Το Ποντίκι
Λίγο πριν «ξεψυχήσει» το απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου, η Κριμαία του έδωσε λόγο ύπαρξης
Για τη σημαντικότερη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην 65χρονη ιστορία της Συμμαχίας κάνουν λόγο οι ειδικοί αναλυτές, με τα βλέμματα να στρέφονται από σήμερα στο Νιούπορτ της Ουαλίας για την έναρξη των διήμερων κρίσιμων εργασιών. Η ατζέντα, μάλιστα, έχει αλλάξει εξ ολοκλήρου, αφού οι εξελίξεις στην Ουκρανία καπελώνουν όλα τα άλλα θέματα, όπως αυτό του Αφγανιστάν.
Το θερμόμετρο στις σχέσεις Δύσης - Ρωσίας χτυπάει πλέον κόκκινο για τα καλά, όμως αυτό το γεγονός πρέπει να συνδυαστεί και με το στρατιωτικό εκτόπισμα της Κίνας, που διαρκώς μεγαλώνει με ταχύτατους ρυθμούς κι αποτελεί έναν καινούργιο πονοκέφαλο για το ΝΑΤΟ.
Οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ κορυφώθηκαν το 2011, με έξι επιχειρήσεις σε τρεις ηπείρους ταυτόχρονα (Αφγανιστάν, Λιβύη, Κόσοβο, Ιράκ, αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις σε Μεσόγειο και αντιπειρατικές στο Κέρας της Αφρικής), «αποστολές» οι οποίες φτάνουν στο τέλος τους. Έτσι η εποχή των στρατιωτικών παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας εκτός Ευρώπης μοιάζει να κλείνει.
Κι ενώ ήταν πολλοί ακόμα και στην Ουάσιγκτον αυτοί που άρχισαν σιγά - σιγά να θεωρούν το ΝΑΤΟ σαν ένα απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου, η Κριμαία τον περασμένο Μάρτιο ήταν η αφορμή για να ξαναβρεί η Συμμαχία έναν φρέσκο λόγο ύπαρξης.
Το άρθρο 5
Η Ουκρανία, βέβαια, δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ή, πιο σωστά, αυτός είναι ένας θεμελιώδης στόχος της Ρωσίας, να παραμείνει η «αυλή» της εκτός Συμμαχίας. Έτσι ώστε να μην μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Ουκρανίας το περίφημο Άρθρο 5, που αντιμετωπίζει μια επίθεση σε ένα μέλος της Συμμαχίας σαν επίθεση ενάντια σε όλα.
Η διακήρυξη του Πούτιν, όμως, για το δικαίωμα της Ρωσίας να δρα αν κάπου τα συμφέροντα ρωσόφωνων πληθυσμών κινδυνεύουν ερμηνεύεται τώρα από το ΝΑΤΟ ως μελλοντική απειλή για τις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία), που είναι μέλη της Συμμαχίας από το 2004.
Υπό τη σκιά της Ρωσίας, ο Ομπάμα τον Ιούνιο ανακοίνωσε από τη Βαρσοβία πακέτο 1 δισ. δολ. για στρατιωτικές ασκήσεις κι εκπαίδευση στην Ανατολική Ευρώπη. Την ίδια περίοδο ζητήθηκε από τον στρατηγό Μπρίντλοβ, διοικητή των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στην Ευρώπη, να διαμορφώσει ένα «πακέτο αποτροπής» ενάντια σε πιθανές ενέργειες της Ρωσίας, σχέδιο που πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή μετά τη σύνοδο.
Η πρόταση, πάντως, για μόνιμη εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκής δύναμης 10.000 στρατιωτών στην Πολωνία απορρίφθηκε τον Απρίλιο από τους υπουργούς Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τον κανονισμό του, το ΝΑΤΟ δρα στο πλαίσιο ευρείας συναίνεσης των μελών του. Πολλές χώρες - μέλη θεώρησαν ότι μια εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων στην Πολωνία και τη Βαλτική θα αποτελούσε πρόκληση για τη Ρωσία και παραβίαση της ιδρυτικής πράξης ΝΑΤΟ - Ρωσίας του 1997.
