Οι σύγχρονες κοινωνικές διεργασίες και το νέο μεσαίο στρώμα.

του Κώστα Μελά

Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στις κοινωνικές διεργασίες ως βασικούς συντελεστές των πολιτικών  εξελίξεων. Η αναφορά αποτελεί βάσιμο στοιχείο της προσπάθειας η οποία χρειάζεται να αναληφθεί προκειμένου να γίνουν κατανοητά και όχι απλά να ερμηνευθούν τα νέα κοινωνικά φαινόμενα  που έχουν κάνει την εμφάνισή τους τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα μας αλλά και γενικότερα στον δυτικό κόσμο.

 Όσο και να φαίνεται περίεργο , την ερμηνεία και την κατανόηση αυτών των  κοινωνικών  διεργασιών δυστυχώς τις έχουμε εγκαταλείψει στο βωμό θεωρητικών σχημάτων και κατασκευών τα οποία δρουν με  τρόπο προκρούστειο και απολύτως αποπροσανατολιστικό ως προς την ικανοποίηση του αιτήματος.

 Αν αυτές οι κοινωνικές διεργασίες αποτελούν κάτι νέο, πως θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά διότι τότε η επιστήμη θα έπρεπε να παραδώσει τα κλειδιά εκ νέου στη θεολογία,  χρειαζόμαστε νέες κατηγορίες για τη σύλληψή τους και σαφή καθορισμό του εννοιολογικού περιεχομένου τους. Μόνο τότε θα έχουμε πραγματοποιήσει ένα πρώτο, ελάχιστο  βήμα κατανόησης όλων όσων συμβαίνουν γύρω μας .  

 Αναφέρω ένα παράδειγμα ενδεικτικό : το μεσαίο στρώμα της σημερινής εποχής στη Δύση και βεβαίως με όλες του τις ιδιοτυπίες στην ελληνική κοινωνία έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το αντίστοιχο μεσαίο στρώμα των ετών του 1950-60; Οι μικροαστοί εκείνης της εποχής έχουν τα ίδια ποσοτικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά με την σημερινή εποχή; 

Νομίζω ότι ένας αντικειμενικός παρατηρητής εύκολα αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν σημαντικότατες διαφορές. Η πρώτη και η πλέον βασική είναι ότι την παλαιότερη εποχή το μικροαστικό στρώμα ένιωθε  σφηνωμένο ανάμεσα στην αστική τάξη και την αντίστοιχη εργατική. Αντιμετώπιζαν τον κόσμο με σεβασμό, με τρόμο και δέος. Ήταν έρμαια των ιστορικών συγκυριών και τον συγκρούσεων μεταξύ των δύο κατ’ εξοχή αντιπάλων τάξεων.

 Σήμερα το μεσαίο στρώμα αποτελεί τον κορμό της μαζικοδημοκρατικής κοινωνίας σε ολόκληρη την αναπτυγμένη Δύση αλλά και σιγά – σιγά και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. 

Θεωρεί τον εαυτό του ως οικουμενική τάξη. Διαμορφώνει συμπεριφορές, βιοτικές, πολιτιστικές, κοινωνικές και κυρίως πολιτικές. Αποτελεί το κατ’ εξοχήν στρώμα που καταναλώνει, σε μια εποχή όπου η οικονομία στηρίζεται πρωτίστως στην μαζική  κατανάλωση, είναι πληροφορημένη, θεωρεί ότι έχει άποψη .

 Στις κρίσεις είναι αυτό το στρώμα που υφίσταται τις μεγαλύτερες απώλειες σε όλα τα επίπεδα. Όμως δεν οδηγείται στην προλεταριοποίηση. Στην οικονομική ανέχεια και στην  κοινωνική απαξίωση μπορεί να οδηγηθεί σε περιόδους οικονομικών κρίσεων.  Όμως δεν θίγεται η αντίληψη που έχει σχηματίσει για τον εαυτό της όχι λόγο ιδεοληψιών (υπάρχουν και τέτοιες σαφώς) αλλά λόγω των συγκεκριμένων κοινωνικών διεργασιών του σύγχρονου καπιταλισμού.

Πηγή www.kostasmelas.gr