Το σενάριο της ονομαστικής διαγραφής χρέους

analyst

Η  Ελλάδα είναι σήμερα η φθηνότερη χώρα στον πλανήτη, με πολύ καλές υποδομές, με σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και με εξαιρετικές μελλοντικές προοπτικές – οπότε το ελληνικό οικονομικό θαύμα θα συμβεί νομοτελειακά: το θέμα λοιπόν δεν είναι το εάν θα συμβεί, αλλά το ποιόν θα ωφελήσει.

.

«Η Ελλάδα πλήρωσε πολλαπλάσια τα λάθη της, πληρώνοντας επί πλέον τα τεράστια σφάλματα των πιστωτών της – οπότε τα μέτρα πρέπει να καταργηθούν, η Τρόικα να εκδιωχθεί αμέσως, καθώς επίσης να διαγραφεί ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους, με κάθε κόστος και με κάθε θυσία«.

του Βασίλη Βιλιάρδου

Ανάλυση

Εισαγωγικά θα πρέπει να πάψει κανείς να πιστεύει σε εκείνους τους μη τεκμηριωμένους ισχυρισμούς που κυκλοφορούν το τελευταίο χρονικό διάστημα. Ένας από αυτούς είναι ότι, σε καμία χώρα δεν έχει διαγραφεί ονομαστικά το χρέος της – κάτι που δεν ισχύει, αφού το δημόσιο χρέος της Γερμανίας το 1953 διαμορφώθηκε στα 14 δις μάρκα από 30 δις προηγουμένως, ενώ υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα, όπως της Ρωσίας.

Ένας δεύτερος είναι πως απαγορεύεται η διαγραφή χρέους μίας χώρας της Ευρωζώνης, οπότε προϋπόθεση θα ήταν η έξοδος της – κάτι που αναφέρει πάντοτε ο κ. Σόιμπλε, ως νέος Γκέμπελ. Πρόκειται όμως ολοκάθαρα για ένα μύθο, αφού αποδεικνύεται από το PSI – όπου άσχετα με το ότι ήταν ένα εθνοκτόνο έγκλημα της τότε ελληνικής ηγεσίας (άρθρο), διαγράφηκε ονομαστικά το χρέος μίας χώρας της Ευρωζώνης, της Ελλάδας, ενώ αναδιαρθρώθηκε το υπόλοιπο σε μεγάλο βαθμό.

Ο τρίτος ισχυρισμός αφορά την ΕΚΤ, η οποία δεν επιτρέπεται δήθεν να στηρίζει χώρες της νομισματικής ένωσης – κάτι που ασφαλώς δεν ισχύει, αφού ήδη από το 2010 αγόραζε τα ελληνικά ομόλογα στη δευτερογενή αγορά. Βέβαια όχι τόσο για να βοηθήσει την Ελλάδα, όσο τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, συμμετέχοντας στο έγκλημα της μεταφοράς του χρέους της χώρας μας από τους ιδιώτες επενδυτές στους Ευρωπαίους φορολογουμένους.

Είναι δε κοινό μυστικό το ότι η ΕΚΤ παρανομεί συνεχώς – έχοντας στηρίξει στο παρελθόν μυστικά τη Γερμανία, εκβιάζοντας την Ιρλανδία, δολοφονώντας την Κύπρο, στραγγαλίζοντας την Ελλάδα το 2015 κοκ. Εκτός αυτού δάνεισε παράνομα τις ισπανικές τράπεζες χωρίς να υποχρεώσει τη χώρα να εγγράψει τα χρήματα στο χρέος της, όπως ανάγκασε την Ελλάδα – ενώ στηρίζει σήμερα την Ιταλία συμπεριλαμβανομένου του χρεοκοπημένου τραπεζικού της συστήματος μέσω της αγοράς των ομολόγων της κοκ.

Ως εκ τούτου, είναι ανόητο να ισχυριζόμαστε πως υπάρχουν κανόνες, πόσο μάλλον «αξεπέραστοι» στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη – αφού η πραγματικότητα τεκμηριώνει ακριβώς το αντίθετο.

Όσον αφορά τώρα τη συνεργασία κομμάτων και Πολιτών (άρθρο), υπάρχει αλήθεια κάποιος Έλληνας που να μη θεωρεί εθνικό θέμα τη διαγραφή του δημοσίου χρέους; Που να μην κατανοεί πως βιώνουμε καταστάσεις, οι οποίες ισοδυναμούν με το βομβαρδισμό της χώρας, αφού το ΑΕΠ μας έχει μειωθεί περισσότερο από αυτό της Γερμανίας μεταξύ του 1938 και 1948; Που να πιστεύει πως δεν έπρεπε να συνεργασθούμε όλοι μαζί σε ένα άλλο εθνικό θέμα, όπως για παράδειγμα η επίθεση εκ μέρους της Τουρκίας, η οποία δεν θα ήταν κάτι χειρότερο;

Στο θέμα μας τώρα, το ύψος της διαγραφής έχει σχέση με το εάν η χώρα παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης ή όχι – επειδή, στην περίπτωση της εκβιαστικής υιοθέτησης του εθνικού νομίσματος, το δημόσιο χρέος που θα απέμενε θα ήταν σε ξένο νόμισμα (εκτός εάν μας επιτρεπόταν η μετατροπή του).

Τότε, με δεδομένη την υποτίμηση της δραχμής τουλάχιστον στην αρχή κατά 20-30% (λόγω της εσωτερικής υποτίμησης έχει καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό η διαφορά της μισθολογικής ανταγωνιστικότητας μας), καθώς επίσης με το ότι, εξωτερικά χρέη άνω του 50% του ΑΕΠ θεωρούνται επικίνδυνα, το ύψος της διαγραφής θα έπρεπε να είναι της τάξης του 70% του χρέους των 325 δις € – έτσι ώστε να διαμορφωθεί γύρω στο 50% του ΑΕΠ μετά την υποτίμηση (στα 95 δις € περίπου, οπότε θα έπρεπε να διαγραφούν 230 δις €).

Εάν όμως παραμέναμε εντός της νομισματικής ένωσης, τότε θα έφτανε η ονομαστική διαγραφή του 50% του χρέους, αφού θα συναλλασσόμαστε με ευρώ, θα στηριζόμαστε από την ΕΚΤ κοκ. – γεγονός που σημαίνει πως το χρέος θα έφτανε στα 160 δις € περίπου, οπότε θα διαγράφονταν 160 δις € αντί 230 δις € στην προηγούμενη περίπτωση.

Η «εξαγορά» τώρα των 160 δις € από την ΕΚΤ ή από το ESM και το πάγωμα τους στο διηνεκές, θα ήταν το ίδιο με τη διαγραφή και μάλλον δεν θα χρειαζόταν εγκρίσεις – ενώ οι επιπτώσεις για την Ευρωζώνη θα ήταν μηδαμινές, αφού το πάγωμα είναι το ίδιο με την αύξηση της ρευστότητας, η οποία θα ήταν αμελητέα συγκρινόμενη με τα τεράστια πακέτα της ΕΚΤ ή με τη συνολική ρευστότητα της ένωσης.

Αυτό δεν ισχύει βέβαια μόνο για την Ελλάδα αλλά, επίσης, για τις υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης – οι οποίες δεν θα έχουν ποτέ βιώσιμη ανάπτυξη με χρέη που υπερβαίνουν το 120% του ΑΕΠ τους, οπότε αργά ή γρήγορα θα μετατραπούν σε χώρες της Lidl.  

Επί πλέον για άλλα κράτη, όπως οι Η.Π.Α., εάν θέλουμε να αποφύγουμε έναν παγκόσμιο πόλεμο – ενώ από την Ιαπωνία (χρέος στο 250% του ΑΕΠ της) έχει αποδειχθεί πως αφενός μεν η ύφεση αυξάνει δυσανάλογα τα χρέη, αφετέρου ότι μπορεί να παγώσουν μετατρεπόμενα σε ρευστότητα χωρίς να προκληθεί πληθωρισμός, όπως κάνει η κεντρική της τράπεζα. Υποθέτοντας τώρα πως θα μέναμε εντός της Ευρωζώνης, τα εξής:

Το σενάριο της διαγραφής

Ακριβώς όπως συνέβη με τη Γερμανία το 1953, εάν το δημόσιο χρέος της Ελλάδας μειωνόταν στα 160 δις € ή στο 90% περίπου του ΑΕΠ της, χωρίς μονομερείς ενέργειες αλλά σε συμφωνία με τους πιστωτές της, η χώρα θα ανακτούσε την πιστοληπτική της ικανότητα – οπότε θα μπορούσε να δανεισθεί από τις αγορές με πολύ φθηνά επιτόκια, αρκετά κάτω από το 2% σήμερα με κριτήριο την Ισπανία, την Ιρλανδία κοκ.

Αυτό φυσικά δεν θα συνέβαινε στην περίπτωση της μονομερούς άρνησης μέρους του χρέους, όπως στο παράδειγμα της Αργεντινής, η οποία έμεινε για πάρα πολλά χρόνια εκτός αγορών – ενώ η Ελλάδα θα μπορούσε να το διαπραγματευθεί εάν διέθετε μία ικανή ομάδα, καθώς επίσης εάν ήταν πρόθυμη να αναλάβει το ρίσκο να σταματήσει να δανείζεται έναντι υφεσιακών μέτρων, οπότε να υποχρεωθεί σε στάση πληρωμών, κατά κάποιον τρόπο  με πρωτοβουλία των δανειστών της.

Έτσι θα ήταν σε θέση να ανακυκλώσει τα υπόλοιπα 160 δις € με χαμηλότερο κόστος από το σημερινό – οπότε οι ετήσιοι τόκοι θα διαμορφώνονταν κάτω από τα 3 δις € σε βάθος χρόνου. Επομένως, θα απαιτούνταν πρωτογενή πλεονάσματα για την κάλυψη τους της τάξης του 1,7% το πρώτο έτος, τα οποία όμως θα μειώνονταν συνεχώς λόγω της αύξησης του ΑΕΠ – η οποία, με βάση τη διεθνή εμπειρία, θα ήταν τουλάχιστον 5% ετήσια, τα πρώτα πέντε χρόνια (ανάλυση). Ως εκ τούτου θα είχαμε τα εξής:

Έτος	Τόκοι σε δις €	ΑΕΠ σε δις €	Τόκοι/ΑΕΠ	Έσοδα δημοσίου σε δις €
		με ανάπτυξη 5%		30% του ΑΕΠ
2018	3,0	180,0	1,67%	54,0
2019	3,0	189,0	1,59%	56,7
2020	3,0	198,5	1,51%	59,5
2021	3,0	208,5	1,43%	62,5
2022	3,0	219,0	1,37%	65,7

Όπως φαίνεται από τον πίνακα, επιφυλασσόμενοι για τυχόν αριθμητικά λάθη, οι τόκοι ως ποσοστό επί του ΑΕΠ θα μειώνονταν συνεχώς, άρα οι δαπάνες του δημοσίου, ενώ τα έσοδα θα αυξάνονταν χωρίς την άνοδο των συντελεστών φορολόγησης – οπότε θα απέμεναν αρκετά χρήματα στο κράτος, σταδιακά χωρίς νέο δανεισμό, για να προβεί σε δημόσιες επενδύσεις.

Με τη σειρά τους τώρα οι δημόσιες επενδύσεις θα αύξαναν τη ζήτηση, οπότε θα ακολουθούνταν από τις ιδιωτικές – με αποτέλεσμα τη μείωση της ανεργίας (άρα των δαπανών του δημοσίου και την εξυγίανση του ασφαλιστικού), το άνοιγμα νέων επιχειρήσεων κοκ., οπότε το τέλος του σπιράλ του θανάτου, με το ξεκίνημα του ανοδικού κύκλου της ανάπτυξης (ΑΕΠ = κατανάλωση + επενδύσεις + δημόσιες δαπάνες + εμπορικό πλεόνασμα).

Η επόμενη ημέρα

Περαιτέρω, οι τράπεζες θα αντιμετώπιζαν λιγότερα προβλήματα, αφού θα δανείζονταν φθηνότερα και ευκολότερα, τα κόκκινα δάνεια τους θα περιορίζονταν (άρα οι ζημίες τους), ο δανεισμός τους προς την πραγματική οικονομία θα αυξανόταν (άρα τα κέρδη τους), ενώ οι εγγυήσεις των δανείων τους θα κλιμακώνονταν – κυρίως επειδή η αγορά ακινήτων θα αναθερμαινόταν, οπότε θα ήταν ανοδικές οι τιμές τους.

Ως εκ τούτου οι τιμές τους στο χρηματιστήριο θα αυξανόταν, οπότε το κράτος (ΤΧΣ) θα μπορούσε κάποια στιγμή να πουλήσει τη συμμετοχή του, έτσι ώστε να εισπράξει πίσω τουλάχιστον τα 40 δις € που έχασαν οι φορολογούμενοι – με αποτέλεσμα είτε τη μείωση του χρέους, είτε τη διάθεση των χρημάτων για νέες επενδύσεις, είτε τον περιορισμό των φόρων κοκ.

Παράλληλα θα επέστρεφαν οι καταθέσεις των Ελλήνων από το εξωτερικό, οπότε θα είχαν τη δυνατότητα οι τράπεζες να αυξήσουν τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας – ενώ με δεδομένο το ότι, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ισούται επίσης με τις αποταμιεύσεις μείον τις επενδύσεις, θα μετατρεπόταν σε πλεονασματικό αρκεί να ελεγχόταν σωστά η οικονομία της χώρας (να μην γίνονται εγχώριες επενδύσεις μεγαλύτερες από τις εγχώριες αποταμιεύσεις, να διενεργούνται σε κερδοφόρους κλάδους και ειδικά στις εξαγωγές ή στον τουρισμό κοκ.).

Ανάλογη πορεία θα ακολουθούσαν οι ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς επίσης η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων – με αποτέλεσμα το χρηματιστήριο να ανακτήσει την πραγματική του αξία (πάνω από 100 δις € σε σχέση με σήμερα – πηγή). Ταυτόχρονα θα αυξάνονταν οι τιμές των ακινήτων (έχουν χαθεί πάνω από 500 δις €), οπότε θα καλυτέρευσε η περιουσιακή κατάσταση τόσο των ιδιωτών, όσο και του δημοσίου – το οποίο θα μπορούσε τότε να αποκρατικοποιήσει σε σωστές τιμές όλες εκείνες τις επιχειρήσεις που είναι καλύτερα να ανήκουν σε ιδιώτες (εκτός από τις κοινωφελείς και τις στρατηγικές).

Εναλλακτικά θα μπορούσε να εισαχθεί το ΤΑΙΠΕΔ στο χρηματιστήριο αποδίδοντας κέρδη στο δημόσιο, όπως επίσης να δημιουργηθεί μία εταιρεία διαχείρισης των ενεργειακών μας αποθεμάτων που θα είχε τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί με τον ίδιο τρόπο – με τα κέρδη τους να μοιράζονται δίκαια στις επόμενες γενικές, κατά το παράδειγμα της Νορβηγίας, επιλύοντας ταυτόχρονα το ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας.

Έτσι θα μειωνόταν ακόμη περισσότερο το δημόσιο χρέος, οπότε θα αυξανόταν η πιστοληπτική ικανότητα του κράτους – με αποτέλεσμα την περαιτέρω πτώση των επιτοκίων δανεισμού του. Την ίδια στιγμή θα επέστρεφαν στην Ελλάδα όλοι όσοι αναγκάσθηκαν να την εγκαταλείψουν τα τελευταία χρόνια – όπου, εάν υποθέσουμε πως ήταν 500.000 άτομα, με έναν μέσο όρο παραγωγικότητας 50.000 € ετήσια, το ΑΕΠ μας θα αυξανόταν μόνο από αυτούς κατά 25 δις € ετησίως (άρα τα έσοδα του δημοσίου κατά 7,5 δις € χωρίς νέους φόρους).

Προφανώς αυτό το ποσόν χάσαμε περίπου έως σήμερα από τη μετανάστευση που προκάλεσαν τα μνημόνια, συν το κόστος της εκπαίδευσης τους που υπολογίζεται στη Δύση στα 200.000 € ανά άτομο  – ένα ακόμη έγκλημα της Τρόικα που μας κόστισε περί τα 100 δις €.

Όλα αυτά βέβαια δεν σημαίνουν πως η εξέλιξη θα ήταν τόσο θετική, εάν δεν διενεργούνταν παράλληλα οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις – κυριότερες εκ των οποίων είναι η δημιουργία μίας ικανής και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής, καθώς επίσης η εξυγίανση των ελλειμματικών Θεσμών του κράτους (άρθρο).

Επίλογος

Φυσικά υπάρχουν πολλά άλλα που δεν είναι δυνατόν να αναλυθούν σε ένα μικρό κείμενο. Εν τούτοις, αυτά που αναφέραμε ερμηνεύουν το γερμανικό οικονομικό θαύμα μετά τη διαγραφή χρέους του 1953 – οπότε μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς πως δεν είναι απίθανο ένα αντίστοιχο ελληνικό θαύμα. Αρκεί  βέβαια να εξασφαλίζονταν στην πατρίδα μας οι ίδιες προϋποθέσεις – πόσο μάλλον αφού η Ελλάδα είναι πολύ πιο πλούσια συγκριτικά με το μέγεθος και τον πληθυσμό της από τη Γερμανία, με ικανότερο έμψυχο δυναμικό.

Ολοκληρώνοντας, με δεδομένο το ότι η Ελλάδα είναι σήμερα η φθηνότερη χώρα στον πλανήτη, με πολύ καλές υποδομές, με σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, μισθολογικά ανταγωνίσιμη και με εξαιρετικές μελλοντικές προοπτικές εάν γίνει σωστή εκμετάλλευση των δυνατοτήτων της, το ελληνικό οικονομικό θαύμα θα συμβεί νομοτελειακά.

Το θέμα λοιπόν δεν είναι το εάν θα συμβεί, αλλά το ποιόν θα ωφελήσει – ελπίζοντας να μην είναι ο ωφελημένος η Γερμανία από τη μετατροπή της χώρας μας σε αποικία της, αλλά οι Έλληνες. Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο απαιτείται εθνική συνεργασία, όσον αφορά τη διαγραφή χρέους – χωρίς την οποία η Ελλάδα θα πάει μεν καλά, αλλά όχι οι Έλληνες. Εάν τα καταφέρναμε, ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να είμαστε σε θέση να αποζημιώσουμε τους Ευρωπαίους Πολίτες για τη διαγραφή – κάτι που όχι μόνο δεν έκανε η Γερμανία όταν είχε τη δυνατότητα, αλλά δεν πλήρωσε καν τις πολεμικές επανορθώσεις που όφειλε θεσμοθετημένα, μετά την ένωση της.