Ολόγιομο/Πανσέληνος
Τα κείμενα του αφιερώματος προέρχονται από τα εορταστικά χριστουγεννιάτικα φύλλα της "Μακεδονίας" της 25ης Δεκεμβρίου 1911 και της 25ης Δεκεμβρίου 1912, τα οποία, όπως είναι φυσικό, αποτελούν καθρέφτη των ιστορικών γεγονότων των δύο εποχών.
Επιμέλεια αφιερώματος - εισαγωγή: Στέλιος Κούκος
Η εισαγωγή του αφιερώματος
Για πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας τα Χριστούγεννα του 1911 ήταν τα τελευταία εν αιχμαλωσία. Τη χρονιά πάντως αυτή, πολύ δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να πιστέψει πως σε λιγότερο από έναν χρόνο ο ελληνικός στρατός θα είχε προελάσει από τα σύνορα του κράτους της Μελούνας και θα ανοιγόταν πορθητής και απελευθερωτής προς τον ελληνισμό της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θράκης. Και ακόμη πιο δύσκολα πως μέσα σε δέκα μήνες θα απελευθέρωνε αρκετές περιοχές της Μακεδονίας και βέβαια την πρωτεύουσά της, τη Θεσσαλονίκη, όπως και την πνευματική πρωτεύουσα της ρωμιοσύνης, το Άγιον Όρος. Κάπως έτσι έληξε η θητεία της Βόρειας Ελλάδας στη σκλαβιά, αλλά τα σκλαβωμένα Χριστούγεννα ήταν γύρω στα 500 χρόνια - για τη Θεσσαλονίκη 482...
Παρ' όλα αυτά, οι ελπίδες των ραγιάδων πως "πάλιν με χρόνους με καιρούς, πάλιν δικά τους θα 'ταν" φαίνεται ότι δεν έσβησαν ποτέ. Απόδειξη, τα ποικίλα επαναστατικά κινήματα και οι εξεγέρσεις των παρά τόλμην κινδυνευτών ραγιάδων, που κατά καιρούς, και ευκαίρως ακαίρως, σήκωναν το κεφάλι και το βλέμμα ψηλά για να βλέπουν κατάματα τον κατακτητή. Ο Όλυμπος επίσης ήταν ένα διαρκές εργαστήρι ελευθερίας για τις πιο αδούλωτες και ανήσυχες ψυχές, τους Κλέφτες, που από εκεί επόπτευαν ελεύθεροι και "αφ' υψηλού" τα σκλαβωμένα μέρη μας, ετοιμάζοντας το επόμενο χουνέρι τους στους κατακτητές.
Αλλά δεν ήταν μόνον οι Κλέφτες που ένιωθαν ελεύθεροι στα λημέρια τους και στα ανταρτικά τους γιουρούσια, αλλά και όσοι στα χωριά και τις πόλεις καλλιεργούσαν μια διαφορετική αντίσταση, και ίσως και πιο ουσιώδη. Αναφερόμαστε σ' αυτούς που καλλιεργούσαν τα ελληνικά γράμματα, τη σύμπνοια, τη συντροφικότητα και τη δημιουργικότητα στην κοινοτική αλληλεγγύη και τη φύλαξη των παραδόσεων, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της ορθόδοξης εκκλησιαστικής παράδοσης. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, ο εξισλαμισμός σήμαινε και εκτουρκισμό, και κατά συνέπεια αποκοπή από την κοινότητα, τους ευρύτερους πόθους και τις ελπίδες του γένους.
Έτσι, κατά την περίοδο της σκλαβιάς του ελληνισμού, οι μεγάλες γιορτές του χριστιανισμού και της ρωμιοσύνης ήταν και οι νόμιμες εθνικές γιορτές των υποδούλων, μοναδικές λαμπρές οάσεις πνευματικής ελευθερίας, ανάτασης και άσκηση στην ελπίδα για την αναγεννητική ανάσταση του ελληνισμού.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, ο δεινός και ριψοκίνδυνος αρθρογράφος της "Μακεδονίας" Βασίλης Α. Μεσολογγίτης στο χριστουγεννιάτικο άρθρο της εφημερίδας, στα τελευταία Χριστούγεννα των Μακεδόνων εν αιχμαλωσία, θέλοντας να εμψυχώσει τον ελληνισμό της Βόρειας Ελλάδας γράφει για τη συνάντηση του ελληνισμού και του χριστιανισμού, για να καταλήξει με εκφράσεις που σήμερα μας φαίνονται προφητικές:
"Η σημερινή εορτή είνε βεβαίως εορτή όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών, αλλ' εξαιρετικώς είνε ελληνική εορτή. Καμμία ψυχή δεν ημπορεί να ροφήση τόσον την γλυκύτητα αυτής όσον η Ελληνική ψυχή. Ο Ελληνισμός υπήρξε πρόδρομος Εκείνου. Αλλ' υπήρξε και Απόστολος Εκείνου. Ο μόνος Απόστολος. Ο Ιουδαϊσμός εγέννησε τον Χριστιανισμόν. Ο Ελληνισμός όμως τον έθρεψε, τον εμεγάλωσε. Ολόκληρος ο κόσμος ήτο βυθισμένος εις το σκότος και ο Ελληνισμός είδε ταχύτερον παντός άλλου το φως. Και τω ενεκολπώθη πρώτος. Και με το φως αυτό ήρχισε την αναγέννησίν του. Δεν ανεγεννήθη ακόμη. Δοκιμάζεται ακόμη σκληρώς αλλά και υπομένει και προσβλέπει μετά πεποιθήσεως εις το φως και περιμένει την αναγέννησίν του. Και η σημερινή ημέρα συμβολίζει την τελειωτικήν αναγέννησίν του. Συμβολίζει την εις το υψηλόν του ιδεώδες άφιξίν του. Ιδού διατί η σημερινή ημέρα είναι μυστηριωδώς ιερά διά τον Ελληνισμόν ιδιαιτέρως".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου