Πάλι για τις χρηματοδοτικές ανάγκες του 2015.

του Κώστα Μελά

Στον  Πίνακα 1 παρουσιάζονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες και οι πηγές της ελληνικής γενικής κυβέρνησης όπως αυτές διαμορφώνονταν την περίοδο πριν από τις τελευταίες εξελίξεις (μη συμφωνία με την τρόικα στην τελευταία αξιολόγηση, την προκήρυξη πρόωρης εκλογής του προέδρου της δημοκρατίας,  αλλά και τις συζητήσεις για τις δύο προληπτικές γραμμές στήριξης από την ΕΕ και το ΔΝΤ).

Το μεσο-μακροχρόνιο χρέος αποτελείται από ομόλογα 4,5 δις ευρώ (ΕΚΤ) και τα υπόλοιπα 3,4 δις ευρώ είναι δάνεια (διακρατικά δάνεια).

Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις έχουν επέλθει διαφοροποιήσεις ως προς τις υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης των αναγκών. Παρότι ακόμη δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα της εκλογής του προέδρου της δημοκρατίας αλλά και το αποτέλεσμα , σε περίπτωση προκήρυξης  βουλευτικών εκλογών, μπορούμε να υπολογίσουμε τις υπάρχουσες πηγές  χρηματοδότησης στην πιθανή περίπτωση που η σημερινή αντιπολίτευση κερδίσει τις εκλογές και θελήσει να προχωρήσει σε «συνολική διαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης».  Συγκεκριμένα:

Οι πηγές του 2014 θα μειωθούν κατά -7,8 δις ευρώ δεδομένου ότι δεν θα προχωρήσει η αξιολόγηση του υπάρχοντος προγράμματος και συνεπώς  3,5 δις ευρώ από το ΔΝΤ , 1,8 δις ευρώ από τον EFSF KAI 2,5δις ευρώ  από το πρόγραμμα SMP+ANFA δεν θα εισπραχθούν.  Συγχρόνως το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού αναμένεται να κλείσει στα 3,5 – 4,0 δις ευρώ . Επομένως μπορούμε να υπολογίσουμε ότι θα αυξηθεί κατά 1 δις ευρώ το πρωτογενές πλεόνασμα σε σχέση με το αναφερόμενο στον Πίνακα 1. Συνεπώς το αποθεματικό του 2014 δεν θα είναι 8,0 δις αλλά 1 δις ευρώ. Επίσης  οι υπολογιζόμενες πηγές του 2015  θα μειωθούν κατά : επίσημη χρηματοδότηση του ΔΝΤ 7,1 δις, ιδιωτικοποιήσεις 2,2 δις ευρώ , προγράμματα   SMP+ANFA 2,0 δις ευρώ . Συνολικά 11,3 δις ευρώ. Με την προϋπόθεση ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι (κάτι αμφίβολο) του ιδίου ύψους 5,6 δις ευρώ οι συνολικές υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης είναι ύψους 34,3 δις ευρώ. Υποθέτοντας ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι 46,1 δις ευρώ εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι λείπουν 11,8 δις ευρώ.

Τώρα η κάλυψη αυτού του χρηματοδοτικού κενού πως μπορεί να συμβεί;

-          Με την προσφυγή στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Ελλάδα είναι εκτός αγορών και φαίνεται δύσκολο να προσφύγει σε αυτές να προμηθευθεί τα κεφάλαια που λείπουν.

-          Με την αύξηση της βραχυπρόθεσμης  χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τον Πίνακα 1 έχει υπολογισθεί ότι θα υπάρξει έκδοση ποσού  18 δις ευρώ έντοκα γραμμάτια. Το ελληνικό Δημόσιο έχει εκδώσει έντοκα συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ (2014) τα οποία στη μεγάλη τους πλειοψηφία βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των εγχώριων τραπεζών. Βάσει του Μνημονίου, από τα 15 δισ. των εντόκων οι τράπεζες μπορούν να αξιοποιούν ως ενέχυρο για την άντληση ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέχρι ποσού 3,5 δισ. ευρώ, κάτι που ήδη έχουν κάνει. Έτσι, κεφάλαια περί τα 11 δισ. ευρώ, που το τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να διοχετεύσει για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, έχουν απορροφηθεί από το Δημόσιο. Υπενθυμίζουν, μάλιστα, ότι τον Μάρτιο 2015  η ΕΚΤ δεν θα δέχεται πλέον τις εγγυήσεις που είχε παράσχει το ελληνικό Δημόσιο για τη στήριξη των τραπεζών (Νόμος Αλογοσκούφη), συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι η ρευστότητα που έχει αντληθεί με βάση τις εγγυήσεις αυτές θα περάσει σε καθεστώς Έκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας (ELA). Επομένως και εδώ τα περιθώρια είναι περιορισμένα. Πάντως υπάρχει κάποιο περιθώριο χρηματοδότησης κρατικών αναγκών, ικανό να καλύψει μέρος των αναγκών.Αυτό προκύπτει από τα ιστορικά στοιχεία (παρότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις) : οι σωρευτικές εκδόσεις εντόκων γραμματίων ήταν (δις ευρώ) : 2012= 47,01 , 2013= 44,7 , 2014= 40,6 και 2014=38 (προβλέψεις). 

-          Με την μείωση των χρηματοδοτικών αναγκών. Αυτό προϋποθέτει διαπραγμάτευση με τους πιστωτές. Έως ότου λάβει χώρα η συνολική διαπραγμάτευση και ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση , η χώρα  χρειάζεται να λειτουργεί και την περίοδο που πραγματοποιείται η διαπραγμάτευση . Αναφέρομαι γενικά στο 2015. Επομένως απαιτείται παράλληλος σχεδιασμός για  το αίτημα της μείωσης των χρηματοδοτικών αναγκών του 2015. Το ποσό του ΔΝΤ (8,6 δις ευρώ) δεν υπάρχει δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Τα ομόλογα που διακρατεί η ΕΚΤ (4,5 δις ευρώ)  φαίνεται σχεδόν απίθανο. Απομένουν τα διακρατικά δάνεια (3,4 δις ευρώ) . Επίσης το ποσό της εξυπηρέτησης (τόκοι)  που αναλογεί σε αυτά. Το οποίο θα πρέπει να κυμαίνεται περίπου στα 540-550 εκατομμύρια ευρώ.

Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε η διαπραγμάτευση θα πραγματοποιηθεί ενώ η χώρα , η κοινωνία και η οικονομία θα βρίσκονται «εν λειτουργία». Αυτό καθιστά πρωταρχικό το αίτημα να εξασφαλιστούν όλες οι προϋποθέσεις για τη συνέχιση της λειτουργίας της. Όλοι γνωρίζουμε βεβαίως ότι θα υπάρξει «σχετικό πάγωμα» των οικονομικών δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια της εκλογικής αναμέτρησης (αν προκύψει) αλλά και την πρώτη περίοδο εγκατάστασης της νέας κυβέρνησης (αν προκύψει).  Όμως αυτό το πάγωμα θα διαλυθεί πιο γρήγορα αν αποδειχθεί ότι η νέα κυβέρνηση καταφέρνει να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις στις οποίες αναφερθήκαμε προηγουμένως.