Η χαμένη γενιά

Νέα Πολιτική

του Ιπποκράτη Δασκαλάκη*

Εδώ και αρκετό καιρό παρακολουθώ συζητήσεις σε μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και στο κοινωνικό μου περιβάλλον για τις τραγικές συνέπειες της κρίσεως στους νέους. Χωρίς να αμφισβητώ ούτε τη βασιμότητα των επιχειρημάτων ούτε και το «αγαθό» των προθέσεων των συμμετεχόντων θα ήθελα να εκφράσω την αντίθεση μου με τη προσέγγιση του σημαντικότατου αυτού προβλήματος. Η σημερινή νεολαία, την ελαχίστη ευθύνη φέρει για την κατάσταση που βιώνουμε και σίγουρα δέχεται δυσανάλογα τις αρνητικές της συνέπειες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να βομβαρδίζεται συνεχώς από εμάς με απαισιόδοξα μηνύματα και κυρίως με ευχολόγια και προτροπές επιστροφής σε  ένα ονειρεμένο παρελθόν που μας οδήγησε στο χείλος του γκρεμού. Δυστυχώς, «αμετανόητοι» και χωρίς να έχουμε συνειδητοποιήσει τα βαθύτερα αξιακά αίτια της κρίσεως παράγουμε μηνύματα σύγχυσης προς παιδιά, εφήβους και νέους. Εξακολουθούμε να τους  παρουσιάζουμε ως πρότυπο διαβίωσης, επιβίωσης και ανέλιξης, μια τάση βολέματος σε μισθωτές θέσεις, του δημοσίου εάν είναι δυνατόν τομέως και δεν τα προτρέπουμε να αναπτύξουν διαθέσεις υγιούς ανταγωνισμού, δημιουργίας και επιχειρηματικότητας. Παρά τις διακηρυκτικές μας κορώνες περί αποκοπής κάθε σχέσεως συναλλαγής με την εξουσία, με την καθημερινή μας συμπεριφορά επισημαίνουμε την αναγκαιότητα και τα οφέλη όλων αυτών των διαπλεκόμενων σχέσεων που καταδικάζουμε. Ελάχιστες πλέον αναφορές κάνουμε στην αναγκαιότητα ύπαρξης ηθικών αξιών και ισορροπημένης κοινωνικής  ανάπτυξης και αλληλεγγύης. Αντί αυτών συνεχίζουμε να προβάλλουμε την ανάδειξη του «ωχ αδελφισμού», του συμβιβασμού έναντι ατομικών ωφελημάτων και της αδιαφορίας για τον πλησίον.

Το μέγεθος των ευθυνών μας είναι πράγματι τόσο μεγάλο που μας εμποδίζει να μιλήσουμε καθαρά προς τις νέες γενιές επισημαίνοντας τα λάθη μας και κυρίως καταδεικνύοντας τους μοναδικούς τρόπους διεξόδου μέσω μιας επίμονης ατομικής και συλλογικής προσπάθειας, προσωρινού (ελπίζουμε) περιορισμού πλήθους απολαβών του παρελθόντος και ενός συνεχούς κριτικού ελέγχου κάθε είδους εξουσίας. Κυρίως όμως αδυνατούμε να εκδιώξουμε την αρχή της ελάχιστης προσπάθειας που έχει κατακυριεύσει κάθε πτυχή της ζωής μας με συλλογική προσπάθεια όλων μας τα τελευταία χρόνια της παρακμιακής μεταπολίτευσης. Και φυσικά υποδεικνύουμε ως υπεύθυνους της κρίσεως εξωτερικούς παράγοντες, διεθνείς συνομωσίες και ενέργειες των πολιτικών ταγών και εκπροσώπων μας που αντικατοπτρίζουν όμως με απόλυτη πιστότητα τις δικές μας επιλογές και συμπεριφορές.

Η λανθασμένη αυτή προσέγγιση προς τα παιδιά μας, με την υπερπροβολή των αρνητικών συνεπειών της κρίσεως, χωρίς την ειλικρινή παρουσίαση των αιτίων που μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση σίγουρα δεν είναι παραγωγική. Ούτε προτρέπει τους νέους ανθρώπους να διορθώσουν τα κακώς κείμενα και συνάμα τους προκαλεί ένα αίσθημα ηττοπάθειας, μοιρολατρίας, αδράνειας που αναπόφευκτα θα στραφεί κατά των δημιουργών αυτής της κατάστασης, δηλαδή ημών των ιδίων και μάλιστα δικαιολογημένα. Επιπλέον η αρνητική μας αυτή συμπεριφορά μας αποτελεί και ασέβεια προς τις γενιές των κοντινών μας προγόνων (γενιές των βαλκανικών και παγκοσμίων πολέμων) που βίωσαν τα πάνδεινα για να  εξασφαλίσουν τα πατρογονικά μας εδάφη και τη συγκρότηση ενός έστω και ασθενικού κρατικού μηχανισμού.

Εάν εμείς «κλαίμε» τη μοίρα των σημερινών νέων ανθρώπων και τους δημιουργούμε τις ανάλογες νοοτροπίες και βιώματα τότε τι θα έπρεπε να είχαν πράξει οι πρόγονοι μας, μήπως την ομαδική αυτοκτονία; Αυτή όμως ακριβώς τη λύση της ομαδικής αυτοκτονίας επιλέγουμε σήμερα με τη συμπεριφορά μας έναντι της πραγματικότητας και κυρίως έναντι των παιδιών μας. Η ομαδική –εθνική- αυτή αυτοκτονία εκπηγάζει από τη λανθασμένη διαπαιδαγώγηση των νέων, σε όλα τα επίπεδα και με ευθύνη όλων μας και οδηγεί αναπόφευκτα σε κοινωνικό μαρασμό και δημογραφική κατάρρευση. Αναμφισβήτητα δημιουργείται ένα κενό στη περιοχή μας και η φύση που απεχθάνεται τα κενά, νομοτελειακά θα φροντίσει να το καλύψει. Τόσα απλά. Μπορούμε όμως ακόμη και τώρα να αναστρέψουμε την πορεία μας; Η αναδρομή στο παρελθόν, δικό μας και άλλων λαών, παρέχει θετική απάντηση. Το ζητούμενο είναι η ανάταξη να προέλθει συντεταγμένα και όχι δια της μεθόδου των αποτελεσμάτων μιας καταστροφής. Και έχουμε όλοι μας λόγο και δυνατότητα επέμβασης, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε το αδιέξοδο του συνόλου των σημερινών επιλογών μας, τις δυνατότητες μας και να αναλάβουμε το κόστος και συνέπειες των προσπαθειών. Αν δεν αναλάβουμε άμεσα τις ευθύνες μας η χαμένη γενιά δεν θα είναι τα παιδιά μας αλλά η δική μας γενιά που έχοντας την υποχρέωση και ευθύνη της επέμβασης δεν το έπραξε και άρα δικαιούται να αποκληθεί ως χαμένη στη συλλογική μνήμη του έθνους που σίγουρα θα επιβιώσει.

* Υποστράτηγος εα, Διευθυντής Μελετών του ΕΛΙΣΜΕ