Σχετικά με την απόφαση για την Κύπρο και τις επερχόμενες εξελίξεις.

του Κώστα Μελά

1.Πως βλέπετε την συμφωνία για Κύπρο; Η επόμενη μέρα ; 

Επικράτησε μια ακραία εκδοχή διάσωσης του τραπεζικού συστήματος. Αυτή η εκδοχή νομιμοποιείται από το πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης το οποίο έχουν αποδεχθεί πλήρως όλες οι χώρες που συμμετέχουν σε αυτή. Επίσης η απόφαση, και αυτό είναι το πιο σημαντικό, δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη της τις συνέπειες που θα επιφέρει στην οικονομία της Κύπρου.

Οι γερμανοί θεωρούν ότι η οικονομία μιας χώρας είναι η μεγέθυνση της οικονομίας ενός ατόμου. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου η διάσωση να γίνει με στόχο τις λιγότερες απώλειες στην οικονομία και στην κοινωνία. Η γιατρειά της οικονομίας μιας χώρας, όμως, δεν μπορεί να γίνει μια και έξω καταστρέφοντας το παλιό άρρωστο επιχειρηματικό υπόδειγμα. Άλλωστε τα αποτελέσματα τέτοιων πολιτικών τα γνωρίζουμε από πρώτο χέρι στην Ελλάδα. Όλες οι οικονομίες για να προσαρμοσθούν χρειάζονται χρόνο. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να καταβάλουν το κόστος. Όμως το κόστος πρέπει να κατανεμηθεί δίκαια και σε κανονικό χρονικό διάστημα. Σε αυτή τη φράση εμπεριέχεται η διαφορετική αντίληψη για τις διασώσεις αλλά και γενικότερα για την οικονομική πολιτική. Η διάλυση και η καταβαράθρωση μιας οικονομίας δεν ωφελεί ουσιαστικά κανένα

Τούτο διότι πίσω από την οικονομία υπάρχει κοινωνία και «κάνουμε» οικονομία για την κοινωνία και όχι για την οικονομία. Προσπαθούμε μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων να διασώσουμε τις θέσεις εργασίας, να μην οδηγήσουμε την χώρα  σε ανέχεια και καταστροφή.

Λαμβάνουμε υπόψη τους περιορισμούς της οικονομίας. Όμως οι περιορισμοί της οικονομίας δεν είναι πάντοτε κάτι που επιδέχεται μόνο μια μονοσήμαντη λύση -προσέγγιση.

 Συνήθως επιδέχεται περισσότερες της μιας προσεγγίσεις-λύσεις. Βεβαίως η πολλαπλότητα των προσεγγίσεων είναι συνάρτηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν ή δυνητικά μπορούν να φτιαχτούν την κατάλληλα στιγμή. Άρα ενώ υπάρχουν ως δυνατότητες δεν είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν και ως πραγματικότητα. Συνεπώς όλα εξαρτώνται από το συσχετισμό δύναμης, τις ομάδες πίεσης, τους συμμάχους που θα υπάρξουν.  

Η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη και οι επόμενες μέρες ακόμη δυσκολότερες. Διότι θα έλθουν και τα μνημόνια που θα αφορούν τη μείωση των ελλειμμάτων και του δημοσίου χρέους κτλ.; Ήδη οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν ύφεση 18,0% τα δύο πρώτα χρόνια.

2.    Φαίνεται ότι αποφεύχθηκε ο κίνδυνος της άμεσης άτακτης χρεοκοπίας. Η Moody's εκτιμά ότι η Κύπρος θα παραμείνει σε κίνδυνο χρεοκοπίας και εξόδου από την Ευρωζώνη για μια παρατεταμένη περίοδο. Ποια είναι η γνώμη σας;

Θεωρώ ότι η εκτίμηση της Moody's βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Τούτο διότι η «διάσωση» του τραπεζικού τομέα έγινε με τρόπο που θα καταδικάσει την κυπριακή οικονομία σε παρατεταμένη ύφεση. Η προβλεπόμενη ύφεση θα δημιουργήσει παράπλευρα προβλήματα τα οποία θα διατηρούν την κυπριακή οικονομία στην κόψη του ξυραφιού για μεγάλο διάστημα. Παράλληλα η Κύπρος αποτελεί χώρα εκτεθειμένη σε σοβαρούς γεωπολιτικούς κινδύνους. Όλα αυτά θα παρατείνουν την αβεβαιότητα για το μέλλον της κυπριακής οικονομίας αλλά και κοινωνίας. Μη ξεχνάτε ότι εκτός από τις απώλειες στο χρηματοπιστωτικό τομέα, έρχεται και το μνημόνιο δημοσιονομικής προσαρμογής, ανάλογο της Ελλάδος, το οποίο θα οξύνει τις κοινωνικές εντάσεις και θα χειροτερεύσει περαιτέρω το επίπεδο ευημερίας του κυπριακού λαού.     

3. Που βρίσκονται τα χρήματα των ταμείων πρόνοιας;;;; στην ανακοίνωση του Eurogroup δεν γίνεται ευθεία αναφορά σ αυτά. Προστατεύονται από το κούρεμα;;; αν ναι με ποιον τρόπο;;;;;

Νομίζω ότι, με λογικούς συλλογισμού, ότι δεν εξαιρείται τίποτε από το κούρεμα, αν το όποιο υποκείμενο, φυσικό ή θεσμικό, υπάγεται , σύμφωνα με τα τεθέντα κριτήρια, σε αυτό. Μόνον εκ των υστέρων φαντάζομαι ότι η κυπριακή κυβέρνηση, αν έχει τη βούληση και αν της επιτραπεί από την τρόικα, θα λάβει μέτρα υποστηρικτικά. Αλλά αυτό είναι κάτι που θα το δούμε στο μέλλον (θυμηθείτε τι γίνεται στην Ελλάδα με τα φυσικά πρόσωπα που κατείχαν ομόλογα του ελληνικού κράτους). Επίσης θα πρέπει να εξετασθεί αν τα ταμεία πρόνοιας συμμετείχαν ως μέτοχοι στην Λαϊκή ή αν ήταν κάτοχοι ομολόγων της Λαϊκής (τραπεζικά απλά ή  μετατρέψιμα Coco’s) όπου εκεί οι απώλειες θα είναι ολοκληρωτικές.  

4. Είναι ανεπανόρθωτη είναι η ζημιά που δέχθηκε η Κύπρος  ως χρηματοοικονομικό κέντρο;;;;;

Νομίζω πως ναι. Μάλιστα δεδομένου ότι έχει απαγορευθεί και η διασυνοριακή κίνηση κεφαλαίων μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση παρά τη λύση εντός του ευρώ, η κατάσταση είναι ανεπανόρθωτη. Ήδη υπάρχουν εταιρείες οι οποίες διαφημίζουν νέους τραπεζικούς χώρους για την εγκατάσταση των κεφαλαίων που πρόκειται να εγκαταλείψουν την Κύπρο.    

5.  Γιατί υπάρχει αβεβαιότητα για το ποσοστό του κουρέματος, ενώ η συμφωνία έχει κλείσει και έχει γίνει η ανακοίνωση του Eurogroup στην οποία δεν υπάρχει ευθεία αναφορά σε κάποιο ποσοστό;

Υπάρχει αβεβαιότητα διότι ακόμη δεν είναι γνωστές οι πραγματικές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης της Τραπέζης Κύπρου και επομένως το πραγματικό ύψος των κεφαλαίων τα οποία θα χρειαστούν. Μιλούν για «κούρεμα» των καταθέσεων, πάνω από 100000 ευρώ, σε ποσοστό 29% -32% σύμφωνα με τις σημερινές μελέτες. Όμως η πραγματικότητα θα καθορίσει το ύψος του κουρέματος. Επομένως το Eurogroup δεν θέλει να δεσμευτεί για συγκεκριμένο ύψος κουρέματος.

6.Επιπτώσεις στην Ελλάδα;

Η μεγαλύτερη επίπτωση στην Ελλάδα είναι ότι «μπαίνει» καλά στο μυαλό των Ελλήνων το πρόβλημα της φορολόγησης των καταθέσεων. Μάλιστα σε μια εποχή όπου η Κυβέρνηση θεωρεί ότι η επιστροφή των καταθέσεων αποτελεί βασικό στοιχείο της σχεδιαζόμενης «ανάπτυξης» της οικονομίας. Συνεπώς προκαλεί αρνητικές προσδοκίες οι οποίες προδικάζουν ενέργειες αντίθετες από τις αναμενόμενες.

Δεύτερον δημιουργείται ένα ακόμη πρόβλημα στα ήδη πολλά προβλήματα του ελληνικού τραπεζικού τομέα. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι ουσιαστικά πτωχευμένο και βρίσκεται σε φάση ανακεφαλαιοποίησης- διάσωσης. Παράλληλα πραγματοποιούνται εξαγορές και συγχωνεύσεις (πτωχευμένων ιδρυμάτων) οι οποίες θέλουν χρόνο και κόστος για να αποδώσουν.

7.Ποιές οι επιπτώσεις στον τουρισμό της Κύπρου;

Εκτιμώ ότι οι επιπτώσεις θα είναι συνάρτηση των εξελίξεων , κυρίως κοινωνικών, και του κλίματος που θα επικρατήσει στο πολιτικό επίπεδο. Είναι σίγουρο ότι μια μικρή αρνητική επίδραση θα επέλθει στην αρχή.

8.Τι εκτιμάτε θα γίνει μόλις ανοίξουν οι τράπεζες στη Κύπρο;

Δεδομένου ότι υπάρχει όριο αναλήψεων και απαγόρευση διασυνοριακής κίνησης κεφαλαίων δεν πρόκειται να συμβεί έξοδος κεφαλαίων κάτι που θα είναι καταστροφικό για τον τραπεζικό τομέα. Ότι θα έχουμε επεισόδια και διαμαρτυρίες έξω από τις τράπεζες το θεωρώ σχεδόν σίγουρο.

9.Άνοιξε το παράθυρο για να έρθει κούρεμα καταθέσεων και σε άλλες χώρες της ΕΕ; Αν ναι ποιος είναι ο επόμενος ;

Μέχρι σήμερα στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό χώρο δεν είχαμε κούρεμα καταθέσεων ανεξαρτήτως ύψους. Επομένως ναι έχει ανοίξει το παράθυρο του κουρέματος. Λογικά ο επόμενος θα είναι αυτός που μη καταφέρνοντας να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις ενός μνημονίου ή της γενικότερης δημοσιονομικής προσαρμογής με βάση το δημοσιονομικό σύμφωνο , θα κριθεί ότι δεν έχει άλλες εναλλακτικές. 

 www.kostasmelas.gr