Αιρετικές αλήθειες και μύθοι του 1821… (4ο μέρος)

antichainletter

του Νίκου Γ. Σακελλαρόπουλου

Μέρος τέταρτο: Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Υπήρξε ένας από τους πλέον επιφανείς Φαναριώτες – Φαρισαίους, με σκοτεινό- αν όχι άθλιο- ρόλο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Στο χοντρό του πρόσωπο, με τις φαβορίτες που έφταναν στην άκρη του μουστακιού του, «έλαμπε» η ραδιουργία και οι φιλοδοξίες για την εξουσία, για την οποία, όπως και ο Κωλέττης, μπορούσε να κάνει τα πάντα. Στόχος του, η απελευθέρωση (;) της Ελλάδας και η ανάληψη της εξουσίας από τον ίδιο, με λογική σουλτάνου. Ο πατέρας του Νικόλαος, παντρεύτηκε την Σμαράγδα, κόρη του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικ. Καρατζά και έγινε ένας μικρομεσαίος αξιωματούχος. Ο γόνος τους Αλέξανδρος, σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και έμαθε …11 γλώσσες! Η οικογένειά του, αλλά και ο ίδιος είχαν στόχο την ευρύτατη μόρφωσή του, ούτως ώστε να αναλάβει διοικητικές θέσεις στην οθωμανική αυλή. Το 1812, ο Ιωάννης Καρατζάς (εξάδελφος της μητέρας του), διορίστηκε από τον σουλτάνο ηγεμόνας της Βλαχίας και πήρε μαζί του τον ανιψιό του Αλέξανδρο, ως γραμματέα του. Λίγο μετά, προήχθη σε Μέγα Ποστέλνικο (δηλαδή υπουργό Εξωτερικών) και αρχίζει να έρχεται σε επαφή με Έλληνες της Δύσης. Το 1819, ο θείος του Ιωάννης Καρατζάς, φοβούμενος για τη ζωή του μετά από πληροφορίες που είχε για δυσαρέσκεια του σουλτάνου στο πρόσωπό του, φεύγει από το Βουκουρέστι. Μαζί του αναχωρεί και ο ανιψιός του Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που βλέπει να χάνονται οι ελπίδες του για ανάληψη κάποιας σπουδαίας θέσης στον διοικητικό μηχανισμό των Οθωμανών. Από τότε, αρχίζει να εμφανίζεται φιλικά διακείμενος στην ιδέα της επανάστασης στην Ελλάδα. Αρχικά εγκαθίσταται, στη Γενεύη και ύστερα στην Πίζα της Ιταλίας που παρακολουθεί μαθήματα ιατρικής, ενώ, μάλλον το 1819, μυείται στην Φιλική Εταιρεία., πιθανότατα από τους Τσακάλωφ και Αναγνωστόπουλο, που τότε είχαν επισκεφτεί την Πίζα. Στην Ελλάδα, έφτασε για πρώτη φορά το 1821 φορώντας τουρκική στολή! Αμέσως, έβγαλε τα τούρκικα ρούχα και φόρεσε ευρωπαϊκό κουστούμι. Όπως είπε ο Καποδίστριας, αντικατέστησε το σαρίκι με πίλον ευρωπαϊκόν. Οι φιλοδοξίες του είναι απεριόριστες και, μορφωμένος όπως είναι, θεωρεί ότι θα διαδραματίσει ηγετικό ρόλο, πολύ περισσότερο αφού οι Έλληνες είναι αγράμματοι και ακοινώνητοι. Είναι, μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι προσεταιρίστηκε τον τίτλο του Πρίγκηπα, ενώ δεν ήταν. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ήταν, ότι ενώ κατά τους χρόνους της σκλαβιάς απαγορευόταν στους υπόδουλους Έλληνες να φορούν ευρωπαϊκές φορεσιές, τον Μαυροκορδάτο, ουδείς Τούρκος τον πείραξε.