Ψάχνουν τη… γραμμή
Στη σημερινή σύνοδο, λοιπόν, θα επιχειρηθεί να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση ανάμεσα στις χώρες που θεωρούν ότι η εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων σε βόρεια και ανατολική Ευρώπη, κοντά στα ρωσικά σύνορα, θα αποτελούσε παραβίαση της ιδρυτικής πράξης και στις πιο θερμόαιμες που αντιτείνουν ότι η Ρωσία με τις ενέργειές της έχει ήδη παραβιάσει πρώτη την ιδρυτική πράξη, η οποία δεν έχει πια ουσιαστική ισχύ.
Η πρόταση, λοιπόν, που θα παρουσιαστεί θα αφορά την προεγκατάσταση στρατιωτών, βαρέων όπλων και ειδικών, πιθανότατα σε μια ήδη «ενεργή» βάση στο Στζέσιν της Πολωνίας. Παράλληλα, μια δύναμη περίπου 5.000 στρατιωτών θα δύναται να αναλάβει δράση μέσα σε διάστημα ωρών, αφότου λάβει εντολή, χωρίς να απαιτείται η συνήθης συναινετική πολιτική έγκριση.
Λέγεται, μάλιστα, ότι το σχέδιο δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει ιδιαίτερη πολιτική αντίσταση αυτές τις μέρες στο Νιούπορτ. Η εξέλιξη αυτή, αν υλοποιηθεί, θα αποτελέσει σίγουρα κόκκινο πανί για το Κρεμλίνο. Ο Ράσμουσεν από την πλευρά του έχει τονίσει ότι η πρόθεση είναι να περάσει το μήνυμα πως σε περίπτωση επίθεσης σε κάποιο κράτος - μέλος, ο επιτιθέμενος δεν θα αντιμετωπίσει μόνο τα εθνικά στρατεύματα, αλλά το ΝΑΤΟ.
Σε συνέντευξη στη γερμανική «Die Welt», στις 17.8.14, ο Μπρίντλοβ δήλωσε ότι «αν το ΝΑΤΟ παρατηρήσει στην επικράτειά του μια διείσδυση ανώνυμων ξένων δυνάμεων και αποδείξει πως η δραστηριότητα αυτή διεξάγεται από συγκεκριμένο επιτιθέμενο έθνος, τότε θα τεθεί σε ισχύ το Άρθρο 5». Και τότε ο ψυχρός πόλεμος θα γίνει θερμός.
Το ΝΑΤΟ, λοιπόν, ουσιαστικά προετοιμάζεται (ή μήπως προκαταβάλλεται;) για μια μελλοντική δραστηριότητα της Ρωσίας σε χώρα - μέλος. Παράλληλα, πρόκειται να ξαναζητηθεί από τις χώρες - μέλη να τηρήσουν τη δέσμευση του 2006 περί δαπάνης για την άμυνα του 2% του ΑΕΠ τους.
Στο μεταξύ το Κρεμλίνο, πέρα από τις απειλές και τα επικοινωνιακά τρικ, δεν δείχνει να έχει καμιά επιθυμία για εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία και οι όποιες στρατιωτικές δραστηριότητες είναι περισσότερο ένας τρόπος ενίσχυσης της θέσης του πριν από τις αναμενόμενες διαπραγματεύσεις. Με την Ουκρανία να χρειάζεται τουλάχιστον 5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου για να «βγάλει» τον χειμώνα, η Ρωσία θεωρεί ότι αν οι συγκρούσεις συνεχιστούν ώς τότε, θα έχει έναν ισχυρότατο μοχλό άμεσης, χειροπιαστής κι αποτελεσματικής πίεσης.
Η τελευταία σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο το 2012 κόστισε 55 εκατ. δολάρια. Η τωρινή υπολογίζεται ότι θα έχει ακόμα υψηλότερο κόστος, εκτιμάται γύρω στα 65 εκατ. δολάρια, ποσό που θα επιβαρύνει τη βρετανική κυβέρνηση και το ΝΑΤΟ. Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα δαπανηθεί για την ασφάλεια των υπουργών Εξωτερικών 60 χωρών, των ηγετών κρατών, συμπεριλαμβανομένου και του Ομπάμα, αλλά και για την αστυνόμευση των μεγάλων αντιΝΑΤΟϊκών διαδηλώσεων. Θα κινητοποιηθούν περισσότεροι από 10.000 αστυνομικοί, ανάμεσά τους και πολλοί της αντιτρομοκρατικής.
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1828 στις 4 Σεπτεμβρίου 2014
Λίγο πριν «ξεψυχήσει» το απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου, η Κριμαία του έδωσε λόγο ύπαρξης
Για τη σημαντικότερη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην 65χρονη ιστορία της Συμμαχίας κάνουν λόγο οι ειδικοί αναλυτές, με τα βλέμματα να στρέφονται από σήμερα στο Νιούπορτ της Ουαλίας για την έναρξη των διήμερων κρίσιμων εργασιών. Η ατζέντα, μάλιστα, έχει αλλάξει εξ ολοκλήρου, αφού οι εξελίξεις στην Ουκρανία καπελώνουν όλα τα άλλα θέματα, όπως αυτό του Αφγανιστάν.
Το θερμόμετρο στις σχέσεις Δύσης - Ρωσίας χτυπάει πλέον κόκκινο για τα καλά, όμως αυτό το γεγονός πρέπει να συνδυαστεί και με το στρατιωτικό εκτόπισμα της Κίνας, που διαρκώς μεγαλώνει με ταχύτατους ρυθμούς κι αποτελεί έναν καινούργιο πονοκέφαλο για το ΝΑΤΟ.
Οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ κορυφώθηκαν το 2011, με έξι επιχειρήσεις σε τρεις ηπείρους ταυτόχρονα (Αφγανιστάν, Λιβύη, Κόσοβο, Ιράκ, αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις σε Μεσόγειο και αντιπειρατικές στο Κέρας της Αφρικής), «αποστολές» οι οποίες φτάνουν στο τέλος τους. Έτσι η εποχή των στρατιωτικών παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας εκτός Ευρώπης μοιάζει να κλείνει.
Κι ενώ ήταν πολλοί ακόμα και στην Ουάσιγκτον αυτοί που άρχισαν σιγά - σιγά να θεωρούν το ΝΑΤΟ σαν ένα απομεινάρι του Ψυχρού Πολέμου, η Κριμαία τον περασμένο Μάρτιο ήταν η αφορμή για να ξαναβρεί η Συμμαχία έναν φρέσκο λόγο ύπαρξης.
Το άρθρο 5
Η Ουκρανία, βέβαια, δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ή, πιο σωστά, αυτός είναι ένας θεμελιώδης στόχος της Ρωσίας, να παραμείνει η «αυλή» της εκτός Συμμαχίας. Έτσι ώστε να μην μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Ουκρανίας το περίφημο Άρθρο 5, που αντιμετωπίζει μια επίθεση σε ένα μέλος της Συμμαχίας σαν επίθεση ενάντια σε όλα.
Η διακήρυξη του Πούτιν, όμως, για το δικαίωμα της Ρωσίας να δρα αν κάπου τα συμφέροντα ρωσόφωνων πληθυσμών κινδυνεύουν ερμηνεύεται τώρα από το ΝΑΤΟ ως μελλοντική απειλή για τις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία), που είναι μέλη της Συμμαχίας από το 2004.
Υπό τη σκιά της Ρωσίας, ο Ομπάμα τον Ιούνιο ανακοίνωσε από τη Βαρσοβία πακέτο 1 δισ. δολ. για στρατιωτικές ασκήσεις κι εκπαίδευση στην Ανατολική Ευρώπη. Την ίδια περίοδο ζητήθηκε από τον στρατηγό Μπρίντλοβ, διοικητή των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στην Ευρώπη, να διαμορφώσει ένα «πακέτο αποτροπής» ενάντια σε πιθανές ενέργειες της Ρωσίας, σχέδιο που πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή μετά τη σύνοδο.
Η πρόταση, πάντως, για μόνιμη εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκής δύναμης 10.000 στρατιωτών στην Πολωνία απορρίφθηκε τον Απρίλιο από τους υπουργούς Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τον κανονισμό του, το ΝΑΤΟ δρα στο πλαίσιο ευρείας συναίνεσης των μελών του. Πολλές χώρες - μέλη θεώρησαν ότι μια εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων στην Πολωνία και τη Βαλτική θα αποτελούσε πρόκληση για τη Ρωσία και παραβίαση της ιδρυτικής πράξης ΝΑΤΟ - Ρωσίας του 1997.
Ψάχνουν τη… γραμμή
Στη σημερινή σύνοδο, λοιπόν, θα επιχειρηθεί να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση ανάμεσα στις χώρες που θεωρούν ότι η εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων σε βόρεια και ανατολική Ευρώπη, κοντά στα ρωσικά σύνορα, θα αποτελούσε παραβίαση της ιδρυτικής πράξης και στις πιο θερμόαιμες που αντιτείνουν ότι η Ρωσία με τις ενέργειές της έχει ήδη παραβιάσει πρώτη την ιδρυτική πράξη, η οποία δεν έχει πια ουσιαστική ισχύ.
Η πρόταση, λοιπόν, που θα παρουσιαστεί θα αφορά την προεγκατάσταση στρατιωτών, βαρέων όπλων και ειδικών, πιθανότατα σε μια ήδη «ενεργή» βάση στο Στζέσιν της Πολωνίας. Παράλληλα, μια δύναμη περίπου 5.000 στρατιωτών θα δύναται να αναλάβει δράση μέσα σε διάστημα ωρών, αφότου λάβει εντολή, χωρίς να απαιτείται η συνήθης συναινετική πολιτική έγκριση.
Λέγεται, μάλιστα, ότι το σχέδιο δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει ιδιαίτερη πολιτική αντίσταση αυτές τις μέρες στο Νιούπορτ. Η εξέλιξη αυτή, αν υλοποιηθεί, θα αποτελέσει σίγουρα κόκκινο πανί για το Κρεμλίνο. Ο Ράσμουσεν από την πλευρά του έχει τονίσει ότι η πρόθεση είναι να περάσει το μήνυμα πως σε περίπτωση επίθεσης σε κάποιο κράτος - μέλος, ο επιτιθέμενος δεν θα αντιμετωπίσει μόνο τα εθνικά στρατεύματα, αλλά το ΝΑΤΟ.
Σε συνέντευξη στη γερμανική «Die Welt», στις 17.8.14, ο Μπρίντλοβ δήλωσε ότι «αν το ΝΑΤΟ παρατηρήσει στην επικράτειά του μια διείσδυση ανώνυμων ξένων δυνάμεων και αποδείξει πως η δραστηριότητα αυτή διεξάγεται από συγκεκριμένο επιτιθέμενο έθνος, τότε θα τεθεί σε ισχύ το Άρθρο 5». Και τότε ο ψυχρός πόλεμος θα γίνει θερμός.
Το ΝΑΤΟ, λοιπόν, ουσιαστικά προετοιμάζεται (ή μήπως προκαταβάλλεται;) για μια μελλοντική δραστηριότητα της Ρωσίας σε χώρα - μέλος. Παράλληλα, πρόκειται να ξαναζητηθεί από τις χώρες - μέλη να τηρήσουν τη δέσμευση του 2006 περί δαπάνης για την άμυνα του 2% του ΑΕΠ τους.
Στο μεταξύ το Κρεμλίνο, πέρα από τις απειλές και τα επικοινωνιακά τρικ, δεν δείχνει να έχει καμιά επιθυμία για εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία και οι όποιες στρατιωτικές δραστηριότητες είναι περισσότερο ένας τρόπος ενίσχυσης της θέσης του πριν από τις αναμενόμενες διαπραγματεύσεις. Με την Ουκρανία να χρειάζεται τουλάχιστον 5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου για να «βγάλει» τον χειμώνα, η Ρωσία θεωρεί ότι αν οι συγκρούσεις συνεχιστούν ώς τότε, θα έχει έναν ισχυρότατο μοχλό άμεσης, χειροπιαστής κι αποτελεσματικής πίεσης.
Η τελευταία σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο το 2012 κόστισε 55 εκατ. δολάρια. Η τωρινή υπολογίζεται ότι θα έχει ακόμα υψηλότερο κόστος, εκτιμάται γύρω στα 65 εκατ. δολάρια, ποσό που θα επιβαρύνει τη βρετανική κυβέρνηση και το ΝΑΤΟ. Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα δαπανηθεί για την ασφάλεια των υπουργών Εξωτερικών 60 χωρών, των ηγετών κρατών, συμπεριλαμβανομένου και του Ομπάμα, αλλά και για την αστυνόμευση των μεγάλων αντιΝΑΤΟϊκών διαδηλώσεων. Θα κινητοποιηθούν περισσότεροι από 10.000 αστυνομικοί, ανάμεσά τους και πολλοί της αντιτρομοκρατικής.
* Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1828 στις 4 Σεπτεμβρίου 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου