Το Ποντίκι
του Ξενοφώντος Μπρουντζάκη
Είναι γνωστό το περιστατικό που διασώζει ο
Πλούταρχος σχετικά με έναν Αθηναίο πολίτη που ζητά, εν αγνοία του, από τον ίδιο
τον Αριστείδη να γράψει το όνομά του στο όστρακο προκειμένου να εξοριστεί από
την πόλη ο Αθηναίος πολιτικός. Γράφει ο Πλούταρχος:
Η διαδικασία εν συντομία γινόταν με τον
παρακάτω τρόπο. Κάθε άνδρας έπαιρνε ένα όστρακο, έγραφε σε αυτό το όνομα του
συμπολίτη του οποίου ήθελε την εξορία (και κάποιες φορές και κάποιο σχόλιο πέρα
από το όνομα. Δεν υπήρχε λίστα υποψηφίων) και το έριχνε σε ένα μέρος της αγοράς
φραγμένο κυκλικά με φράχτη. Οι άρχοντες πρώτα μετρούσαν τον συνολικό αριθμό των
οστράκων. Αν ήταν λιγότερα από έξι χιλιάδες, η διαδικασία του εξοστρακισμού
κηρυσσόταν άκυρη. Έπειτα, τοποθετούσαν αυτά που έφεραν διαφορετικό όνομα χωριστά
μεταξύ τους και ο άνδρας που γράφτηκε από τον μεγαλύτερο αριθμό (πολιτών)
εξοριζόταν για δέκα χρόνια, αλλά συνέχιζε να εκμεταλλεύεται την περιουσία του
(χωρίς να χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα). Σε μία τέτοια περίπτωση (482 π.Χ.
και τον εξοστρακισμό του Αριστείδη), λέγεται ότι, όταν γράφανε τα όστρακα,
κάποιος αγράμματος και πέρα για πέρα αγροίκος, έδωσε το όστρακό του στον
Αριστείδη σαν να ήταν ο πρώτος τυχών και του ζήτησε να γράψει το όνομα του
Αριστείδη σε αυτό. Εκείνος απόρησε και ρώτησε:
-Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;