Μετά την έναρξη της επανάστασης, ο Μαυροκορδάτος, κάποιοι Έλληνες συνεργάτες του και μαζί οι Γάλλοι και Ιταλοί που έφερε μαζί του, εγκαταστάθηκαν στο Μεσολόγγι και ξεκίνησαν τη «λαμπρή» δράση τους! Λίγο πριν αποβιβαστεί εκεί, ο Μαυροκορδάτος βύθισε το πλοίο που τον μετέφερε με την δικαιολογία ότι θα αιχμαλωτιζόταν από τον τουρκικό στόλο που έπλεε στην περιοχή.Κατ’ άλλους η κίνηση αυτή του Μαυροκορδάτου έγινε για να καταχραστεί τις χρηματικές εισφορές των Ελλήνων ομογενών από την Ιταλία, τις οποίες μετέφερε το πλοίο. Ήταν ξεκάθαρο ότι στόχευε την εξουσία, την οποία ασκούσε στην Πελοπόννησο η Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία ήταν ένα είδος επαναστατικής κυβέρνησης, με τέσσερις προκρίτους και τον Άγιο Βρεσθαίνης. Από τότε, βλέπετε, η Εκκλησία και οι…Άγιοί της, ήταν μέρος της κοσμικής εξουσίας. Από το Μεσολόγγι, κάνει αμέσως δήλωση νομιμοφροσύνης στον Δημήτριο Υψηλάντη, ο οποίος είναι στην Ελλάδα ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής, αδελφού του Αλέξανδρου, που εθεωρείτο ο αρχηγός του επαναστατημένου Έθνους. Άλλωστε, τον Δημήτριο Υψηλάντη, είχαν αναγνωρίσει όλοι οι Έλληνες, νησιώτες, Μοραΐτες και Ρουμελιώτες. Ο Μαυροκορδάτος, στη συνέχεια, ζητάει από τον Υψηλάντη την άδεια να οργανώσει με επικεφαλής τον ίδιο και τον φίλο του Θεόδωρο Νέγρη, πολιτικά και στρατιωτικά τη Στερεά Ελλάδα. Ο Δημ. Υψηλάντης, χωρίς να φαντάζεται που μπλέκει, του δίνει την άδεια που ζητούσε. Παρ’ ότι ήταν άνθρωπος καλής θέλησης και αγαθών προθέσεων, ο Υψηλάντης συνέστησε στον Μαυροκορδάτο να μη χρησιμοποιήσει τον Νέγρη, επειδή ήξερε ότι επρόκειτο περί δόλιου ανθρώπου. Ο Μαυροκορδάτος, παράκουσε τον Δημ. Υψηλάντη και έστειλε τον Νέγρη στα Σάλωνα (σημερινή Άμφισσα) και ο ίδιος έμεινε στο Μεσολόγγι. Αμέσως, έφτιαξαν ένα είδος Συντάγματος, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους, με σκοπό να διοικήσουν ως απόλυτοι μονάρχες στην περιοχή. Δημιούργησαν, δηλαδή, με την ανοχή του Υψηλάντη, ένα νέο κράτος μέσα στην ξεσηκωμένη Ελλάδα! Ο μεν Μαυροκορδάτος έφτιαξε Γερουσία που την ονόμασε τον «Οργανισμό Προσωρινής Διοικήσεως της Δυτικής Ελλάδας», με έδρα το Μεσολόγγι, ο δε Νέγρης έφτιαξε τον Άρειο Πάγο που ονομάτισε «Νομικήν Διάταξιν Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος», με έδρα την Άμφισσα. Ουσιαστικός αρχηγός των δυο σωμάτων ήταν ο Μαυροκορδάτος, που θέλησε πλέον να καθυποτάξει τους τοπικούς οπλαρχηγούς και να τους καταστήσουν υποχείριά τους. Λίγο μετά, παραμέρισε τον Νέγρη και αυτοαναγορεύτηκε αρχηγός της Στερεάς Ελλάδας και ξεκίνησε την αμφισβήτηση του Δημητρίου Υψηλάντη! Έφτασε, μάλιστα, στο σημείο να αμφισβητήσει και τον Δημήτριο και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, με μια αισχρή επιστολή που έστειλε στον πρώτο και παρουσιάζει ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», που εξεδόθη το 1925: Στην επιστολή αυτή ο Μαυροκορδάτος γράφει ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης εξαπατήθηκε από τους Φιλικούς (σ.σ.!!!) κι ότι τόσο εκείνος, όσο και ο Μητροπολίτης Ουγγαροβλαχίας Ιγνάτιος (σ.σ άλλο μπουμπούκι αυτό), είναι αντίθετοι με τον ξεσηκωμό και προσπάθησαν να τον αποτρέψουν. Στη συνέχεια της επιστολής, ο Μαυροκορδάτος αναφέρει σκαιότατα, ότι δεν αναγνωρίζει τον Υψηλάντη για αρχηγό, διότι δεν εκπροσωπεί κανέναν, ούτε φυσικά το Έθνος, ούτε μπορεί να είναι πληρεξούσιος επιτρόπου μιας ανύπαρκτης αρχής, η οποία κι αν ακόμη υπήρχε, δεν μπορούσε να έχει δικαιώματα επάνω στο Έθνος!

Το αποκορύφωμα στην επιτολή ήταν ο επίλογος. Σ’ αυτόν, ο Μαυροκορδάτος, γράφει ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κι όλοι οι άλλοι που προκάλεσαν τον ξεσηκωμό, είναι ένοχοι και το έκαναν από ιδιοτέλεια και μόνο, για το δικό τους συμφέρον και όχι γιατί ήθελαν την ελευθερία της πατρίδας. 

Δεν σταματά, όμως, στην αμφισβήτηση και κατεδάφιση του Υψηλάντη. Πιάνει τους προκρίτους του Μοριά και κάνει πρόταση να καλέσουν για αρχηγό των Ελλήνων τον πρίγκιπα της Γαλλίας Ευγένιο, που ήταν θετός γιός του Μεγάλου Ναπολέοντα. Τους λέει ακόμη, ότι αν δεν θέλουν τον Ευγένιο, να φέρουν τον Καποδίστρια ή κάποιον ικανότερο των Υψηλάντηδων. Αυτή ήταν η αρχή του ελληνικού δράματος μεσούσης της επανάστασης. Αυτή ήταν η αρχή του εμφυλίου που ακολούθησε.Όταν δε, αργότερα, ήρθε ο Καποδίστριας που ο ίδιος είχε προτείνει, τον αντιπολιτεύθηκε σφοδρότητα και για πολλούς ήταν ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του. Και μη ξεχνάμε κάτι ακόμη πολύ σημαντικό. Από τη δολοφονία του Καποδίστρια κι ύστερα, άνοιξε ο δρόμος για τις θλιβερές ξενόφερτες βασιλείες που τόσο ταλαιπώρησαν τον τόπο μέχρι το 1974, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με το δημοψήφισμα που προκάλεσε για το Πολιτειακό τους…έστειλε στον αγύριστο!

Όλοι σχεδόν οι ιστορικοί, πλην των εκείνων που γράφουν τα σχολικά βιβλία από τα οποία διδασκόμαστε, χαρακτηρίζουν τον Μαυροκορδάτο μοιραίο πρόσωπο της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Οπαδός του δόγματος των Φαναριωτών, διαίρει και βασίλευε, δεν υπολόγιζε τίποτα και δεν άφησε δολιότητα και παγαποντιά, την οποία να μη κάνει.  Αμέσως μετά την αμφισβήτηση των Υψηλάντηδων, με τα χρήματα που διέθετε προσεταιρίστηκε κάποιους καπετάνιους της Ρούμελης και σε σύντομο διάστημα αναγνωρίστηκε ένας άτυπος άρχοντας της περιοχής. Ο τρόπος της διοίκησής του, ήταν χαρακτηριστικός του τρόπου που σκεφτόταν. Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό:

Στο Ξηρόμερο, διόρισε σκοπίμως δυο οπλαρχηγούς. Τον Γρίβα και τον Τσόγκα. Όπως ήταν αναμενόμενο οι δυο τους άρχισαν να διαφωνούν και να ανταγωνίζονται. Τότε, κάποιος Ξηρομερίτης, πήγε και βρήκε τον Μαυροκορδάτο και του ανέφερε τα καθέκαστα, συμπληρώνοντας ότι έτσι όπως πάει, σύντομα κάποιος εκ των δυο θα σκοτωθεί από τον άλλον. Τότε, ο Μαυροκορδάτος, με τον κυνισμό που τον διέκρινε, απάντησε: «Το ηξεύρω. Αλλά όποιος εκ των δυο και αν λείψει, θα λείψει ένας χαλές…». Το συγκεκριμένο περιστατικό, αποκαλύπτεται στο βιβλίο με τίτλο «Οδυσσέας Ανδρούτσος», του Κάρπου Παπαδόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1957 από τις εκδόσεις Τσουκαλά. Σημειωτέον, ότι ο ένας εκ των δυο οπλαρχηγών που είχε διορίσει στο Ξηρόμερο, ο Τσόγκας, ήταν προσωπικός του φίλος και άνθρωπός του για…επικίνδυνες αποστολές! Κι όμως, το φίλο του, τον αποκαλούσε…χαλέ, που στα Αρβανίτικα σημαίνει αποχωρητήριο! Λίγο αργότερα, τακίμιασε με τον Υδραίο Κουντουριώτη, πάμπλουτο προύχοντα της Ύδρας. Έγινε ο άνθρωπός του. Πιόνι στην αρχή κι όταν απέκτησε επιρροή, άρχισε να …έρπει για την αναρρίχησή του. Υπάρχει επιστολή του, στο αρχείο Κουντουριώτη, στον οποίο γράφει: «Τι μ’ έγραψες και δεν ενήργησα…εις την άκρην του κόσμου αν θέλεις να υπάγω, εκεί υπάγω…Δεν ηξεύρω τι άλλο μπορώ να σε είπω…».

Μ’ αυτά και με τούτα, ο Μαυροκορδάτος, τον Ιανουάριο του 1822, γίνεται πρωθυπουργός και τον Μάιο και αρχιστράτηγος. Εξοπλίζεται με δικτατορικές εξουσίες και λαμβάνει ότι μέτρο θέλει, πολιτικό ή στρατιωτικό, κατά την απόλυτη κρίση του και συμφώνως με τα συμφέροντά του. Ο στόχος ήταν ένας και μεγάλος. Ο θρόνος της Ελλάδας, μετά την απελευθέρωση. Ο άνθρωπος που ήταν τουρκοαναθρεμένος, τουρκοπροσκυνημένος, τουρκοδιορισμένος, σκόπευε να βασιλεύσει την Ελλάδα! Όποιος ήταν αντίθετος στα σχέδιά του, γινόταν εχθρός του. Έκανε συμμαχίες που δεν είχαν καμιά λογική, πέραν των προσωπικών του επιδιώξεων. Οι ενέργειές του εξόργισαν τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος τον απείλησε λέγοντάς του «μην καθίσεις πρόεδρος, ότι έρχομαι και σε διώχνω με τα λεμόνια, με τη βελάδα όπου ήρθες». Έτσι, ο μεγαλύτερος ήρωας της ελληνικής επανάστασης, έγινε εχθρός του μηχανορράφου Μαυροκορδάτου! Ο Μαυροκορδάτος, κατέφυγε στην Ύδρα, στον προστατευόμενο του Κουντουριώτη κι έστησε τον εμφύλιο! Αιματοκύλισε την Πελοπόννησο, βάζοντας τους Ρουμελιώτες να επιτεθούν εναντίον του Μοριά, τη στιγμή που η επανάσταση ήταν στην κορύφωσή της κι ο Ιμπραήμ ετοίμαζε τ’ ασκέρια του να επιτεθούν για να την καταπνίξουν.

Τότε ήταν, που με μπροστάρη τον φίλο του Κωλέττη και πύρινα λόγια εναντίον των Μοραϊτών, ξεσήκωσε τους Ρουμελιώτες, που μπήκαν στον Μοριά και «δεν άφησαν λίθον επί λίθου, καίγοντας, βιάζοντας, λεηλατώντας, κλέβοντας, αφανίζοντας τον τόπο και τον άμαχο πληθυσμό, για να γραφτεί μια από τις μελανότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας», όπως γράφει και ο Θεόδωρος Παναγόπουλος στο βιβλίο του «Υα ψιλά γράμματα της ιστορίας».

Στη συνέχεια, σε συνεννόηση με τον Κουντουριώτη, τον Κωλέττη και τον Παπαφλέσσα, διέλυσε τα στρατιωτικά τμήματα του Μοριά, ενώ ο Ιμπραήμ ήταν στο Αίγιο, φυλάκισε τον Κολοκοτρώνη και τους άλλους καπετάνιους του Μοριά ως…προδότες (σ.σ.!!!!) και δεν τους αποφυλάκισε, παρά μόνο όταν ο Ιμπραήμ είχε ερημώσει την Πελοπόννησο.

Οι μηχανορραφίες του, συνεχίστηκαν και μετά την ανάδειξη της Ελλάδας σε ελεύθερο κράτος. Πάντα δίπλα στους ισχυρούς, έψαχνε καρέκλες και οφίτσια για να δικαιώνει τη ματαιοδοξία του. Έγινε υπουργός Οικονομικών και Στρατιωτικών της αντιβασιλείας Όθωνα, ενώ στάλθηκε και πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη, το Μόναχο και το Λονδίνο. Μετά τη φυγή του όθωνα με την επανάσταση του 1843, ξαναβρήκε τον δρόμο προς την εξουσία και έγινε αντιπρόεδρος της Βουλής και πρωθυπουργός. Τότε ήταν, που ανετράπη από τον παλιό του φίλο, τον Κωλέττη!

Σήμερα, η φωτογραφία αυτού του υποκείμενου, κρέμεται στα σχολεία για να μη ξεχάσουμε την φάτσα του!

Σήμερα, χαρακτηρίζεται ως… ήρωας της επανάστασης του 1821! Λες και θέλουμε να διδάξουμε στα παιδιά την πολιτεία του. Και μη χειρότερα…