Το Πουέρτο Ρίκο της Ευρωζώνης

analyst

Η σύγκριση της Ελλάδας με το νησί της Καραϊβικής, το οποίο συμμετέχει επίσης σε μία νομισματική ζώνη με το καθεστώς του προτεκτοράτου, τεκμηριώνει πως τα προβλήματα τους είναι κοινά – με μοναδική διαφορά το ότι, οι γύπες των αγορών στην περίπτωση της πατρίδας μας δεν είναι τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, αλλά τα ισχυρά κράτη της ΕΕ.

.

του Βασίλη Βιλιάρδου

«Μπορεί να κατηγορεί κανείς δίκαια τη σημερινή κυβέρνηση ή/και τις προηγούμενες για το κατάντημα της πατρίδας μας, ελπίζοντας πως κάποια επόμενη θα είναι καλύτερη, αλλά κάνει μεγάλο λάθος – αφού η Ελλάδα μετά την προδοσία του 2009 ήταν, είναι και θα είναι έρμαιο των δανειστών της,οι οποίοι επιβάλλουν και θα επιβάλλουν τη θέληση τους δικτατορικά σε όλες τις μελλοντικές κυβερνήσεις, όσο οι Πολίτες δεν αντιδρούν συλλογικά«.

Ανάλυση

Ορισμένοι παραλληλίζουν το Πουέρτο Ρίκο, όσον αφορά τις Η.Π.Α., με την Ελλάδα σε σχέση με την Ευρωζώνη – γεγονός που δεν είναι καθόλου περίεργο, κυρίως λόγω της συμπεριφοράς των δανειστών απέναντι στα δύο αυτά υπερχρεωμένα κράτη. Ειδικότερα, γίνονται και στις δύο χώρες προσπάθειες να επιβαρυνθούν με τις οικονομικές συνέπειες της υπερχρέωσης, εξ ολοκλήρου και χωρίς κανέναν ενδοιασμό, σχεδόν αποκλειστικά και μόνο οι οφειλέτες – χωρίς να δίνεται καμία απολύτως σημασία στις ανθρώπινες ζωές.

Όπως τώρα στην περίπτωση της Ελλάδας, έτσι και στο Πουέρτο Ρίκο διαπιστώνει κανείς ορισμένες πολιτικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες, παρόμοιες μεταξύ τους – οι οποίες οφείλονται κυρίως στην συμμετοχή τους σε μία νομισματική ένωση. Με τον ίδιο τρόπο δε που οι Πολίτες του Πουέρτο Ρίκο θεωρούνται Αμερικανοί υπήκοοι, έχοντας τη δυνατότητα να εγκατασταθούν σε οποιαδήποτε Πολιτεία των Η.Π.Α. θελήσουν, έτσι και οι Έλληνες – με κριτήριο το ότι η χώρα τους είναι μέλος της ΕΕ, οπότε είναι Ευρωπαίοι υπήκοοι.

Ως εκ τούτου και στα δύο κράτη παρατηρείται μία μαζική μετανάστευση, ιδίως των νέων και εκπαιδευμένων ατόμων, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο η οικονομική τους κατάσταση – με ωφελημένες τις χώρες που εγκαθίστανται οι μετανάστες. Για παράδειγμα, εάν υπολογίσει κανείς ότι, το συνολικό κόστος ενηλικίωσης και εκπαίδευσης ενός νεαρού Έλληνα είναι της τάξης των 200.000 €, ανάλογα με τις σπουδές του, τότε η μετανάστευση 500.000 νέων έχει κοστίσει ήδη στη χώρα μας 100 δις € – τα οποία επωφελούνται τα κράτη υποδοχής τους.

Εάν τώρα συμπεριλάβει κανείς τη μείωση των τιμών της ακίνητης περιουσίας, την πτώση της αξίας του χρηματιστηρίου, την απώλεια των εσόδων του δημοσίου λόγω της ανεργίας και των χρεοκοπιών, την κατάρρευση του ΑΕΠ, το σκάνδαλο των τραπεζών κοκ., θα διαπιστώσει πως η ζημία που υπέστη η Ελλάδα μετά το 2010 υπερβαίνει το 1 τρις € – έχοντας επί πλέον χάσει την εθνική της κυριαρχία, χωρίς κανένα απολύτως ουσιαστικό αντάλλαγμα.

Περαιτέρω, οι δύο παραπάνω χώρες χρησιμοποιούν για τις συναλλαγές τους de facto ένα ξένο νόμισμα – η Ελλάδα το ευρώ, ενώ το Πουέρτο Ρίκο το δολάριο. Εκτός αυτού, το Πουέρτο Ρίκο δεν θεωρείται ένα εθνικά ανεξάρτητο κράτος, χωρίς όμως να είναι αμερικανική Πολιτεία – κάτι που ισχύει και για την Ελλάδα, μετά την ανάληψη της κυβέρνησης της από τους δανειστές, καθώς επίσης επειδή η Ευρωζώνη δεν είναι ενωμένη πολιτικά.

Το Πουέρτο Ρίκο έχει ανακηρυχθεί βέβαια σε «περιοχή» των Η.Π.Α. μετά τον πόλεμο των Ισπανών με τους Αμερικανούς το 1898 (ο Χ. Κολόμβος είχε κατακτήσει το 1493 το νησί της Καραϊβικής για τον ισπανικό θρόνο), ενώ επίσημα χαρακτηρίζεται ως η «Κοινοπολιτεία του Πουέρτο Ρίκο» – γεγονός που σημαίνει ότι, αποτελεί ένα είδος αμερικανικής αποικίας.

Τέλος, μία ειδική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών έχει δρομολογήσει τα τελευταία χρόνια μία σειρά από ψηφίσματα, μέσω των οποίων απαιτείται από τις Η.Π.Α. να ξεκινήσουν τη διαδικασία της αυτοδιάθεσης και της ανεξαρτησίας του Πουέρτο Ρίκο – ενώ έχουν διενεργηθεί ανάλογα δημοψηφίσματα στο νησί, με τελευταίο το 2012.

Σύμφωνα όμως με τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων, η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι δυσαρεστημένη με το σημερινό καθεστώς της χώρας, επιθυμώντας να γίνει πλήρες μέλος των Η.Π.Α.– μία Πολιτεία δηλαδή, όπως όλες οι άλλες αμερικανικές, ενώ έχει ανακοινωθεί ένα καινούργιο δημοψήφισμα για το συγκεκριμένο σκοπό, ο οποίος θα μπορούσε να εγκριθεί από τον πρόεδρο των Η.Π.Α. και το Κογκρέσο.

Οι αιτίες της κρίσης της Ελλάδας

Η κρίση της Ελλάδας οφείλεται σε μία σειρά διαφορετικών παραγόντων, ενώ δεν είναι λάθος να διαχωριστεί σε τρεις χαρακτηριστικές περιόδους:

(α) H πρώτη  από το 1980 έως το 2001, όπου αυξήθηκαν τα χρέη της κυρίως ως συνέπεια της αμερικανικής πολιτικής των υψηλών επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού – όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί.

Επεξήγηση γραφήματος: Η εξέλιξη του δημοσίου χρέους της Ελλάδας.

Μπορεί να μας επιβάλλονται ενοχές, να κατηγορούμε τον εαυτό μας ή τις κυβερνήσεις μας δηλαδή για την υπερχρέωση της χώρας μας, αλλά πρόκειται για ένα μικρό μόνο μέρος της αλήθειας – αφού το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσόν του δημοσίου χρέους μας οφείλεται σε εξωτερικές, μακροοικονομικές αιτίες. Για παράδειγμα στα υψηλά επιτόκια δανεισμού (είχαν ξεπεράσει κάποτε το 20%), στα εξοπλιστικά προγράμματα που μας επιβάλλονταν από τις ισχυρές δυνάμεις, στην πολιτική της Fed, της ΕΚΤ αργότερα και της Γερμανίας, της Τρόικας στη συνέχεια κοκ. Όσον αφορά τη διαπλοκή και τη διαφθορά, προκαλούν μεν τεράστια προβλήματα στην εσωτερική αναδιανομή των εισοδημάτων εις βάρος των πολλών και προς όφελος των λίγων, συμβάλλουν όμως ελάχιστα στο ύψος του συνολικού χρέους.

.

Όπως διαπιστώνεται καθαρά, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από το 21,4% του ΑΕΠ το 1980 σε παρούσες αξίες στο 94,6% το 1996 – μία κλιμάκωση που παρατηρήθηκε σε πολλές άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, παραμένοντας σε επίπεδα γύρω από το 100% έως σχεδόν το 2007.

(β)  Η δεύτερη από το 2002 (έτος εισόδου της Ελλάδας στην Ευρωζώνη), έως και το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που προκλήθηκε από τις Η.Π.Α. – κυρίως λόγω των εκροών κεφαλαίων από το κέντρο προς την περιφέρεια, ένεκα των οποίων δημιουργήθηκε μεγάλη ανάπτυξη, στηριζόμενη στην κατανάλωση, στα ακίνητα κοκ. Βασικός υπεύθυνος εδώ είναι η πολιτική της Ευρωζώνης και της ΕΚΤ, μέσω της οποίας δημιουργήθηκαν τεράστιες διαστρεβλώσεις.

(γ)  Η τρίτη περίοδος ξεκινάει αφενός μεν όταν αντιστράφηκαν οι κεφαλαιακές ροές από την περιφέρεια προς το κέντρο, γεγονός που αφαίρεσε τη ρευστότητα από την οικονομία, αφετέρου μετά την ανάληψη της κυβέρνησης από τους δανειστές – οι οποίοι εφάρμοσαν μία πολιτική που κατέστρεψε κυριολεκτικά την οικονομία της χώρας (ανάλυση), βυθίζοντας το ΑΕΠ της στο ναδίρ και αυξάνοντας τα χρέη της, δημόσια και ιδιωτικά, στο ζενίθ.

Τέλος, ποτέ στην ιστορία δεν αποφασίσθηκε η διαγραφή χρέους ενός οφειλέτη (PSI), με τη συμμετοχή των δικών του οργανισμών(τράπεζες, ασφαλιστικοί οργανισμοί κλπ.) – γεγονός που ολοκλήρωσε την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας.

Οι αιτίες της κρίσης του Πουέρτο Ρίκο

Από την άλλη πλευρά τώρα, η κρίση του Πουέρτο Ρίκο έχει επίσης πολλές διαφορετικές αιτίες – ξεκινώντας από το τέλος του ψυχρού πολέμου, όπου οι Η.Π.Α. μείωσαν τον αριθμό των βάσεων τους στην περιοχή, παύοντας πλέον να ανησυχούν από την πλευρά της Κούβας.

Αμέσως μετά, το 1996, καταργήθηκαν σταδιακά τα από πολύ καιρό πριν υφιστάμενα φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση της εγκατάστασης των αμερικανικών επιχειρήσεων – κάτι που, εφόσον συνέβαινε σήμερα στην Ιρλανδία, θα κατέρρεε σε χρόνο μηδέν (ο φόρος εισοδήματος είναι στο 39% έναντι 12,5% στην Ιρλανδία). Έτσι, οι Η.Π.Α. σταμάτησαν την αναπτυξιακή πολιτική, λόγω της οποίας το Πουέρτο Ρίκο είχε αναδειχθεί στην πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής.

Στη συνέχεια, η αποβιομηχανοποίηση της χώρας λόγω της παραπάνω αμερικανικής πολιτικής, φάνηκε να ολοκληρώνεται το 2006 – όπου όμως ξεκίνησε η χρηματοπιστωτική κρίση, ως συνέπεια της κρίσης ακινήτων. Δυστυχώς, στην κατακόρυφη αύξηση των κατασκευών και των τιμών των ακινήτων μετά το 2000 συμμετείχε επίσης το Πουέρτο Ρίκο – ως μία από τις πλέον αγαπημένες τουριστικές περιοχές της αμερικανικής ηπείρου.

Από την κρίση τώρα αυτή δεν έχει συνέλθει ακόμη η χώρα, ο πληθυσμός της οποίας είχε αυξηθεί σημαντικά τις δεκαετίες του 1980 και 1990 – αρχίζοντας να μειώνεται δραστικά, από το 2010 και μετά κατά 7% (σχεδόν αντίστοιχα δηλαδή με την Ελλάδα). Ο ρυθμός των γεννήσεων έχει συρρικνωθεί, ενώ οι κάτοικοι μεταναστεύουν μαζικά στις Η.Π.Α. – χωρίς όμως αυτό να μειώνει την ανεργία, η οποία κυμαίνεται στο 15%, με το 50% του πληθυσμού να ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Στην Ελλάδα ουσιαστικά τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, αφού παρά τη μαζική μετανάστευση, καθώς επίσης τη μείωση των γεννήσεων, η ανεργία είναι της τάξης του 24% – χωρίς καμία ρεαλιστική προοπτική μείωσης της.

Περαιτέρω, η δραστική συρρίκνωση του πληθυσμού εμποδίζει την αντιστροφή της τάσης, βυθίζοντας όλο και περισσότερο το Πουέρτο Ρίκο στην κρίση – αφού εμποδίζει μεταξύ άλλων την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, οπότε την εξυγίανση των τραπεζών που είναι εκτεθειμένες σε πολύ υψηλά κόκκινα δάνεια. Την ίδια στιγμή, η πολιτική λιτότητας που ακολουθείται από το δημόσιο ενισχύει την ύφεση και την κρίση – επειδή μέχρι σήμερα έγιναν προσπάθειες να ικανοποιηθούν οι δανειστές, από μία οικονομία που καταρρέει.

Κατά συνέπεια, το δημόσιο χρέος έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2000, φτάνοντας σήμερα στα 73 δις $ – κάτι που φαίνεται πολύ χαμηλό συγκριτικά με την Ελλάδα, αφού το ΑΕΠ του Πουέρτο Ρίκο υπολογίζεται στα 103 δις $ (γράφημα), οπότε το χρέος στο 71% του ΑΕΠ (έναντι 180% της χώρας μας). Εν τούτοις, το νησί πληρώνει πολύ υψηλά επιτόκια, ενώ ο δανεισμός του είναι βραχυπρόθεσμος – με ληξιπρόθεσμες οφειλές 2,5 δις $ τον Ιούνιο και Ιούλιο, τα οποία δεν διέθετε.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του ΑΕΠ του Πουέρτο Ρίκο. Σε όρους κατά κεφαλήν εισοδήματος, η Ελλάδα το 2015 είχε 22.648 $ σε κανονικές αξίες και 24.717 $ σε αγοραστική δύναμη – ενώ το Πουέρτο Ρίκο 19.501 $ και 33.843 αντίστοιχα (πηγή). Οφείλει να σημειωθεί εδώ ότι, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών του Πουέρτο Ρίκο είναι θετικό μετά το 2009, ενώ της Ελλάδας αρνητικό – δείκτες που σημαίνουν ότι, η οικονομική κατάσταση του νησιού είναι αρκετά καλύτερη.

.

Συμπερασματικά λοιπόν, η εξυπηρέτηση των χρεών του Πουέρτο Ρίκο είναι υψηλότερη, συγκριτικά με αυτήν της Ελλάδας (ανάλυση)– απορροφώντας ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του προϋπολογισμού.

Το είδος των χρεών του Πουέρτο Ρίκο και οι γύπες

Το μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους του νησιού είναι εξωτερικό – όπου γνωρίζουμε ότι, όταν υπερβαίνει το 40%, τότε ο κίνδυνος χρεοκοπίας αυξάνεται γεωμετρικά. Στο παρελθόν τώρα οι δανειστές της χώρας, τα αμερικανικά αμοιβαία κεφάλαια, καθώς επίσης οι ιδιώτες επενδυτές, ήταν ενθουσιασμένοι με την αγορά ομολόγων του νησιού – επειδή οι τόκοι τους είναι αφορολόγητοι στις Η.Π.Α. Όταν όμως ξεκίνησε η υποτίμηση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης (οι παραλληλισμοί με την Ελλάδα διαπιστώνονται παντού), τα αμοιβαία κεφάλαια ήταν υποχρεωμένα από το καταστατικό τους να αποσυρθούν – ενώ ακόμη και με τα υψηλά επιτόκια ζημίωναν.

Στη θέση τους μπήκαν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια (Hedge Funds, Vulture Funds), δηλαδή τα «μη ρυθμισμένα, αδιαφανή επενδυτικά οχήματαπλουσίων», τα οποία συνέχιζαν να δανείζουν το Πουέρτο Ρίκο, αλλά με πολύ υψηλά επιτόκια – εγγράφοντας φυσικά τεράστια κέρδη, πόσο μάλλον όταν αγόρασαν τα ομόλογα που κυκλοφορούσαν πολύ κάτω από το 100% της αξίας τους.

Όπως είναι γνωστό τώρα, ενώ φάνηκε επίσης στην περίπτωση της Αργεντινής (άρθρο), τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούν τα τεράστια ποσά χρημάτων που διαθέτουν για να επηρεάσουν προς όφελος τους την Πολιτική και τη Δικαιοσύνη – όπου στην περίπτωση της Αργεντινής πέτυχαν το σκοπό τους. Μέχρι πρόσφατα δε, όπου ο αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε τελικά το νόμο για τη διάσωση του Πουέρτο Ρίκο («αναδιάρθρωση των χρεών μίας ελεύθερα συνδεδεμένης Πολιτείας των Η.Π.Α.»), φαινόταν ότι θα τα κατάφερναν ξανά – επικαλούμενα ως συνήθως τις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς, οι οποίες δεν πρέπει να εμποδίζονται.

Εκτός αυτού, αφού χρημάτισαν πλουσιοπάροχα και τα δύο μεγάλα αμερικανικά κόμματα με τις γνωστές δωρεές, πέτυχαν να δημιουργήσουν μέσω της χειραγώγησης των ΜΜΕ την εντύπωση στους αμερικανούς Πολίτες, σύμφωνα με την οποία απειλούνταν οι ίδιοι ως φορολογούμενοι από τη διάσωση του νησιού – όπως ακριβώς συνέβη στην περίπτωση της Ελλάδας το 2010, όπου οι Γερμανοί «βομβαρδίστηκαν» με την εσφαλμένη εντύπωση πως αυτοί θα επιβαρύνονταν με τη χρεοκοπία της Ελλάδας, παρά το ότι οι τράπεζες ήταν αυτές που τελικά διασώθηκαν από τους ίδιους (γράφημα).

Ειδικότερα, παρά το ότι σε περίπτωση διαγραφής τα κερδοσκοπικά κεφάλαια θα ζημίωναν, γεγονός απόλυτα φυσιολογικό αφού έπαιρναν συνειδητά το ρίσκο για να αποκομίσουν τεράστια οφέλη, έδωσαν την εντύπωση στους Αμερικανούς πως αυτοί θα επιβαρύνονταν – έτσι ώστε η κοινή γνώμη να τοποθετηθεί εναντίον της διάσωσης, φροντίζοντας παράλληλα να αμείψουν πλουσιοπάροχα τα ΜΜΕ και τους πολιτικούς.

Το κωμικοτραγικό δε στην όλη ιστορία είναι το ότι, το ίδιο το Πουέρτο Ρίκο παρέχει φορολογικά κίνητρα για την εγκατάσταση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων στο εσωτερικό του – γεγονός που σημαίνει ότι, αυτοί που το λεηλατούν για τόσα πολλά χρόνια, αποφεύγουν επί πλέον να πληρώνουν φόρους στις Η.Π.Α. (οπότε οι διαφυγόντες φόροι πληρώνονται από τους Πολίτες της υπερδύναμης).

Η επόμενη ημέρα

Παρά την πρόσφατα υπογραφείσα διάσωση του από τις Η.Π.Α., κανένας δεν γνωρίζει εάν τελικά το Πουέρτο Ρίκο θα τα καταφέρει – αφού εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες, κυρίως από τη διενέργεια επενδύσεων, έτσι ώστε να αυξηθεί ξανά η παραγωγικότητα και να μειωθεί η ανεργία.

Αυτό σημαίνει με τη σειρά του δημόσιες επενδύσεις (δεν φτάνει η διαγραφή χρέους), αφού οι ιδιώτες δεν επενδύουν ποτέ σε μία κατεστραμμένη οικονομία, με συρρικνωμένη ζήτηση – έτσι ώστε να αυξηθούν στη συνέχεια οι μισθοί, να κλιμακωθεί η κατανάλωση, να αυξηθούν τα έσοδα του δημοσίου, να μειωθεί η φορολογία κοκ., για να επενδύσει αργότερα ο ιδιωτικός τομέας.

Σε κάθε περίπτωση, το ιδιότυπο πολιτικό καθεστώς του Πουέρτο Ρίκο ως μία περιοχή των Η.Π.Α. και όχι ως μία Πολιτεία, όπως περίπου συμβαίνει με την Ελλάδα και την Ευρωζώνη, επεξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να απελευθερωθεί από την καταστροφική οικονομική του κατάσταση – η οποία χαρακτηρίζεται από ένα καταπιεστικό χρέος, το οποίο απαιτεί τη λήψη συνεχώς νέων μέτρων λιτότητας που βαθαίνουν την κρίση.

Ειδικότερα, το Πουέρτο Ρίκο δεν μπορεί να κάνει χρήση του 9ου Κεφαλαίου του πτωχευτικού κώδικα των Η.Π.Α. (στην Ευρωζώνη λείπει μία τέτοια νομοθεσία) – το οποίο επιτρέπει σε «κρατικές μονάδες» κάτω από το ομοσπονδιακό επίπεδο, όπως είναι οι κοινότητες και οι πόλεις, καθώς επίσης οι δημόσιες εγκαταστάσεις και οι κοινωφελείς εταιρείες, να αναδιαρθρώνουν τα χρέη τους υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Από την άλλη πλευρά, οι Πολιτείες των Η.Π.Α. είναι προστατευμένες, μέσω της συνταγματικής ανεξαρτησίας τους, από τους πιστωτές τους – όχι όμως το Πουέρτο Ρίκο, το οποίο δεν απολαμβάνει αυτήν την ανεξαρτησία. Εν προκειμένω, μόνο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Η.Π.Α. μπορεί να επιβάλλει έναν «ειδικό σύνδικο πτώχευσης» στις εκάστοτε Πολιτείες – όπου, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναδιάρθρωση (διαγραφή, κούρεμα) του χρέους μπορεί να αποτελεί μέρος της λύσης (εκ των ουκ άνευ στην Ελλάδα, το αργότερο μετά τα μέσα του 2014).

Περαιτέρω, η κυβέρνηση των Η.Π.Α. δεν χρησιμοποιεί ομοσπονδιακά φορολογικά έσοδα για τη διάσωση χρεοκοπημένων Πολιτειών – από τότε και μετά που καθιερώθηκε η «αρχή της μη ευθύνης» στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν αφέθηκε μία σειρά Πολιτειών να χρεοκοπήσουν(πριν από την υιοθέτηση του νόμου δεν είχαν αφεθεί Πολιτείες να χρεοκοπήσουν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα – ενώ της ένωσης των Η.Π.Α. προηγήθηκε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Πολιτειών).

Όλες οι αμερικανικές Πολιτείες τώρα, με μοναδική εξαίρεση το Vermont, έχουν υιοθετήσει νόμους ισοσκελισμένων προϋπολογισμών – ενώ το χρέος τους είναι κατά κανόνα στο 20% του εκάστοτε ΑΕΠ τους. Η δυσμενής όμως συνέπεια αυτών των νόμων είναι το ότι, σε περιόδους ύφεσης είναι υποχρεωμένες να ακολουθούν «προκυκλική πολιτική» – γεγονός που σημαίνει πως επιβάλλουν μέτρα λιτότητας, για να μην δημιουργούνται ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους, αντί να αυξάνουν τις δαπάνες και τις δημόσιες επενδύσεις («αντικυκλική» πολιτική).

Με στόχο να αποφευχθούν αυτές οι συνέπειες ή/και να καθυστερήσουν, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ψήφισε το ονομαζόμενο «κίνητρο του Obama» (Obama stimulus) το 2009 – με βάση το οποίο δόθηκαν πολύ γενναιόδωρες επιχορηγήσεις στις Πολιτείες, για την καταπολέμηση της Μεγάλης Ύφεσης που προκάλεσε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Αντί λοιπόν να εγκαταλειφθούν οι Πολιτείες στην τύχη τους ή να υπερχρεωθούν, όπως δυστυχώς συνέβη με τις χώρες της Ευρωζώνης ως αποτέλεσμα της πολιτικής που επέβαλλε η Γερμανία, χρεώθηκε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση – έτσι ώστε να μην υπονομευθεί η οικονομική ανάκαμψη των επί μέρους Πολιτειών, με τη μη υιοθέτηση αναπτυξιακών προγραμμάτων.

Συνεχίζοντας, δεν έχουν σημειωθεί χρεοκοπίες αμερικανικών Πολιτειών για πάρα πολλά χρόνια – με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση του Αρκάνσας, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 1930. Εν τούτοις,είναι συνηθισμένες οι πολλές μικρές πτωχεύσεις δημοσίων οργανισμών κάθε χρόνο, υπενθυμίζοντας πως η χρεοκοπία αποτελεί το ελιξίριο του καπιταλισμού (ανάλυση) – με πλέον εντυπωσιακή αυτήν της Νέας Υόρκης το 1975, η οποία λίγο έλειψε να χρεοκοπήσει, απειλώντας τον πλανήτη με μία παγκόσμια κρίση. Τελικά βέβαια βοηθήθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Ουάσιγκτον με ένα δάνειο εκτάκτου ανάγκης – χωρίς όμως να χρησιμοποιηθούν χρήματα των φορολογουμένων (η Καλιφόρνια και η Enron είναι μία διαφορετική περίπτωση).

Η τελευταία μεγαλύτερη χρεοκοπία ενός «δημοσίου οργανισμού» στις Η.Π.Α. αφορά την πόλη του Ντιτρόιτ πριν από τρία περίπου χρόνια – ενώ σήμερα κινδυνεύει η πόλη των καζίνο, το Atlantic City του New Jersey. Υπενθυμίζουμε πως ο υποψήφιος για την προεδρία των Η.Π.Α., ο κ.Trump, έχει δραστηριοποιηθεί στο παρελθόν στον κλάδο των καζίνων στη συγκεκριμένη πόλη, αποτυγχάνοντας – ενώ σε μία από τις δηλώσεις του ανέφερε ότι, θα επιλύσει το πρόβλημα της υπερχρέωσης των Η.Π.Α. (108% του ΑΕΠ δημόσιο χρέος, άνω των 18 τρις $), με τη βοήθεια της στάσης πληρωμών (αν και μετά το αναίρεσε).

Η αναδιάρθρωση του χρέους

Επιστρέφοντας στο Πουέρτο Ρίκο, η αναδιάρθρωση των χρεών του (χρεοκοπία) μπορεί να συμπεριλαμβάνει τα εξής:

(α) κούρεμα ενός μέρους τους, (β) μείωση των επιτοκίων δανεισμού, (γ) μία παράταση της διάρκειας αποπληρωμής των υπολοίπων ή/και (δ) προσωρινή αναστολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών (αναβολή ή στάση πληρωμών) –αντί να υποχρεωθεί να κλείσει τα νοσοκομεία του, τα αστυνομικά τμήματα και τα σχολεία, να ξεπουλήσει την περιουσία του κοκ., για να εξυπηρετήσει τους δανειστές του, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα.

Εάν τώρα το Πουέρτο Ρίκο δεν λάμβανε μέτρα προστασίας του από τους δανειστές, τότε θα κινδύνευε με μία χιονοστιβάδα αγωγών, τα οποία θα το οδηγούσαν στην καταστροφή και στο χάος – κάτι που τελικά απέφυγε με το νόμο που ψήφισαν πρόσφατα οι Η.Π.Α., μέσω του οποίου αποφασίσθηκε η ελεγχόμενη χρεοκοπία του, έτσι ώστε να του δοθεί η δυνατότητα ενός νέου ξεκινήματος.

Εκτός αυτού, αντί να ικανοποιηθούν ορισμένοι μόνο προνομιούχοι δανειστές του, αυτοί δηλαδή που επηρεάζουν την αμερικανική κυβέρνηση, θα ωφεληθούν όλοι εξίσου – ενώ δεν θα λεηλατηθεί η δημόσια και η ιδιωτική περιουσία των Πολιτών του, από τους γνωστούς «γύπες των αγορών».

Ολοκληρώνοντας, μέχρι πρόσφατα δεν επιτρεπόταν στο Πουέρτο Ρίκο να χρεοκοπήσει – με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η οικονομία του, να μειώνονται τα έσοδα του δημοσίου, να αυξάνονται οι τόκοι των δανείων του οπότε τα χρέη κοκ, έως ότου απομονώθηκε εντελώς από τις αγορές, αδυνατώντας πλέον να δανεισθεί χρήματα. Ο κύκλος του διαβόλου λοιπόν, ο οποίος οδηγεί στην απόλυτη καταστροφή και στο χάος, είχε τεθεί σε λειτουργία – κάτι που μάλλον φαίνεται να αλλάζει μετά την απόφαση των Η.Π.Α., χωρίς όμως να είναι ακόμη σίγουρος κανένας, αφού όπως αναφέραμε δεν είναι αρκετή μόνο η αναδιάρθρωση του χρέους (απαιτούνται επί πλέον επενδύσεις κοκ.).

Επίλογος

Σε όλη την έκταση της ανάλυσης μας έχουμε επισημάνει αρκετές ομοιότητες της Ελλάδας με το Πουέρτο Ρίκο – η σχέση του οποίου με τις Η.Π.Α. μοιάζει πολύ με αυτήν της πατρίδας μας και της Ευρωζώνης. Δυστυχώς όμως, οι δανειστές της Ελλάδας αρνούνται να της εγκρίνουν μία αποτελεσματική αναδιάρθρωση των χρεών της, έτσι ώστε να αναβιώσει η επενδυτική διαδικασία – έχοντας επιλέξει τη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας της (άρθρο), αφού προηγουμένως την έχουν μετατρέψει σε αποικία χρέους ή/και σε προτεκτοράτο των ισχυρών κρατών της Ευρωζώνης.

Επικαλούνται δε τους Θεούς της νεοφιλελεύθερης αγοράς που δεν πρέπει να θυμώσουν, τους ιερούς και απαράβατους ευρωπαϊκούς κανόνες, καθώς επίσης τους νόμους που απαγορεύουν την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών της νομισματικής ένωσης! Μπορεί λοιπόν να κατηγορεί κανείς δίκαια τη σημερινή κυβέρνηση ή/και τις προηγούμενες για το κατάντημα της πατρίδας μας, ελπίζοντας πως κάποια επόμενη θα είναι καλύτερη, αλλά κάνει πολύ μεγάλο λάθος – αφού η Ελλάδα, μετά την προδοσία του 2009ήταν, είναι και θα είναι έρμαιο των δανειστών της, οι οποίοι επιβάλλουν και θα επιβάλλουν τη θέληση τους δικτατορικά σε όλες τις μελλοντικές κυβερνήσεις.

Η μοναδική διαφορά της Ελλάδας με το Πουέρτο Ρίκο είναι ουσιαστικά το είδος των δανειστών της – οι γύπες των αγορών δηλαδή, οι οποίοι στην περίπτωση του νησιού είναι τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, ενώ στην Ελλάδα οι ισχυροί «εταίροι» της, κυρίως η Γερμανία.

Το 2010 βέβαια οι δανειστές της Ελλάδας ήταν αντίστοιχοι με αυτούς του Πουέρτο Ρίκο – κυρίως οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, οι οποίες ήταν εκείνες που διασώθηκαν από την υπαγωγή της χώρας μας στην Τρόικα (μαζί με το ευρώ, το οποίο διαφορετικά θα είχε καταρρεύσει).

Ολοκληρώνοντας, υπό την ηγεσία της Γερμανίας, το σύστημα των «οικονομικών γυπών» με τη μορφή των αποικιοκρατικών κρατών έχει τελειοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο οφειλέτης να είναι εντελώς ανίσχυρος και ταπεινωμένος – αδυνατώντας να αμυνθεί στο ξεπούλημα των περιουσιακών του στοιχείων, όταν παράλληλα στραγγαλίζεται εν ψυχρώ η οικονομία του, ενώ ο πληθυσμός οδηγείται σε μία ανθρωπιστική κρίση άνευ προηγουμένου.

Λογικά τώρα αναρωτιέται κανείς εάν υπάρχει ακόμη ελπίδα για την Ελλάδα, όπως τουλάχιστον διαφαίνεται για το Πουέρτο Ρίκο. Η απάντηση εδώ είναι ασφαλώς θετική, αρκεί να αντιδράσουν συλλογικά όλοι οι Έλληνες – όχι απέναντι στις κυβερνήσεις τους, οι οποίες είναι «de facto» θλιβερά υποχείρια των δανειστών, αλλά απέναντι στην τετραμελή Τρόικα, στον πραγματικό τους δικτάτορα. Ενδεχομένως μόνο έτσι θα ευαισθητοποιηθούν ο ΟΗΕ, οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί ή όποιος άλλος – έτσι ώστε να δοθεί αίσιο τέλος στο πρωτοφανές έγκλημα που συντελείται στην πατρίδα μας.

Βιβλιογραφία: Die Zeit, J.Bibov, FT