του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Το περασμένο ΠαρασκευοΣάββατο, κοινή πρωτοβουλία του Greek Liberties Monitor (www.liberties.gr) και του Ιδρύματος Friedrich Neumann (www.freiheit.org) από τον ευρύτερο φιλελεύθερο χώρο, έφερε στην Ελλάδα ανθρώπους του Τύπου από χώρες της Βαλκανικής και την Τουρκία για μια σειρά συζητήσεων με αντικείμενο την ελευθερία του Τύπου. Η συνάντηση στην έδρα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου, στα Λεγραινά. Μια πρώτη παρατήρηση από τις εργασίες: ενώ παλιότερα σε παρόμοιες συζητήσεις επικρατούσε μια ατμόσφαιρα "ψηλά τα λάβαρα" και μαχητική και υψηλότονη, τώρα/εδώ το κλίμα ήταν περισσότερο στοχαστικό, συγκρατημένο, κλίμα προβληματισμού. Με - μας φάνηκε - ένα φόντο σαφούς ανησυχίας για τα μελλούμενα...
Θα σταθούμε σε μια μόνον εισήγηση και την συζήτηση που αυτή ξεκλείδωσε. Ήταν για το νομικό/δικαστικό σύστημα μπροστά στην ελευθερία του Τύπου - και με οδηγό της συζήτησης την Τουρκική εμπειρία.
Από πλευράς Τουρκίας, εισηγήθηκε ο Βεϋσέλ Οκ - δικηγόρος, που την στιγμή αυτή υπερασπίζεται αρκετούς από τους διωκόμενους Τούρκους δημοσιογράφους. Φιγούρα λιτή και λόγος προσεκτικός (επέλεξε να μιλήσει Τουρκικά, με διερμηνέα, καθώς εξέφρασε αφοπλιστικά ότι "χρειάζεται κανείς να είναι απόλυτα σαφής στην διατύπωση"). Περιέγραψε πώς μια κρατικιστική/εθνικιστική/μιλιταριστική παράδοση, που ήδη ήταν ριζωμένη στο δικαστικό σύστημα και την ερμηνεία των κανόνων, έχει μετεξελιχθεί ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 σε ένα καθεστώς "ελέγχου και καταπίεσης οποιουδήποτε, στην Τουρκία, ασκεί κριτική". Παρά την προστασία της ελευθερίας του λόγου στο Σύνταγμα αλλά και την νομοθεσία, η ακολουθούμενη πρακτική και η στάση των δικαστηρίων έχει δημιουργήσει μια κατάσταση όπου 169 δημοσιογράφοι βρίσκονται κρατούμενοι ("χθες μόλις, 3 ακόμη συνελήφθησαν") χωρίς συχνά να απαγγέλλονται κατηγορίες, ενώ δικαστικές αποφάσεις δηλώνουν ότι "η έννοια Κούρδος" δεν είναι υπαρκτή" ή αρνούνται την γενοκτονία των Αρμενίων (με σημείο αιχμής την δολοφονία του Χραντ Ντινκ, αρμενικής καταγωγής δημοσιογράφου πριν 10 χρόνια...).
Λιγότερο απτή, αλλά ισχυρή συμβολική σημασία έχουν κινήσεις όπως η απαγόρευση των Wikipedia ή και της Siri!... Η νομολογιακή χρήση της έννοιας του "λόγου μίσους" προκειμένου να τεθεί στην ουσία φραγμός στην ελευθερία του λόγου (όπου στην έννοια του hate speech υπάγεται κάθε διαφωνία προς την κατεστημένη αντίληψη των πραγμάτων) καθιστά την ατμόσφαιρα ακόμη ασφυκτικότερη. Για τον Βεϋσέλ Οκ "διέξοδος" είναι η Ευρώπη, και προσφυγές στο Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Όταν του τέθηκαν ερωτήματα όπως τι γίνεται όταν η στάση των δικαστηρίων βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κοινή γνώμη, που στηρίζει την στάση της Κυβέρνησης, έκανε την ακόλουθη αφοπλιστική αναφορά: Σε προ καιρού δίκη δημοσιογράφων, από τους 32 κατηγορουμένους οι 22 αθωώθηκαν. Εν συνεχεία... άλλαξε η σύνθεση της έδρας, και με βάση νέες κατηγορίες οι 22 αθωωθέντες κρίθηκαν ένοχοι! Το κυριότερο όμως, γι αυτόν: καθώς τα media - έντυπα και ηλεκτρονικά έχουν περάσει και ατά σε καθεστώς ελεγχόμενο, "η κοινή γνώμη δεν έχει καν την δυνατότητα να πληροφορηθεί παρόμοια επεισόδια".
Όσο για τις επιφυλάξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα της προσφυγής στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων - στην "Ευρώπη" γενικότερα - ο πυρήνας της τοποθέτησης του Βεϋσέλ Οκ ήταν ότι όσο οι σχέσεις Τουρκίας/ΕΕ αποκόπτονται, όσο η σχέση με τον Ευρωπαϊκό κόσμο ψυχραίνονται "τόσο η Τουρκία βρίσκεται κλεισμένη στον εαυτό της".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου