Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

Αποχώρηση από το ευρώ

analyst

Η καλύτερη, εάν όχι η μοναδική λύση, εάν δεν θέλει κανείς να διαλυθεί ανεξέλεγκτα η Ευρωζώνη, καθώς επίσης η Ε.Ε., είναι η φιλική έξοδος της Γερμανίας από το κοινό νόμισμα – με την παραμονή της στην ένωση, όπως η Μ. Βρετανία.  

του Βασίλη Βιλιάρδου
«Τον 20ο αιώνα η Γερμανία διέλυσε δύο φορές τον εαυτό της και την ευρωπαϊκή τάξη, με εγκληματικούς και γενοκτόνους πολέμους, στην προσπάθεια της να υποδουλώσει την ήπειρο.
Θα ήταν τραγική ειρωνεία εάν τώρα, στην αρχή του 21ου αιώνα, η επανενωμένη Γερμανία, αυτή τη φορά ειρηνικά, καθώς επίσης με τις καλύτερες των προθέσεων, ανατρέψει για τρίτη φορά την ευρωπαϊκή τάξη» (J. Fischer, πρώην υπουργός εξωτερικών και αντικαγκελάριος της Γερμανίας, σε άρθρο του το 2012 στην SZ).

Εισαγωγή

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση οικοδομήθηκε επάνω στη συνεργασία και όχι στην κυριαρχία – κάτι με το οποίο ήταν σύμφωνη αρχικά η Γερμανία, στοχεύοντας όμως έμμεσα αφενός μεν στην επανένωση της, αφετέρου στην εξυγίανση της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, με τη βοήθεια της Ευρώπης. Όταν τα παραπάνω επιτεύχθηκαν, ειδικά όταν ξέσπασε η κρίση του 2008, η Γερμανία (η καγκελάριος για να είμαστε ακριβείς) άλλαξε τακτική – γεγονός που δημιούργησε δύο μεγάλα προβλήματα: ένα πολιτικό, καθώς επίσης ένα οικονομικό.
.
(α)  Το πολιτικό πρόβλημα είναι το ότι η ΕΕ, η οποία υποτίθεται πως ήταν μία εθελοντική ένωση ισότιμων κρατών, μετασχηματίσθηκε σε μία σχέση ανάμεσα σε δανειστές και οφειλέτες. Στα πλαίσια αυτά, όταν οι οφειλέτες αδυνατούν να πληρώσουν, οι δανειστές υπαγορεύουν όρους και κανόνες – οπότε ενισχύεται η επιρροή που ασκούν οι δανειστές, στην πολιτική που θα ακολουθήσουν οι οφειλέτες, οι οποίοι φυσικά δεν έχουν λόγο στην πολιτική των δανειστών (συν. G. Soros).
(β)  Το οικονομικό πρόβλημα είναι το ότι η Γερμανία, για να διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα τις υποχρεώσεις της, άρα και τους κινδύνους που ενέχουν αυτές οι υποχρεώσεις, αναγκάζει τις χώρες-οφειλέτες να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Προφανώς λοιπόν να υιοθετήσουν μία εσφαλμένη οικονομική πολιτική – αφού σε περιόδους ανεπαρκούς ζήτησης, πόσο μάλλον αποπληθωρισμού, η οικονομία χρειάζεται ενίσχυση (Keynes).

