκοπία – καθαρά από οικονομικής πλευράς και όχι από πολιτικής ή οποιασδήποτε άλλης.

Αδύνατον είναι επίσης να προτείνει τη στάση πληρωμών σήμερα, όταν η κυβέρνηση έχει καταναλώσει, ανεύθυνα και ανόητα, όλα τα χρηματικά της αποθέματα, έχοντας ήδη προβεί σε καταναγκαστικά μέτρα – ενώ φαίνεται πως ο υπουργός οικονομικών αναζητάει εναγωνίως την «έξοδο κινδύνου», με τον πρωθυπουργό να τον εμποδίζει, θέλοντας ίσως να του «φορτώσει» την ενδεχόμενη χρεοκοπία.

Ως εκ τούτου, το αδιέξοδο είναι δεδομένο, ενώ η κυβέρνηση ευρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, αφού (α)  είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτύχει μία βιώσιμη συμφωνία με την Τρόικα, (β)  εάν την επιτύχει, πολύ δύσκολα θα καταφέρει να την περάσει από τη Βουλή, ενώ (γ) ακόμη και αν ξεπεράσει τα δύο αυτά εμπόδια, δεν θα μπορέσει να την εφαρμόσει – αφενός μεν επειδή δεν διαθέτει στελέχη με τις απαιτούμενες ικανότητες, αφετέρου λόγω του ότι, πάνω από το 40% του κόμματος της είναι αντίθετο.

Τέλος, ακόμη και αν την εφάρμοζε, τα αποτελέσματα δεν θα ήταν καλύτερα από αυτά της Πορτογαλίας -ενώ η υποταγή στη γερμανική Ευρωζώνη δεν είναι από κανέναν επιθυμητή.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, είμαστε απολύτως σίγουροι πως κανένα ελληνικό κόμμα δεν μπορεί να χειρισθεί σωστά τη χρεοκοπία εντός της Ευρωζώνης ή την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα – πόσο μάλλον υπό τις παρούσες εφιαλτικές συνθήκες, τις οποίες έχει κορυφώσει δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση. Εκτός αυτού, τα κόμματα αδυνατούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, ακόμη και στο χείλος της αβύσσου – κάτι που, κατά την υποκειμενική μας άποψη, είναι εντελώς απαράδεκτο.

Επομένως, «εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα» για την πατρίδα μας - μεγάλο μέρος του «πολιτικού προσωπικού» της οποίας είναι ίσως το χειρότερο δυνατόν, στη δυσκολότερη στιγμή της ιστορίας της.Δεν πρόκειται βέβαια σε καμία περίπτωση για το τέλος του κόσμου, ειδικά για μία χώρα που έχει καταφέρει να επιβιώσει για πολλές χιλιετίες, με πολύ πιο αντίξοες συνθήκες.

.

Υστερόγραφο: Όπως πάντα, μπορεί να κάνουμε λάθος στις ερμηνείες, στις κρίσεις και στις διαπιστώσεις μας – ενώ το ευχόμαστε στην προκειμένη περίπτωση, ελπίζοντας να έχει ένα λειτουργικό, εφαρμόσιμο σχέδιο η κυβέρνηση, για να αποφύγουμε το μοιραίο.

Διαθέτει άλλωστε αρκετά «όπλα», όπως τη στήριξη των Η.Π.Α., την απειλή που αναμφίβολα συνιστά τυχόν χρεοκοπία της χώρας μας για την Ευρωζώνη, για το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ και για τον πλανήτη, καθώς επίσης τη γεωπολιτική μας θέση. Απαιτείται όμως η συναίνεση όλων των πολιτικών κομμάτων, η οποία θα αύξανε κατακόρυφα την ισχύ της πατρίδας μας – κάτι που ελπίζουμε να συμβεί, όσο ακόμη υπάρχει χρόνος.

Βασίλης Βιλιάρδος, Senior Analyst (Macro-economics)