Η τραγωδία της λιτότητας

analyst

Τα περί ανάπτυξης είναι ένας λαϊκός μύθος για να παραμένουν ελεγχόμενοι οι Πολίτες και να μην εξεγείρονται, χωρίς να συνειδητοποιούν πως οδηγείται ο ένας μετά τον άλλο στο ικρίωμα – με τις τραγωδίες να διαδέχονται η μία την άλλη, όπως στο Μάτι και στη Γένοβα.

.

του Βασίλη Βιλιάρδου

Επικαιρότητα       

     

Ορισμένα γεγονότα που συμβαίνουν θεωρούνται συχνά τυχαία ή το φυσικό αποτέλεσμα ανθρωπίνων σφαλμάτων, σε συνδυασμό με τη διαφθορά – όπως η καμένη γη στο Μάτι με τους 95 νεκρούς, για τους οποίους κατηγορήθηκε ο κρατικός μηχανισμός ή η κατάρρευση της γέφυρας στη Γένοβα με τους 39 νεκρούς, όπου ενοχοποιήθηκε η κατασκευαστική εταιρεία, ενώ κυκλοφόρησε ένα σενάριο που επιβάρυνε με την ευθύνη την ιταλική Μαφία, με τον ισχυρισμό ότι έχει παρεισφρήσει στη βιομηχανία σκυροδέματος (υπερτιμώντας το προϊόν και παραδίδοντας λιγότερο τσιμέντο, κάτι που έκανε την κατασκευή ασταθή).

Ουσιαστικά όμως αποδείχθηκε στην πράξη πως κανένας δεν ένοιωσε έκπληξη από την κατάρρευση της γέφυρας, επειδή όλοι τη θεωρούσαν πιθανή – ενώ δεν χάθηκαν μόνο στην Ελλάδα ζωές δεκάδων ανθρώπων από την πυρκαγιά που θεωρούταν ανάλογα πιθανή, αλλά επίσης στην Πορτογαλία ένα μόνο έτος πριν. Το κοινό χαρακτηριστικό δε και των τριών χωρών είναι η εξοντωτική πολιτική λιτότητας – πρώτο θύμα της οποίας αποτελούν αναμφίβολα οι δημόσιες επενδύσεις και η ανανέωση/συντήρηση των υποδομών.

Από το γράφημα που ακολουθεί τεκμηριώνεται ξεκάθαρα πως η Ιταλία μείωσε κατακόρυφα της δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές της, από τα 13,66 δις € το 2007 στα 5,15 δις € το 2015, όπως επίσης η Ισπανία – ενώ κάτι ανάλογο υποθέτει κανείς τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Πορτογαλία. Ως εκ τούτου, μπορεί οι ευθύνες να καταλογίζονται αποκλειστικά και μόνο στις κυβερνήσεις, στις εταιρείες κατασκευής ή στη Μαφία, αλλά πρόκειται για τη μισή αλήθεια – αφού η άλλη μισή είναι οι μειωμένες επενδύσεις παγίου εξοπλισμού που δεν αφορούν μόνο τα κράτη αλλά, επί πλέον, τον ιδιωτικό τομέα.

Ειδικότερα, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (GFCF) περιγράφει πόσο από την αξία που προστίθεται στην οικονομία επενδύεται, αντί να καταναλώνεται – με εξαίρεση τις αγοραπωλησίες γης και τις αποσβέσεις. Εν προκειμένω, ο δείκτης αυτός μειώνεται συνεχώς στην Ελλάδα – από τα 60,5 δις € το 2007 στα 20,5 δις € το 2016, με τη μεγαλύτερη μείωση να εμφανίζεται από το 2008 έως το 2013 (από τα 59,3 δις € στα 21,4 δις €, παραμένοντας έκτοτε σταθερά στα περίπου 19 δις €). Αυτό σημαίνει πως σχεδόν τίποτα δεν ανανεώνεται και δεν επιδιορθώνεται στη χώρα μας – κάτι που θα φανεί τα επόμενα έτη, όταν οι παλαιές υποδομές, τα σπίτια και τα μηχανήματα θα αρχίσουν να «καταρρέουν».

Σε σχέση τώρα με το ΑΕΠ, παρά το ότι το ΑΕΠ μας μειωνόταν κατακόρυφα και συνεχώς, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου από 26% το 2007 περιορίσθηκε στο 12,6% το 2012 – ενώ από το 2013 έως το 2016 έμεινε σταθερά στο 12%. Όπως διαπιστώνεται δε από το γράφημα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία είναι μεν σε καλύτερη θέση, αλλά ο δείκτης τους παραμένει επίσης αρνητικός – οπότε είναι εύλογο πως θα συνεχιστούν οι τραγωδίες, εάν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής.

Περαιτέρω, μέσα στα πρώτα έξι χρόνια της ύφεσης τα ελληνικά πάγια επενδυμένα κεφάλαια μειώθηκαν κατά το ένα πέμπτο – ενώ πολλές επιχειρήσεις χρεοκόπησαν, οπότε τα πάγια κεφάλαια τους χάθηκαν οριστικά. Με τον τρόπο αυτό ακρωτηριάσθηκε στην κυριολεξία ο παραγωγικός μηχανισμός της χώρας μας, καθώς επίσης η παραγωγικότητα των εργαζομένων – αφού οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου είναι αυτές που, μέσω της υιοθέτησης των νέων τεχνολογιών και διαδικασιών, βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα μίας οικονομίας και όχι μόνο οι μισθοί.

Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από την υψηλότερη ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας και άλλων χωρών, παρά τους κατά πολύ μεγαλύτερους μισθούς – οπότε, ακόμη και εάν ή όταν ανακάμψει η οικονομία μας, η αυξημένη ζήτηση θα οδηγήσει στην άνοδο των εισαγωγών και του εμπορικού ελλείμματος, αφού ο εναπομείναν παραγωγικός μας μηχανισμός δεν θα μπορεί να την καλύψει.

Επομένως είμαστε εγκλωβισμένοι σε μία παγίδα, από την οποία δεν υπάρχει διέξοδος εάν συνεχιστεί η συγκεκριμένη πολιτική – αφού χωρίς επενδύσεις η Ελλάδα είναι καταδικασμένη, ενώ εάν δεν επενδύσουν πρώτοι οι Έλληνες, δεν θα επενδύσει κανένας ξένος (ή μη μόνο για να κερδοσκοπήσει βραχυπρόθεσμα, με την εξαγορά δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων σε εξευτελιστικές τιμές).

Στα πλαίσια αυτά, τα περί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας με την ταυτόχρονη εφαρμογή του τεσσαρακονταετούς μνημονίου είναι όνειρα θερινής νύχτας – ένας «λαϊκός μύθος» για να παραμένουν ελεγχόμενα ήρεμοι οι Έλληνες και να μην εξεγείρονται, χωρίς να συνειδητοποιούν πως οδηγείται ο ένας μετά τον άλλο στο ικρίωμα, με τις τραγωδίες να διαδέχονται η μία την άλλη.  Είναι δε εύλογο, αφού η Ελλάδα μοιάζει με ένα πλοίο που ταξιδεύει σε μία θάλασσα, η οποία είναι μεν ακόμη ήρεμη, αλλά χωρίς μηχανές, ρεζέρβα και ικανό πλήρωμα – οπότε στην παραμικρή αλλαγή καιρού κινδυνεύει να βουλιάξει, πόσο μάλλον όταν ξεσπάσει η παγκόσμια καταιγίδα.