.
Έτσι φτάσαμε στο σημείο όπου η έννοια «περισσότερη Ευρώπη», η οποία μετέτρεψε την ήπειρο μας στην πλέον ειρηνική, πολιτισμένη και ευημερούσα στον πλανήτη, σημαίνει πια «περισσότερη λιτότητα, περικοπές, ανεργία και διαρκή στασιμότητα» – μία εφιαλτική κατάσταση χωρίς καμία προοπτική, η οποία θα οδηγήσει ασφαλώς την Ευρώπη στη διάλυση της (την ΕΕ και όχι μόνο την Ευρωζώνη, όπως δυστυχώς πολλοί υποθέτουν).
Ακόμη χειρότερα, η διάλυση προβλέπεται να συμβεί σε μία εποχή, όπου η συνοχή είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ – με κριτήριο την οικονομική κατάρρευση των Η.Π.Α., την ισχυροποίηση της Ρωσίας, την άνοδο της Κίνας καθώς επίσης, κυρίως, τους κινδύνους από τις «βιβλικές αλλαγές» που συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, με προεκτάσεις στη Β. Αφρική (άρθρο).
Οι λύσεις της Ευρώπης, εάν θέλει να αποφύγει το προβλεπόμενο χάος, με δεδομένη τη γερμανική αντίθεση στην δημοσιονομική, τραπεζική και πολιτική ένωση της Ευρωζώνης, καθώς επίσης στη διαγραφή μέρους των χρεών, με την υιοθέτηση ενός σχεδίου «τύπου Marshall», είναι ουσιαστικά δύο:
.
(α)  Η πρώτη, η λιγότερο προτιμότερη, είναι η επιστροφή όλων των χωρών μαζί στην αφετηρία - στην εποχή δηλαδή πριν την υιοθέτηση του ευρώ (ανάλυση).
(β)  Η δεύτερη είναι η έξοδος της Γερμανίας από την Ευρωζώνη, με την υιοθέτηση του δικού της νομίσματος, παράλληλα με την παραμονή της στην ΕΕ – έτσι ώστε όλες οι υπόλοιπες χώρες να ενωθούν πολιτικά, ενδεχομένως υπό την ηγεσία της Γαλλίας (με την έννοια της «πρώτης μεταξύ ίσων»), συνεχίζοντας να έχουν το κοινό νόμισμα.
.
Εάν έφευγε η Γερμανία από το ευρώ, όπως έχουμε πολλές φορές στο παρελθόν προτείνει, τότε το νόμισμα θα υποτιμούταν σημαντικά – οπότε όλα τα κράτη της περιφέρειας θα ανακτούσαν τη χαμένη ανταγωνιστικότητα τους, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί το χρέος τους σε πραγματικούς όρους.
Για παράδειγμα, εάν υποτιμούταν τότε το ευρώ κατά 20%, στο 1:1 περίπου με το δολάριο, τότε τα χρέη των χωρών της Ευρωζώνης, τα οποία εκφράζονται σε ευρώ, απέναντι σε τρίτες χώρες (μεταξύ των οποίων θα ήταν πλέον και η Γερμανία), θα μειωνόντουσαν ανάλογα – ενώ η υποτίμηση θα ήταν «ελεγχόμενη», ακριβώς για το λόγο αυτό.
Με τη δυνατότητα τους δε να διαθέτουν μία πραγματική κεντρική τράπεζα, την ΕΚΤ, η οποία θα μπορούσε να πληρώνει τα χρέη τους σε ευρώ, εν ανάγκη τυπώνοντας νέα χρήματα, δεν θα υπήρχε κανένας κίνδυνος αθέτησης πληρωμών, χρεοκοπίας δηλαδή, από κανένα – οπότε οι αγορές θα διαμόρφωναν χαμηλά τα επιτόκια δανεισμού τους.  
Φυσικά θα μπορούσαν να εκδώσουν ευρωομόλογα ή οτιδήποτε άλλο απαιτούταν, έτσι ώστε να εμπλουτίσουν την ήπια πολιτική λιτότητας με αναπτυξιακά μέτρα – ενδεχομένως να παγώσουν μέρος των οφειλών ορισμένων υπερχρεωμένων κρατών, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, με τη βοήθεια της ΕΚΤ (άρθρο).
.

Η Γερμανία

Φυσικά τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα προκαλούσε η έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ, θα αφορούσαν την ίδια –ειδικά επειδή το μάρκο που θα υιοθετούσε τότε, θα ανατιμούταν σημαντικά. Το γεγονός αυτό βέβαια θα ενίσχυε τη «διαδικασία προσαρμογής» των άλλων κρατών (αύξηση των εξαγωγών τους προς τη Γερμανία και αλλού, μείωση των εισαγωγών τους, αναβίωση της βιομηχανικής τους παραγωγής κλπ.), ενώ η Γερμανία θα συνειδητοποιούσε τις δυσκολίες που προκαλεί ένα ανατιμημένο νόμισμα.
Ειδικότερα, το εμπορικό της ισοζύγιο (γράφημα) θα έπαυε να είναι πλεονασματικό, όπως συμβαίνει σήμερα, εις βάρος των «εταίρων» της – με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ανεργία, να δημιουργηθούν προβλήματα στις τράπεζες της (οι οποίες, μεταξύ άλλων, θα εισέπρατταν λιγότερα, όσον αφορά τις απαιτήσεις τους, αφού θα υποτιμούταν το ευρώ), καθώς επίσης να αναγκασθεί να υιοθετήσει αντικυκλικά μέτρα (δημόσιες επενδύσεις κοκ.), όπως αυτά που απαγορεύει σήμερα στις χώρες της Ευρωζώνης.
 .
Γερμανία – οι διακυμάνσεις στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας (σε εκ. Ευρώ).
 .
Όπως φαίνεται από το γράφημα, το εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας, από σχεδόν μηδενικό (ισορροπημένο) το 2001, εκτοξεύθηκε στα ύψη – επειδή υιοθετήθηκε μία πολιτική λιτότητας (πάγωμα μισθών κλπ.), εν μέσω οικονομικής ανάπτυξης της Ευρωζώνης, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τεράστια πλεονάσματα.
Επειδή δε τα πλεονάσματα του ενός είναι τα ελλείμματα του άλλου, η Γερμανία αναπτύχθηκε εις βάρος των υπολοίπων «εταίρων» της – κάτι που φυσικά δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου