Οι ελληνικές τράπεζες και το πρόγραμμα TLTRO.

του Κώστα Μελά

Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, οι ελληνικές τράπεζες, επιδιώκουν να αντλήσουν από τον πρώτο γύρο των TLTRO, περίπου 5,4 δις ευρώ (σύμφωνα με τους υπολογισμούς το ανώτερο πλαφόν που θα μπορούσαν να αντλήσουν ανέρχεται σε 10 δις ευρώ). Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η Εθνική Τράπεζα στοχεύει σε 1,6 δισ. ευρώ και η Πειραιώς σε 2,75 δισ. ευρώ από την δημοπρασία του Σεπτεμβρίου. Επίσης οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Eurobank θα διεκδικήσει 1 δισ. ευρώ. Στη δημοπρασία του Σεπτεμβρίου δεν θα συμμετάσχει η Alpha Bank. Για την συμμετοχή στην πρώτη δημοπρασία, οι τράπεζες είχαν διορία για την υποβολή στοιχείων στην Τράπεζα Ελλάδας ως τις 3.30 ώρα την Πέμπτη 28.08.2014. Το Δεκέμβριο, ως γνωστό, θα ακολουθήσει και δεύτερη δημοπρασία.

Χωρίς να προεξοφλούμε τις εξελίξεις, το ότι η Alpha Bank δεν θα συμμετάσχει στη δημοπρασία αποτελεί δείγμα των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσει το πρόγραμμα TLTRO ως προς την πλήρη εφαρμογή του. Οι δυσκολίες πηγάζουν από πολλαπλές αιτίες , μεταξύ των οποίων βασικό ρόλο παίζει η χαμηλή ζήτηση δανείων υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, μάλιστα σε μια φάση που τα τραπεζικά ιδρύματα πρέπει να «περάσουν» τη δοκιμασία τωνstress test. Για τις ελληνικές τράπεζες επιπλέον υπάρχει το πρόβλημα της έλλειψης ενεχύρων (collateral). Το ότι  δόθηκε παράταση μερικών ημερών στις  ελληνικές τράπεζες για να παρουσιάσουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στοιχεία ενεργητικού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρα για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα TLTRO, δείχνει την ύπαρξη αυτής της δυσκολίας.

Σε τι συνίσταται το πρόβλημα των ενεχύρων για τις ελληνικές τράπεζες; Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή της η ΕΚΤ, για την χορήγηση μακροχρόνιας ρευστότητας του προγράμματος TLTRO, τα ζητούμενα ενέχυρα θα πρέπει να υπακούουν , ως προς την πιστοληπτική τους ικανότητα, στους κανόνες που ισχύουν στο ευρωσύστημα και για τις υπόλοιπες πράξεις αναχρηματοδότησης (In the TLTROs, the same Eurosystem collateral rules apply (in relation to eligibility criteria, valuation, haircuts and rules on the use of eligible assets) as in other Eurosystem liquidity-providing refinancing operations.EBC,  MODALITIES OF THE TARGETED LONGER-TERM REFINANCINGOPERATIONS).  

Όπως είναι γνωστό, τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου  που έχουν στην κατοχή τους οι ελληνικές τράπεζες (το τέλος του 2013 το ύψος τους υπολογίζεται σε 49 δις ευρώ)είναι χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, χαμηλότερης από αυτή που απαιτείται για να γίνονται αποδεκτά ως ενέχυρα από την ΕΚΤ. Σήμερα, η ΕΚΤ δέχεται κατ’ εξαίρεση ως ενέχυρα τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου  , μόνο επειδή η Ελλάδα βρίσκεται σε Μνημόνιο, σύμφωνα με την  ανακοίνωση που είχε εκδώσει τότε η ΕΚΤ, στις 3 Μαΐου του 2010, στην οποία αναφερόταν πως ειδικά για την Ελλάδα το διοικητικό συμβούλιο χαμηλώνει το ελάχιστο όριο αποδεκτών ενεχύρων, επειδή συμφωνήθηκε με την Αθήνα το  Μνημόνιο. Τώρα ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι έχει ξεκαθαρίσει  στην ελληνική πλευρά, ότι θα συνεχίσει να  δέχεται ομόλογα του ελληνικού δημοσίου  μόνον όσο υπάρχει και εφαρμόζεται το  πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής (Μνημόνιο). Η ελληνική πλευρά έχει θέσει το θέμα στον Μάριο Ντράγκι και έχει ζητήσει να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές στους κανόνες ώστε οι ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν να αντλούν ρευστότητα και με τις πράξεις βραχυχρόνιας χρηματοδότησης και μέσω των TLTRO. Ωστόσο, μέχρι στιγμής η στάση του Ιταλού προέδρου της ΕΚΤ είναι αρνητική.

Το συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι η «έξοδος από το Μνημόνιο» , όχι μόνο δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά συνεπάγεται την αντιμετώπιση περαιτέρω δυσκολιών. Παράλληλα διαπιστώνεται για ακόμη μια φορά ότι ο κατακερματισμός της άσκησης οικονομικής πολιτικής στην ΕΕ , μεταξύ των άκαμπτων κανόνων της ΕΚΤ , της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  και των πολιτικών βουλήσεων των εθνικών κυβερνήσεων δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύει.