Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας

analyst

Η τουρκική κρίση, σε συνδυασμό με την καινούργια πορεία που φαίνεται να δρομολογεί η ιταλική κυβέρνηση, δίνουν στη χώρα μας μεταξύ άλλων τη δυνατότητα να ξεκινήσει νέες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα, σε σχέση με το χρέος και με το τεσσαρακονταετές μνημόνιο – πόσο μάλλον όταν έχει τη στήριξη του ΔΝΤ τόσο όσον αφορά το χρέος, όσο και τα δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα που απαιτεί η Γερμανία.

 .

του Βασίλη Βιλιάρδου

Επικαιρότητα

Η κατάρρευση της ισοτιμίας της λίρας θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα στη χώρα μας, αφού η Τουρκία είναι ένας από τους ανταγωνιστές μας σε δύο βασικούς πυλώνες της οικονομίας μας: στον πρωτογενή τομέα και στον τουρισμό. Εάν σκεφθεί κανείς πως οι τουρίστες εισπράττουν μέσα σε μία μόνο ημέρα  σχεδόν 20 λίρες παραπάνω για τα 100 δολάρια που ανταλλάσσουν στην Τουρκία ή γευματίζουν 20% φθηνότερα, θα κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος – ενώ οι εξαγωγές ελληνικών αγροτικών προϊόντων θα υποστούν μεγάλες πιέσεις. Ως εκ τούτου πρέπει να λάβουμε έγκαιρα τα μέτρα μας – χρησιμοποιώντας επί πλέον όλες τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται.

Την ίδια στιγμή τώρα που η τουρκική κυβέρνηση συνεχίζει να είναι άκρως προκλητική εναντίον μας, παρομοιάζοντας μεταξύ άλλων τη θάλασσα της Νότιας Κίνας με την Ανατολική Μεσόγειο με στόχο τα ελληνικά και κυπριακά ενεργειακά αποθέματα, καθώς επίσης την εκμετάλλευση των ενεργειακών αγωγών (πηγή), κατηγορεί τις Η.Π.Α. για επίθεση εναντίον της χώρας της – θέλοντας να παραπλανήσει τους Πολίτες της σε σχέση με την αλλοπρόσαλλη οικονομική πολιτική που έχει ακολουθήσει ο πρόεδρος της τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε μία κατάσταση που είχαμε ήδη προβλέψει από το 2013 (ανάλυση). Μία δεύτερη πρόβλεψη μας πάντως αφορούσε την πιθανότητα διαμελισμού της Τουρκίας – η οποία δεν είναι τόσο παράδοξη, όσο ακούγεται (ανάλυση).

Εν τούτοις, μπορεί οι κυρώσεις που ανακοίνωσε ο πρόεδρος των Η.Π.Α. να αποτέλεσαν την αφορμή της τελευταίας κατακόρυφης πτώσης του νομίσματος της, αλλά δεν είναι η αιτία – αφού η οικονομία της Τουρκίας είναι σε κακά χάλια (άρθρο), με επόμενες εστίες πυρκαγιάς τις τράπεζες της. Όταν δε αρχίζουν να αναρωτούνται οι επενδυτές ποιές χώρες θα μπορούσε να επηρεάσει η χρεοκοπία της, όπως η J.P. Morgan, ενώ η κυβέρνηση αρνείται να πάρει μέτρα, τότε η κρίση αυτοτροφοδοτείται – με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και πιο ακριβή η καταπολέμηση της.

Επιγραμματικά τώρα, οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς στην Τουρκία είναι η Κίνα, η Γερμανία, η Ρωσία, οι Η.Π.Α. και η Ιταλία – χώρες που αντιπροσωπεύουν το 40% των εισαγωγών της. Το ποσοστό τώρα των εξαγωγών προς την Τουρκία, ως ποσοστό επί των συνολικών εξαγωγών των 20 μεγαλύτερων εξαγωγέων, φαίνεται στο γράφημα – με το Ιράν και τη Ρωσία στις δύο πρώτες θέσεις, χώρες που έχουν επίσης τοποθετηθεί στο στόχαστρο των Η.Π.Α. όσον αφορά τις κυρώσεις εναντίον τους.

Σε σχέση με τα χρηματοδοτικά ανοίγματα των ξένων προς την Τουρκία, ανέρχονταν στα τέλη Μαΐου στα 300 δις $ σύμφωνα με την κεντρική της τράπεζα – με το 75% να προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες, με μεγαλύτερη όσον αφορά την έκθεση της την Ολλανδία (18%, αν και αντανακλούν πιθανόν κυρίως συμμετοχές σε επενδυτικά κεφάλαια). Από το υπόλοιπο 25% το 60% αφορά τις χώρες της Μέσης Ανατολής – ενώ το συνολικό ύψος του ποσού (300 δις $) είναι εξαιρετικά ανησυχητικό, επειδή θα μπορούσαν να προκληθούν μαζικές εκροές χρημάτων – οι οποίες θα επιτάχυναν την κατάρρευση του νομίσματος.

Όσον αφορά την έκθεση των τραπεζών, σύμφωνα με την BIS έχουν συνολικές απαιτήσεις προς την Τουρκία της τάξης των 220 δις $ – με το 60% να αντικατοπτρίζει τις απαιτήσεις τους στο μη τραπεζικό ιδιωτικό τομέα (=σε επιχειρήσεις και ιδιώτες). Οι τουρκικές τράπεζες οφείλουν γύρω στα 50 δις $, ενώ το ευρύτερο τουρκικό δημόσιο 38 δις $. Οι άμεσες απαιτήσεις των ξένων τραπεζών προς την Τουρκία φαίνονται στο γράφημα – ενώ είναι εκτεθειμένες επί πλέον με 78 δις $ που αφορούν πιστωτικές δεσμεύσεις, εγγυήσεις και συμβάσεις παραγώγων. Το 50% αυτών των ανοιγμάτων κατέχεται από γαλλικές, ιταλικές και ισπανικές τράπεζες – ενώ από αυτές τις πρόσθετες εκθέσεις, τα 9 δις $ έχουν σχέση με τα CDS.

Σύμφωνα τώρα με την J.P. Morgan, το χειρότερο δυνατό σενάριο που έχει σχέση με την εξάπλωση της τουρκικής κρίσης στον υπόλοιπο πλανήτη θα μπορούσε να συμβεί με δύο τρόπους: (α) εάν ο Τούρκος πρόεδρος δεν κάνει απολύτως τίποτα και (β) εάν πανικοβληθεί και δρομολογήσει δρακόντεια μέτρα, όπως θα ήταν οι έλεγχοι κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να τρομοκρατηθούν οι επενδυτές και να αποσύρουν αγελαία τα χρήματα τους από όλες τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, προτού εγκλωβιστούν.

Η μοναδική του δυνατότητα είναι ουσιαστικά η κατακόρυφη αύξηση των βασικών επιτοκίων επάνω από το επίπεδο του πληθωρισμού που καλπάζει, πριν ανοίξουν αύριο οι αγορές – κάτι που βέβαια θα στραγγάλιζε την ανάπτυξη στη χώρα, η οποία στηριζόταν έτσι και αλλιώς σε ξύλινα πόδια (στο μη παραγωγικό χτίσιμο πάνω από 10.000 τζαμιών, γεφυρών, αεροδρομίων, εμπορικών κέντρων, οικιών κοκ. – πηγή).

Στα πλαίσια αυτά, η Ελλάδα θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί την κρίση της Τουρκίας, ιδίως τη σύγκρουση της με τις Η.Π.Α., πολλαπλά – εν πρώτοις όσον αφορά την επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, καθώς επίσης τη θέσπιση της ΑΟΖ που έχει πολύ μεγάλη σημασία τόσο για την οικονομία μας (προσέλκυση ξένων επενδύσεων κλπ.), όσο και για την ΕΕ, σημειώνοντας τα εξής:

«Η δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου με κύριους πρωταγωνιστές την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ και μελλοντικά την Αίγυπτο και την Ιορδανία, σε συνδυασμό με την πρόσφατη εμβάθυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, διαμορφώνουν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάδειξη του νέου ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στην σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της νέας ελληνικής στρατηγικής που αναδύεται στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, στο πλαίσιο πάντοτε του νεότευκτου και πολλά υποσχόμενου άξονα Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ, είναι και η ανακήρυξη και οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών δικαιοδοσίας της χώρας μας, στις οποίες περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη” (πηγή).

Εκτός αυτού η Ελλάδα θα έπρεπε να ζητήσει την απελευθέρωση των δύο στρατιωτών που κρατάει ως ομήρους η Τουρκία, επιβάλλοντας εν ανάγκη κυρώσεις – όπως θα ήταν το κλείσιμο κάποιων τουρκικών προξενείων ή η απέλαση διπλωματών, δίνοντας επί πλέον μεγάλη σημασία στο θέμα της Θράκης (και της Κύπρου).

Τέλος, σε συνδυασμό με την καινούργια πορεία που φαίνεται να δρομολογεί η ιταλική κυβέρνηση, η χώρα μας θα έπρεπε να ξεκινήσει νέες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα, σε σχέση με το χρέος και με το τεσσαρακονταετές μνημόνιο – πόσο μάλλον όταν έχει τη στήριξη του ΔΝΤ τόσο όσον αφορά το χρέος, όσο και τα δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα που απαιτεί η Γερμανία.

Η συγκυρία είναι η καλύτερη δυνατή, αφού η Ευρωζώνη δεν θα ήθελε να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα μαζί – όπως είναι η Ιταλία, τα επισφαλή δάνεια των τραπεζών της στην Τουρκία κοκ. Εν προκειμένω, η στήριξη των Η.Π.Α. στις προσπάθειες μας είναι μάλλον δεδομένη – αφού η γεωπολιτική μας θέση είναι πλέον πολύ σημαντική, αν και κανένας δεν γνωρίζει για πόσον καιρό ακόμη.

Το γεγονός δε ότι, η ΕΚΤ αρνήθηκε επαίσχυντα να μας παρέχει το waiver (=αποδοχή ομολόγων από τις τράπεζες ως εγγύηση), καθώς επίσης τη συμμετοχή μας στο QE, θα αιτιολογούσε απόλυτα τη δική μας επιθετική αντίδραση – με την έννοια πως είναι ανόητο να υπογράφουμε μόνοι μας τη θανατική μας καταδίκη, σκύβοντας παντού και πάντα δουλικά το κεφάλι, χωρίς επί πλέον να εκμεταλλευόμαστε τίποτα.