Πώς Το Ανοδικό Δολάριο Συνθλίβει Τα Αναδυόμενα Κράτη

analitis

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, το ανοδικό αμερικανικό δολάριο συνέβαλε στη λατινική κρίση χρέους της Λατινικής Αμερικής. Στα τέλη τέλη της δεκαετίας του ’90, το ανοδικό δολάριο είχε μεγάλη επιρροή στην δημιουργία της κρίσης των Ασιατικών Τίγρεων. Τα αναδυόμενα κράτη έχουν συνήθως υψηλότερη ανάπτυξη αλλά και πολύ υψηλότερο κίνδυνο για τους επενδυτές. Όταν οι οικονομίες των αναδυόμενων κρατών πάνε καλά, οι ξένοι επενδυτές  δανείζουν χρήματα στις κυβερνήσεις τους αγοράζοντας τα ομόλογά τους.

Επίσης, καταθέτουν κεφάλαια στις τράπεζες τους, διευκολύνοντας τη δυνατότητα τους να παράσχουν δάνεια, τονώνοντας περαιτέρω την ανάπτυξη.

Ο λόγος για τα παραπάνω είναι απλός: οι τόκοι των ομολόγων και τα επιτόκια στα αναδυόμενα κράτη είναι πολύ υψηλότερο από ό, τι στις ΗΠΑ και σε άλλα αναπτυγμένα κράτη.  Μία κατάθεση στις αμερικανικές τράπεζες μπορεί να αποφέρει 0,25%, ενώ μία κατάθεση, για παράδειγμα, στην Ινδονησία αποφέρει 6,00%.

Έτσι, κατά τη διάρκεια τέτοιων περιόδων, τα αναδυόμενα κράτη γεμίζουν με ρευστότητα αλλά και προχωρούν σε αρκετό δανεισμό με την έκδοση ομολόγων σε δολάριο.  Τι γίνεται, όμως, όταν το δολάριο αρχίζει να παίρνει την ανιούσα;

Το πρώτο είναι ότι οι τόκοι των ομολόγων που έχουν εκδοθεί μπαίνουν σε ανοδική τροχιά, κάνοντας πιο ακριβή την εξυπηρέτηση του χρέους τους για τα αναδυόμενα κράτη. Το δεύτερο, ότι καθώς το κόστος δανεισμού αυξάνεται μειώνεται ο ρυθμός δανεισμού, στερώντας χρήματα από την οικονομία.

Το τρίτο είναι ότι τα επιτόκια των τοπικών τραπεζών αρχίζουν να φαίνονται ολοένα και λιγότερο ελκυστικά στα ξένα κεφάλαια, καθώς αποδίδονται σε τοπικό νόμισμα, με αποτέλεσμα οι διεθνείς επενδυτές να τραφούν τα χρήματα τους δημιουργώντας πρόβλημα ρευστότητας στις τοπικές τράπεζες.

Η κατάσταση γίνεται μακράν χειρότερη για τα αναδυόμενα κράτη που εξαρτώνται από την παραγωγή εμπορευμάτων και τα οποία στηρίζονται περισσότερο στους φυσικούς τους πόρους παρά στη βιομηχανία τους. Καθώς αυξάνεται η τιμή του δολαρίου, η τιμή των εμπορευμάτων πέφτει και αυτό προκαλεί μείωση των κρατικών εσόδων και επιβράδυνση της οικονομίας, η οποία με τη σειρά της φοβίζει τους επενδυτές που αποσύρουν με ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό τα κεφάλαια τους επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Αν σε όλα τα παραπάνω προστεθεί το γεγονός ότι η άνοδος του δολαρίου πιέζει τα νομίσματα των αναδυόμενων κρατών χαμηλότερα και ότι στο παιχνίδι υπεισέρχονται διεθνείς κερδοσκόποι που μεγενθύνουν το πρόβλημα, γίνεται εύκολα κατανοητό πως η αποπληρωμή του εξωτερικού τους χρέους  καθίσταται πολύ δύσκολη και μερικές φορές αδύνατη.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, από το τέλος της χρηματοοικονομικής κρίσης το 2009 μέχρι τα μέσα του 2014, τα αναδυόμενα κράτη δανείστηκαν 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ακόμη και αν η κατάσταση παραμείνει υπό έλεγχο η αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης αυτού του χρέους θα επιβραδύνει τους ρυθμούς ανάπτυξης των αναδυόμενων κρατών. Βέβαια, αυτό δεν είναι κακό μόνο για τα ίδια, καθώς ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας ανάπτυξης προέρχεται από τις αναδυόμενες οικονομίες όπου η μεσαία τάξη βρίσκεται σε ραγδαία αύξηση. Αν ο ρυθμός αυτής της αύξησης μειωθεί, θα χαθούν από την παγκόσμια αγορά εκατοντάδες εκατομμύρια καταναλωτές που θα αγόραζαν διεθνή προϊόντα, εμποδίζοντας την ανάπτυξη και των αναπτυγμένων οικονομιών.

Συμπερασματικά, ένα ανοδικό δολάριο μπορεί να αλλάξει τον οικονομικό χάρτη και κατά συνέπεια και τον γεωπολιτικό όχι μόνο σε σχέση με τα αναδυόμενα κράτη αλλά για ολόκληρο τον κόσμο. Όσον αφορά τα πρώτα, όμως, και ιδιαίτερα τα πιο ευάλωτα εξ αυτών, όπως έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν, μπορεί να τα συνθλίψει.