Οι δυσκολίες και η στρατηγική Σαμαρά

Νέα Κρήτη

του Γιώργου Σαχίνη

Πιο εύκολα θα μπορούσες αυτή τη στιγμή να βρεις τον πρώτο λαχνό του Πρωτοχρονιάτικου Λαχείου, παρά τους 12 βουλευτές που υπολείπονται για να συμπληρωθεί ο αριθμός των 180 στην ψηφοφορία την προσεχή Δευτέρα. Ελάχιστοι στην κυβέρνηση πιστεύουν στο θαύμα, παρά τους 8 βουλευτές που ανέβασαν χθες σε 168 τα «ναι» στον Σταύρο Δήμα.

Αποκαλυπτική είναι η "βροχή" των 103 προεκλογικών τροπολογιών που κατατέθηκαν μόνο τη Δευτέρα. Σε άσχετο νομοσχέδιο, πρακτική που παραβιάζει τον κανονισμό της Βουλής και το Σύνταγμα, το οποίο κατά τα άλλα κάποιοι εξ αυτών κόπτονται για να αναθεωρήσουν και γι' αυτό ψηφίζουν για πρόεδρο της Δημοκρατίας, γιατί με εκλογές, όπως λένε, σταματάει η συνταγματική αναθεώρηση...

Το προχθεσινό διάγγελμα Σαμαρά και η - περιορισμένη - καλλιέργεια ελπίδων μετά και τη δεύτερη ψηφοφορία εξυπηρετούν όμως κυρίως άλλους, λιγότερο φανερούς, σκοπούς.

Εν τάχει

Πρώτον, την ώρα που τα κόμματα της αντιπολίτευσης ασχολούνται με τις ψηφοφορίες, η Ν.Δ. ετοιμάζεται για εκλογές. Έχουν ήδη ετοιμαστεί τα ραδιοφωνικά αλλά και τηλεοπτικά σποτ, ενώ γίνονται δημοσκοπήσεις σε περιφερειακό επίπεδο και από υποψηφίους.

Η Ν.Δ. θέλει να αφήσει ελάχιστο χρόνο στα υπόλοιπα κόμματα να ετοιμάσουν τα ψηφοδέλτιά τους και γι' αυτό θα επιλεγεί η πιο σύντομη ημερομηνία για τη διεξαγωγή των εκλογών. Ο κ. Βενιζέλος γνωρίζει μάλλον το σχέδιο αυτό, καθώς θεωρεί βέβαιο ότι ο κ. Παπανδρέου θα κατέβει με δική του, νέα κίνηση στις εκλογές. Γι' αυτό χθες συναντήθηκε μαζί του, ώστε, βάζοντας θέμα ενιαίας καθόδου στις εκλογές με τον Γιώργο Παπανδρέου στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ και συνέδριο μετά τις εκλογές με ανοιχτό και το θέμα ηγεσίας και αλλαγής της πολιτικής πλεύσης και των συνεργασιών του ΠΑΣΟΚ, να μπλοκάρει και να απενεργοποιήσει το σχεδιασμό του Παπανδρέου, εκθέτοντάς τον στη βάση του ΠΑΣΟΚ.

Ο Γιώργος Παπανδρέου αυτά άλλωστε εδώ και μέρες περιέφερε στη βάση του κόμματος και τους απλούς του ψηφοφόρους. Το αρχικό "όχι" του χθες είναι άδηλο αν θα κρατήσει μέχρι τέλους. Πως να αρνείσαι κάτι που διακινούσες και ο Βενιζέλος σού το έφερε πάνω στο τραπέζι (για δικούς του υπολογισμούς), αφήνοντας να εννοηθεί ότι πας για κόμμα με τα ίδια προτάγματα; Ήδη αρκετοί "παπανδρεϊκοί" αντιλαμβάνονται την επιπλέον δυσκολία του εγχειρήματος με αυτήν την εξέλιξή και, όπως σημειώνουν, «καλά εμείς, ο απλός κόσμος του ΠΑΣΟΚ αντιλαμβάνεται ότι ο Βενιζέλος έστω και μετά τις εκλογές δίνει ό,τι ζητάει ο Γιώργος για τις διεργασίες στο κόμμα. Για να πεις ότι δεν το δέχεσαι και πας σε νέο κόμμα, θέλεις ρήξη ουσίας, και κομβική στιγμή είναι η τρίτη έστω ψηφοφορία. Αλλιώς κατόπιν εορτής δεν πείθεις για ουσία πολιτικής διαφωνίας και το μέλλον είναι αβέβαιο. Δεν αρκούν πια τα παπανδρεϊκά αντανακλαστικά κάποιων ψηφοφόρων».

Ευθύνη στο ΣΥΡΙΖΑ

Δεύτερον, η κυβέρνηση θέλει να επιρρίψει στο ΣΥΡΙΖΑ την ευθύνη για την πολιτική αστάθεια και τα προβλήματα που ίσως παρουσιαστούν στην οικονομία, ο δείκτης στο Χρηματιστήριο Αθηνών κατρακυλούσε μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος. Οι αυστηρές δηλώσεις του κ. Σαμαρά μετά τη χθεσινή ψηφοφορία δεν είχαν στόχο να δελεάσουν τους ανεξάρτητους ή τις κοινοβουλευτικές ομάδες των ΑΝ.ΕΛ. και της ΔΗΜ.ΑΡ., που χρειάζονται απαραιτήτως για να επιτευχθεί ο στόχος των 180. Παρά μόνο όσους από αυτά τα κόμματα δε βλέπουν ούτε με "μισό μάτι" το ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρωθυπουργός επανέλαβε τρεις φορές ότι στην τρίτη ψηφοφορία «παρών» δε θα υπάρχει, για να προσθέσει: «Ευελπιστώ στην τρίτη ψηφοφορία να αποφύγουμε τον εθνικό κίνδυνο, την εθνική περιπέτεια. Όμως στην τρίτη ψηφοφορία δε θα υπάρχει "παρών", θα υπάρχει ονοματεπώνυμο και ο κάθε βουλευτής θα βρεθεί ενώπιος ενωπίω με την αγωνία των Ελλήνων και με το συμφέρον της πατρίδας».

Με αυτήν τη "στρατηγική" ο κ. Σαμαράς έχει σκοπό να πετύχει αφενός βαθιά πόλωση και να θέσει από τώρα το πεδίο των εκλογικών διλημμάτων, αφετέρου, αν δεν είναι πρώτο το κόμμα του, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις τουλάχιστον, να έχει μια διαχειρίσιμη ήττα στις ερχόμενες βουλευτικές, που θα τον διατηρήσει στην ηγεσία της Ν.Δ. και συγχρόνως θα εμποδίσει το ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.

Για την 29η Δεκεμβρίου: Εκλογική ετοιμότητα αλλά και κινήσεις

Σε όλα τα κόμματα έχει σημάνει εκλογικός συναγερμός. Εκτός από τη Ν.Δ., που ήδη είδαμε, αντίστοιχο κλίμα έχουμε και στο ΠΑΣΟΚ. Από χθες και μετά την έλευση Σκανδαλίδη στο Ηράκλειο, για παράδειγμα, άρχισαν τα πρώτα ονόματα να ακούγονται για το ψηφοδέλτιό του, πέραν του Βασίλη Κεγκέρογλου και του Αντώνη Βγόντζα. Ακούγεται ο Γιώργος Χατζημαρκάκης, άλλοτε ευρωβουλευτής στη Γερμανία, και η περιφερειακή σύμβουλος Έφη Κουτεντάκη.

ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ήδη σε εκλογική ετοιμότητα, με τις Νομαρχιακές του Επιτροπές σε απανωτές συνεδριάσεις να γίνονται δέκτες προτάσεων και αυτοπροτάσεων για τα ψηφοδέλτιά του. Μία τέτοια αντίστοιχη κίνηση είχαμε χθες το βράδυ, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης σε διευρυμένη σύνθεση του Νομαρχιακού Οργάνου στο Ηράκλειο.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι σε αυτή τη συνεδρίαση έπεσαν και τα πρώτα ονόματα ως προτάσεις της κομματικής βάσης για τη στελέχωση του ψηφοδελτίου στο νομό Ηρακλείου. Μέχρι την ώρα που έκλεινε το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, κανένα από τα ονόματα που προτείνονταν δεν είχε διαρρεύσει, πέραν των γνωστών που έχει παρουσιάσει το προηγούμενο διάστημα η "Ν.Κ.", όπως αντίστοιχα και για τη Νέα Δημοκρατία.

Το αυτό ισχύει, και μάλιστα με υπερπροσφορά ενδιαφέροντος στο Ηράκλειο ειδικά, στο ενδεχόμενο δημιουργίας νέου κόμματος από τον Γιώργο Παπανδρέου, καθώς επαφές έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται.

Πριν όμως τα ψηφοδέλτια και τις βουλευτικές κάλπες, προηγείται η τρίτη ψηφοφορία που θα πραγματοποιηθεί στις 29 Δεκεμβρίου, ημέρα Δευτέρα, στις 12 το μεσημέρι.

«Το παιχνίδι τώρα μόλις αρχίζει γι' αυτήν την ψηφοφορία», επιμένουν οι αισιόδοξοι του κυβερνητικού στρατοπέδου, αποτυπώνοντας τη γενικότερη εκτίμηση ότι όλα θα κριθούν στις 29 Δεκεμβρίου - αν και βεβαίως οι αριθμοί παραμένουν κατά της δικομματικής και το άρωμα εκλογών είναι έντονο στον αέρα, με τους ίδιους τους "γαλάζιους" να έχουν μπει σε καθαρά προεκλογική διάθεση.

Το μεγάλο όμως ερώτημα που έθεταν βουλευτές είναι κατά πόσον εντέλει πραγματικά ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος (ο οποίος λίγο πριν την ψηφοφορία είχε συνάντηση με τον Γιώργο Παπανδρέου) επιθυμούν να αποφύγουν εκλογές. Στις πέντε ημέρες που απομένουν μέχρι την τρίτη και καθοριστική ψηφοφορία αναμένεται να φανεί εάν θα υπάρξουν και νέες πρωτοβουλίες και προς ποια κατεύθυνση.

Σενάριο από το πουθενά

Δυνατότητες για κινήσεις που θα ενισχύσουν τη δυναμική εκλογής προέδρου, έστω και ισχνές, φαίνεται να υπάρχουν, μένει να δούμε εάν και ποιες κινήσεις θα γίνουν, χωρίς πάντως να προεξοφλείται το αποτέλεσμα. Άλλωστε, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Αντώνη Σαμαρά χθες το μεσημέρι στο Μαξίμου, σημείωσε με νόημα πως «είναι ορατό το να μην έχουμε εκλογή πρόεδρου...».

Άδηλος παράγοντας και η διακίνηση ενός σεναρίου από το πουθενά (!) και παρά τη δήλωση του γ.γ. της Χρυσής Αυγής Νίκου Μιχαλολιάκου, ότι οι βουλευτές του θα ψηφίσουν «παρών» και στην τρίτη ψηφοφορία για να πάμε σε εκλογές, σύμφωνα με το οποίο είναι ερωτηματικό (!) εάν θα κρατήσουν την ίδια στάση μέχρι το τελευταίο λεπτό της καθοριστικής τρίτης ψηφοφορίας οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Το σενάριο αυτό υποστηρίζει ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να επιλέξει στην τρίτη ψηφοφορία να ψηφίσει τον Σταύρο Δήμα με μια δήλωση του τύπου «πάνω απ' όλα οι εθνικιστές μπαίνουν ανάχωμα στο να έχουμε φιλοκομμουνιστική κυβέρνηση στην Ελλάδα», στριμώχνοντας έτσι, όπως λέει αυτό το σενάριο, την καθαρή δεξιά βάση του Αντώνη Σαμαρά. Μάλιστα, κατά το σενάριο αυτό η εκλογή θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή αφενός στα πρότυπα της εκλογής του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1980, ως προέδρου της Δημοκρατίας, και με τις ψήφους της εθνικής παράταξης, αφετέρου στη λογική ότι «δεν μπορεί να μην υπάρχει ηθικό θέμα όταν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής καταψηφίζουν με την άλλη αντιπολίτευση την εκλογή προέδρου, αλλά να υπάρχει ηθικό θέμα, αν τον ψηφίζουν...».

Το σενάριο αυτό όμως δε λαμβάνει υπόψη του αφενός μεν ότι μια τέτοια κίνηση στη βάση των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής θα μπορούσε να λειτουργήσει διαλυτικά από τη στιγμή, που αυτοί αισθάνονται περισσότερο οπαδοί ενός «αντισυστημικού κόμματος» και κυρίως με δεδομένο ότι θα έδινε τη δυνατότητα στη δικομματική κυβέρνηση να συνεχίσει να κυβερνά χωρίς πρόωρες εκλογές και ενώ έχει οδηγήσει την ηγεσία του κόμματος πολιτικά στη φυλακή. Αφετέρου, οι υποστηρικτές του σεναρίου αυτού δε λαμβάνουν υπόψη τους ότι ναι μεν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής αθροίζονται με αυτούς της υπόλοιπης αντιπολίτευσης μέχρι σήμερα στη μη εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά αυτό οδηγεί σε εκλογές, όπου και η Χρυσή Αυγή θα κριθεί από το λαό, ενώ, αν αθροιστούν στην πλειοψηφία εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας, τότε θα είναι ο ρυθμιστικός παράγοντας για το ύπατο αξίωμα της Ελληνικής Δημοκρατίας ένα κόμμα που αρνείται το δημοκρατικό πολίτευμα. Παρ' όλα αυτά, είναι δεδομένο ότι αυτό το ενδεχόμενο ήδη προκαλεί συζητήσεις, ως σενάριο κυρίως με το οποίο οι 16 βουλευτές της Χρυσής Αυγής, αν θελήσουν να το πράξουν προκειμένου να "επιβάλουν" την παρουσία τους στο δημοκρατικό τόξο, θα πρέπει να απομονωθούν με μια κίνηση που μπορεί να οδηγήσει Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ με άλλο αέρα σε εκλογές.

Σε ένα τέτοιο "μακιαβελικό" σενάριο, η απάντηση του "τόξου" λένε λοιπόν κάποιοι αναλυτές των κινήσεων της δικομματικής κυβέρνησης θα είναι "εκλογές" - στην περίπτωση που η εκλογή του κ. Δήμα επιτευχθεί εξαιτίας αυτών των ψήφων, ο οποίος (κατά τις ίδιες συζητήσεις) δε θα δεχθεί το αξίωμα που θα του προσφέρουν.

Δύσκολη προοπτική το "180"

Ωστόσο, ακόμα και στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι το "168" δεν αποτελεί αφετηρία εκλογής προέδρου, διότι οι 12 βουλευτές που υπολείπονται είναι πάρα πολύ δύσκολο - έως και αδύνατο - να συγκεντρωθούν, με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Όπως λένε χαρακτηριστικά, «τα μαξιλαράκια εξαντλούνται, μπορούμε να προσδοκούμε το πολύ σε 3-4 ακόμα βουλευτές, άρα...».

Η κυβέρνηση σε αυτό το ασφυκτικό από πλευράς "εφεδρειών" πλαίσιο, θεωρητικά θα μπορούσε να ελπίζει:

- Στην αλλαγή στάσης των δύο προερχόμενων απ' την κεντροδεξιά ανεξάρτητων, του Β. Καπερνάρου και του Β. Πολύδωρα, αν και ειδικά ο Β. Πολύδωρας έχει κατηγορηματικά πει ότι «και σε δεκατρείς ψηφοφορίες όχι θα ψηφίσω».

- Στην αλλαγή στάσης των δύο της ΔΗΜ.ΑΡ., της Νίκης Φούντα και του Θωμά Ψύρα.

- Σε κάποιες επιπλέον διαφοροποιήσεις απ' τους ΑΝ.ΕΛ. και τη ΔΗΜ.ΑΡ.

Αλλά οι περισσότεροι εκτιμούν πως, ακόμα και στο πιο αισιόδοξο σενάριο, δεν μπορούν να ελπίζουν σε πάνω από 174 ψήφους, και επαναλαμβάνουμε, στην πιο αισιόδοξη περίπτωση.

Είναι λοιπόν προφανές ότι θα ασκηθούν αφόρητες πιέσεις στις Κ.Ο. της ΔΗΜ.ΑΡ. και των ΑΝ.ΕΛ., ωστόσο τα προσδοκώμενα αποτελέσματα μάλλον αναμένεται να είναι πενιχρά... Εκτός αν αναληφθεί μια νέα "γενναία" πρωτοβουλία, ικανή να ανατρέψει δεδομένα και συσχετισμούς. Αλλά ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;

Διότι την κυβέρνηση ειδικού σκοπού ο Σαμαράς συνεχίζει να την απορρίπτει κατηγορηματικά. Όμως μόνο μια τέτοια πρωτοβουλία θα ήταν ικανή να οδηγήσει συντεταγμένα κάποιους βουλευτές να μετακινηθούν και να καταστεί εφικτή η προσδοκία για το "180".

Πάντως, απόλυτα έγκυρες πληροφορίες επιμένουν ότι ο Β. Βενιζέλος στη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό αμέσως μετά το τέλος της ψηφοφορίας τού επισήμανε ότι «χρειάζεται κι άλλη πρωτοβουλία για να έχουμε ελπίδες»!

Τώρα, τι εννοεί κάνοντας λόγο και για «άλλη πρωτοβουλία» ο Βενιζέλος, αυτό θα φανεί τις αμέσως επόμενες μέρες.

Αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε είναι ότι ο Βενιζέλος πάση θυσία θα προσπαθήσει να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές. Και αυτό σημαίνει πολλά. Ακόμα και για την κυβερνητική συνοχή, εφόσον ο συνεταίρος του Αντ. Σαμαράς θα επιμένει να συνεχίζει να αρνείται τη «μεγάλη πρωτοβουλία».

Ίσως μια νέα μετατόπιση του χρόνου των εκλογών προς το φθινόπωρο, όπως λένε κάποιοι που γνωρίζουν τα παρασκήνια των κυβερνητικών συσχετισμών και τα περιθώρια κάποιων αλλαγών...