Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών αναγκών το 2015.

του Κώστα Μελά

Η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να μην προχωρήσει σε νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης από την ΕΕ ( ESM) και συγχρόνως να μην δεχθεί (;)τα συμφωνηθέντα ποσά από το ΔΝΤ ύψους 9,0 δις ευρώ  σε πέντε δόσεις  των 1,8δις η καθεμία για την περίοδο Μάρτιος  2015- Μάρτιος 2016. Επομένως φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να προχωρήσει μόνη της , από εδώ και πέρα, στην χρηματοδότηση των αναγκών της ελληνικής οικονομίας για το έτος 2015 και φυσικά για τα επόμενα έτη. Υπάρχουν αυτές οι δυνατότητες ; Θεωρητικά υπάρχουν οι δυνατότητες πάντοτε όμως με τις αβεβαιότητες που ενυπάρχουν στις οικονομικές εξελίξεις  εγχώριες και διεθνείς.

Η χρηματοδότηση του προγράμματος από το EFSF τελειώνει το Δεκέμβριο 2014. Απομένουν ακόμη 1,8 δις ευρώ. Για το 2014 η χρηματοδότηση του προγράμματος  από το ΔΝΤ, περιλαμβάνει ακόμη μια δόση ύψους 3,5δις ευρώ. Προϋπόθεση για την εκταμίευση των παραπάνω ποσών είναι η θετική κατάληξη της αξιολόγησης που βρίσκεται εν εξελίξει.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ακόμη ποσά ύψους 2,5 δις ευρώ που έχει λαμβάνειν η ελληνική κυβέρνηση από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ και των υπολοίπων Εθν. ΚΤ (πρόγραμμα SMP +ANFA).     

Σύμφωνα με τους υπάρχοντες υπολογισμούς του ΥΠ.ΟΙΚ, οι ανάγκες χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας για το 2014 μπορούν να επιτευχθούν ανεξάρτητα από το αν ληφθούν οι δύο τελευταίες δόσεις από το EFSF και ΔΝΤ.

Τι σηματοδοτεί αυτή η κατάσταση; Κατά την άποψή μου δύο εξελίξεις:

 α) η θετική κατάληξη της αξιολόγησης και η εκταμίευση των δόσεων δημιουργεί ένα πλεόνασμα χρηματοδότησης άκρως απαραίτητο για την ελληνική οικονομία που δημιουργεί ένα μικρό μαξιλάρι ασφαλείας για τις  μελλοντικές εξελίξεις. Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι ακόμη και στην περίπτωση που επιμερισθεί η εκταμίευση των δύο δόσεων σε περισσότερες υπο-δόσεις  αναλόγως του βαθμού ικανοποίησης των προαπαιτούμενων (τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω,  δημιουργούν υψηλής έντασης προβλήματα πολιτικής φύσεως στην κυβέρνηση στην παρούσα πολιτική συγκυρία) , κάτι που φαντάζει αρκετά πιθανό , πάλι θα δημιουργηθεί ένα πλεόνασμα χρηματοδότησης.

β) ότι υπάρχει η περίπτωση , να λήξει το πρόγραμμα το Δεκέμβριο του 2014 και να μην εκταμιευθούν τα χρήματα, αν η ελληνική κυβέρνηση δεν προχωρήσει στην ικανοποίηση των απαιτουμένων δεσμεύσεων. Στην περίπτωση αυτή η ελληνική κυβέρνηση θα περιορισθεί στα χρήματα του ΤΧΣ για την κάλυψη πιθανών εκτάκτων αναγκών. Μάλιστα υπάρχει  η δήλωση του Κλάους Ρέγκλινγκ  (Bloomberg 18.09.2014) που υπογραμμίζει  αυτή την πιθανότητα: «Το πρόγραμμα για την Ελλάδα θα λήξει στο τέλος του 2014 ανεξαρτήτως αν παραμείνουν αδιάθετα κεφαλαία», τόνισε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Διάσωσης (ESM). 
Ο γερμανός τεχνοκράτης επισήμανε ότι αν τα χρήματα δεν έχουν διατεθεί έως τότε, είτε δεν θα διατεθούν καθόλου, είτε αν κάποιος θέλει να υπάρξει επιμήκυνση του προγράμματος αυτό θα πρέπει να γίνει μέσω πολιτικής διαδικασίας. 

Τώρα η κυβέρνηση δια στόματος Υπουργού Οικονομικών , δηλώνει ότι τα χρήματα που έχουν απομείνει στο ΤΧΣ (11,6 δις ευρώ) θα επιστραφούν για την απομείωση του Δημοσίου χρέους . Η δήλωση αυτή γίνεται πριν από την ολοκλήρωση των stress test και την γνώση των αποτελεσμάτων για τις ελληνικές τράπεζες. Προεξοφλεί ο υπουργός ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα χρειαστούν νέα κεφάλαια ;  Ή ότι αν χρειαστούν θα είναι σε θέση να τα καλύψουν από την αγορά. Είναι ένα θέμα  για το οποίο σύντομα θα έχουμε τις απαντήσεις.

Οι δανειακές ανάγκες της χώρας για την αποπληρωμή λήξης χρέους  ,το 2015, ανέρχονται σε 34,5 δις ευρώ (ΔΝΤ). Αποτελούνται δε από:  αποπληρωμή βραχυπρόθεσμου δανεισμού – έντοκα γραμμάτια (ΕΓ) ύψους + 18,0 δις ευρώ, αποπληρωμή μεσοπρόθεσμου και μακροχρόνιου δανεισμού –  ύψους +7,9 δις ευρώ, και αποπληρωμή δανείων προς το ΔΝΤ ύψους +8,6 δις ευρώ .

Επίσης χρειάζεται να καταβληθούν 9,1 δις ευρώ για τόκους και 2,5 δις για ληξιπρόθεσμες οφειλές. Σύνολο 11, 6 δις ευρώ . Συνολικά : 46,1 δις ευρώ.

Οι  πηγές χρηματοδότησης προγραμματίζονται να είναι οι εξής :

Βραχυπρόθεσμος δανεισμός  15,0 δις ευρώ, Ιδιωτικοποιήσεις 2,2 δις ευρώ, Προνομιούχες μετοχές των ελληνικών τραπεζών 2,7 δις ευρώ ,  Πρόγραμμα SMP +ANFA 2,0 δις ευρώ, πρωτογενές πλεόνασμα (3,0% του ΑΕΠ) 5,6 δις ευρώ.

Σύνολο 27 δις ευρώ.  Άρα υπολείπονται 19,1 δις ευρώ από τις ανάγκες. Όλα αυτά με την παραδοχή ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα επιτευχθεί καθώς και ο στόχος των ιδιωτικοποιήσεων. Αν θεωρήσουμε ακόμη μια συνηθισμένη λογιστική διευθέτηση , τη χρονική μετάθεση τόκων ύψους 3,0 δις ευρώ  χρειάζονται ακόμη 16,1  δις ευρώ.  

Συνεπώς αυτό το ποσό ζητά να καλύψει η ελληνική κυβέρνηση με διάφορους τρόπους.

Αν υπάρξει πλεόνασμα χρηματοδότησης για το 2014 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάλυψη μέρους του αναφερόμενου ποσού. Το υπόλοιπο θα πρέπει να καλυφθεί από τις αγορές .

Όμως η επικέντρωση  στους τρόπους  αναχρηματοδότησης των αναγκών της ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος του προγράμματος χρηματοδότησης από ΕΕ και ΔΝΤ δεν συνιστά σε καμία περίπτωση τέλος των μνημονιακών  υποχρεώσεων ως προς την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους που συνιστά τον υπερκείμενο  αρνητικό  προσδιορισμό της ελληνικής οικονομίας , όσο και αν ορισμένοι (ομολογουμένως λίγοι πλέον) το αρνούνται . Δηλαδή όσο εξακολουθεί να υπάρχει ό υπερκείμενος αυτός  προσδιορισμός δεν φαίνεται να αποκτιούνται βαθμοί ελευθερίας στην ασκούμενη οικονομική πολιτική, όπως θέλει να δείξει η κυβέρνηση με την μη αποδοχή νέου χρηματοδοτικού προγράμματος αλλά και τη διαφαινόμενη μη συνέχιση της χρηματοδότησης από το ΔΝΤ.

Και αυτό αποτελεί το μεγάλο πρόβλημα σε πολιτικό  κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.   

www.kostasmelas.gr