Α-πορία σχετικά με τις εκτιμήσεις των μακροοικονομικών μεταβλητών για το 2013

του Κώστα Μελά

Όπως σημειώνεται στις προβλέψεις των διαφόρων θεσμικών οργανισμών (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ , ΥΠ. ΟΙΚ ), η Ελληνική Οικονομία εισέρχεται στο 2013 με την προοπτική μιας ηπιότερης μεν αλλά συνεχιζόμενης για έκτη συνεχή χρονιά ύφεσης. Ενώ το 2012 ο ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 6,6% - 6,8% για το 2013 εκτιμάται ότι θα περιοριστεί στο 4,0% - 4,6%. Έχει σημαντική σημασία να δειχθεί με επάρκεια τεκμηρίωσης πως υιοθετούνται αυτές οι εκτιμήσεις. Το πρώτο βήμα είναι να εκτιμηθεί η πορεία των βασικών συνιστωσών του ΑΕΠ .

-       Για το 2012 , η πτώση της το 2012 τείνει να διαμορφωθεί στην περιοχή του 8,7%, από 7,7% το προηγούμενο έτος 2011. Κατά το τρέχον έτος 2013, η υλοποίηση των νέων δημοσιονομικών παρεμβάσεων , ύψους 9,2 δις ευρώ, από τον Ιανουάριο θα προκαλέσει πρόσθετες πιέσεις στα εισοδήματα των εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα (περικοπές ειδικών μισθολογίων, κατάργηση 13ου-14ου μισθού), των συνταξιούχων και όσων λαμβάνουν επιδόματα από το κράτος. Προς τα κάτω αναπροσαρμογή των εισοδημάτων όλων των φυσικών προσώπων θα επέλθει από την κατάργηση του αφορολόγητου ποσού που υπήρχε για αυτά ως το 2012,  μειώνοντας περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα και άρα την ιδιωτική κατανάλωση, (ανεξάρτητα από το εάν με το νέο φορολογικό σύστημα η τελική φορολογική επιβάρυνση δεν μεταβάλλεται μέχρι ένα ορισμένο επίπεδο εισοδήματος). Βεβαίως, περιοριστικά θα συνεχίσουν να επενεργούν η διεύρυνση της ανεργίας,( που αντιθέτως από αυτό που  αναμένεται από τις εκτιμήσεις των οργανισμών και του Υπ. Οικ. δεν θα είναι  μικρότερης έκτασης από ότι το 2012 διότι απλά τα πραγματικά στοιχεία πάνω στα στηρίζονται οι εκτιμήσεις έχουν ξεπεραστεί εν τοις πράγμασι ,η  ανασφάλεια για τα μέτρα των επόμενων ετών και τη διεύρυνση της εφαρμογής των ρυθμίσεων για την αγορά εργασίας οι οποίες περιλαμβάνονταν στο δεύτερο Μνημόνιο (χαμηλότερος βασικός μισθός, ιδίως για νέους έως 25 ετών, αναστολή τριετών μισθολογικών ωριμάνσεων, περιορισμός μετενέργειας) . Όμως στον προϋπολογισμό για το έτος 2013 η συνολική επίπτωση των παραπάνω παραγόντων στην κατανάλωση του ιδιωτικού τομέα  ενώ αναμένεται να είναι η εκτεταμένη συρρίκνωσή της και το 2013,  όμως σε μικρότερο  βαθμό με το 2012 . Αυτό το συμπέρασμα φαίνεται μετέωρο και  χρειάζεται μεγαλύτερης τεκμηρίωσης, αν σκεφτούμε ότι όλες οι προηγούμενες εκτιμήσεις έχουν κατακρημνιστεί εμπρός στην πραγματικότητα.  

-      Η δημόσια κατανάλωση λόγω των ευρύτατων περιορισμών των πληρωμών του κράτους για καταναλωτικούς σκοπούς στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα του 2012 θα διαμορφώσει τη δημόσια κατανάλωση στο σύνολο του έτους περίπου 6,5% χαμηλότερα από ότι το 2011, στη διάρκεια του οποίου η πτώση τους ήταν ελαφρά μικρό-τερη (-5,2%). Η συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής στα δύο προσεχή χρόνια μέσω κυρίως του περιορισμού των δημοσίων δαπανών ευνόητα θα επενεργήσει συσταλτικά στα καταναλωτικά έξοδα. Σε αυτό το πλαίσιο, η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης το 2013 θα είναι μάλλον μεγαλύτερη από ότι το 2012.

-      Τα Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) για το 2013 φθάνει τα €6,85 δισ., όσες ακριβώς και οι προς τα κάτω αναθεωρημένες πληρωμές του για το σύνολο του 2012, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2013 (από €7,3 δισ. αρχικά). Ωστόσο, το 2012  οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι καλύφθηκε μόνο το 60,0% περίπου του αρχικού στόχου (στο πρώτο ενδεκάμηνο του 2012, που δεν ξεπέρασε τα €3,6 δις (52,9% του αναθεωρημένου στόχου) . Αυτό συνέβη απλά διότι μέσω του προγράμματος ΔΕ  εξισορροπούνται, (ολόκληρη την τριετία 2010- 2012) οι αποκλίσεις στα υπόλοιπα σκέλη του Κρατικού Προϋπολογισμού. Δηλαδή θυσιάζονταν το κατ’ εξοχήν αναπτυξιακό εργαλείο για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και συγκεκριμένα λόγω της αδυναμίας είσπραξης των προϋπολογισθέντων εσόδων. Για το 2013  εκτιμάται ότι οι δαπάνες του ΠΔΕ θα είναι πάλι  χαμηλότερες του στόχου, όμως μικρότερης ωστόσο έκτασης από το 2012. Φαίνεται  ότι και αυτή η εκτίμηση είναι μετέωρη και μάλιστα καθώς είναι άμεσα εξαρτώμενη από την επίτευξη του στόχου των εσόδων (ήδη από τον Ιανουάριο υπάρχει υστέρηση περίπου 307 εκ. ευρώ στα κρατικά έσοδα) ,  είναι μια μεταβλητή η οποία αποδεικνύεται (για την ελληνική περίπτωση) δύσκολη στην ταύτιση εκτίμησης – πραγμάτωσης. Η μόνη ελπίδα μείωσης του φθίνοντος ρυθμού των δημοσίων επενδύσεων είναι κατ’ αρχάς η  μικρότερη απόκλιση προγραμματισμένων – πραγματοποιημένων εσόδων το 2013 από το 2012.

-      Σύμφωνα με όλους τους πρόσφατους υπολογισμούς η  πτώση επενδύσεων το 2012 εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε στην περιοχή του 27%. Ο προϋπολογισμός για το 2013 υπολόγιζε ότι η μείωση θα ήταν της τάξεως του 15,0%. Επομένως έχουμε μια μεγάλη απόκλιση των προβλέψεων από την πραγματικότητα κάτι που δείχνει ή την ανικανότητα σωστής πρόβλεψης, ή την αδυναμία σωστής πρόβλεψης ή την «πολιτικοποίηση» της πρόβλεψης. Ο ίδιος προϋπολογισμός προβλέπει για το 2013 μείωση 3,0%. Αυτή η πρόβλεψη ομολογώ ότι παντελώς αυθαίρετη και δεν τεκμαίρεται παρά από την περίφημη έννοια της  «εμπιστοσύνης» η οποία ως γνωστόν όπου δεν υπάρχουν πραγματολογικά στοιχεία οι οικονομολόγοι μιας δεδομένης σχολής την επικαλούνται ως λύση για κάθε ασθένεια. Η αβεβαιότητα σχετικά με το ύψος των επενδύσεων αποτελεί πάντοτε τη μόνη βεβαιότητα. Επομένως τίποτε δεν μπορεί να γίνει αποδεχτό ως σίγουρο.  Όλα είναι ανοικτά. Οι μόνες βέβαιες επενδύσεις είναι αυτές που είναι προγραμματισμένες από τους κρατικούς και μεγάλους πολυμερείς οργανισμούς.

-      Οι εξαγωγές προβλέπεται ότι ήταν το 2012 2,4% λιγότερες από ότι το 2011. Πάλι ο προϋπολογισμός έχει πέσει έξω διότι υπολόγιζε 0,0%. Οι εκτιμήσεις ότι οι εξαγωγές για το 2013 θα ανέλθουν 2,6% τίθεται εν αμφιβόλω λόγω εξωτερικών παραγόντων. Η έντονη επιβράδυνση της ανάπτυξης στις αρχές του 2012 των οικονομιών της Ευρωζώνης, που απορροφούν το μεγαλύτερο τμήμα τους (άνω του 41%), η οποία εξελίχθηκε σε ήπια ύφεση στη συνέχεια του έτους, αποτελεί τη βασική αιτία της μείωσής τους από το δεύτερο τρίμηνό του. Η κατά πάσα πιθανότητα συνέχιση αυτής της κατάστασης  είναι σίγουρο ότι θα δυσκολεύσει περαιτέρω τις αναμενόμενες εξελίξεις στον εξαγωγικό τομέα.  Η ταυτόχρονη διεύρυνση των εξαγωγών προς τις Η.Π.Α., τις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών και της Νοτιοανατολικής Ασίας, μετριάζει τη μείωση, ωστόσο δεν αρκεί για να την υπεραντισταθμίσει.

-      Παράλληλα η ρευστότητα της οικονομίας εξακολουθεί να αποτελεί άλυτο πρόβλημα και θα εξακολουθήσει να αποτελεί για αρκετό χρονικό διάστημα (για το 2013 είναι απολύτως βέβαιον). Οι αποκρατικοποιήσεις , όσες γίνουν , δεν θα προσφέρουν λύσεις για το 2013.

-      Όλα τα παραπάνω δημιουργούν πλήθος αποριών οι οποίες τίθενται για διερεύνηση και δημόσια διαβούλευση και όχι για στείρα αντιπολίτευση . Τίθενται για προβληματισμό και αναστοχασμό.