του Θοδωρή Αθανασιάδη
Όταν ξεκινούσαμε αυτή την σειρά των κειμένων περί νεοφιλελευθερισμού, είχαμε αναφερθεί στον τυφώνα Κατρίνα, ο οποίος έπληξε την Νέα Ορλεάνη στις 29 Αυγούστου 2005. Μοιραία, θα επιστρέψουμε στην Νέα Ορλεάνη, μιας και όσα διαδραματίστηκαν εκεί, μετά την καταστροφή, αποτελούν την τελευταία "επιτυχία" των "παιδιών του Σικάγου" πριν το ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Άλλωστε, πρόκειται και για το τελευταίο προσωπικό "επίτευγμα" του Φρήντμαν, ο οποίος μας άφησε χρόνους λίγο αργότερα, στις 16 Νοεμβρίου 2006.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει μια κρατική ομοσπονδιακή υπηρεσία επιφορτισμένη με την αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων, η περίφημη FEMA (Federal Emergency Management Agency). Επειδή οι τυφώνες που έρχονται από την Καραϊβική πλήττουν συχνά τις νότιες και νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ, το καλοκαίρι τού 2004 ο κυβερνήτης τής Λουζιάνας (της πολιτείας όπου ανήκει η Νέα Ορλεάνη) είχε ζητήσει επιχορήγηση από την FEMA, προκειμένου να εκπονηθεί σχέδιο αντιμετώπισης κάποιου ισχυρού τυφώνα. Το αίτημα απερρίφθη, επειδή η κυβέρνηση Μπους ήταν αντίθετη σε κάθε είδους επιχορηγήσεις. Όμως, η FEMA βρήκε ένα ολόκληρο εκατομμύριο για να αναθέσει στην ιδιωτική εταιρεία Innovative Emergency Management την εκπόνηση αυτού του σχεδίου.
Μπορεί η εταιρεία να εισέπραξε "ζούλα" το εκατομμύριο αλλά, πάντως, παρέδωσε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Δυστυχώς για τους κατοίκους τής ευρύτερης περιοχής, το σχέδιο αυτό έμεινε τελείως ανεφάρμοστο επειδή, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της FEMA, "δεν υπήρχαν διαθέσιμα χρήματα για να το θέσουμε σε εφαρμογή". Αυτή η δήλωση δείχνει καθαρά ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τού νεοφιλελευθερισμού: για την χρηματοδότηση ιδιωτικών εταιρείων υπάρχουν άφθονα χρήματα αλλά δεν περισσεύει δεκάρα για την χρηματοδότηση βασικών λειτουργιών τού κράτους.
Φυσικά, ο Φρήντμαν δεν είδε καμμία τραγωδία αλλά μόνο μια ευκαιρία για να προωθήσει την υλοποίηση των ιδεών του. Έτσι, δυο βδομάδες μετά την καταστροφή, ορισμένοι πιστοί τού φρηντμανισμού συναντήθηκαν με νομοπαρασκευαστική επιτροπή των ρεπουμπλικάνων προκειμένου να χαράξουν την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί. Προϊόν αυτής της σύσκεψης ήταν ένα "σχέδιο βοήθειας", το οποίο περιλάμβανε 32 προτάσεις εμφορούμενες απολύτως από το πνεύμα τού νεοφιλελευθερισμού.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει μια κρατική ομοσπονδιακή υπηρεσία επιφορτισμένη με την αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων, η περίφημη FEMA (Federal Emergency Management Agency). Επειδή οι τυφώνες που έρχονται από την Καραϊβική πλήττουν συχνά τις νότιες και νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ, το καλοκαίρι τού 2004 ο κυβερνήτης τής Λουζιάνας (της πολιτείας όπου ανήκει η Νέα Ορλεάνη) είχε ζητήσει επιχορήγηση από την FEMA, προκειμένου να εκπονηθεί σχέδιο αντιμετώπισης κάποιου ισχυρού τυφώνα. Το αίτημα απερρίφθη, επειδή η κυβέρνηση Μπους ήταν αντίθετη σε κάθε είδους επιχορηγήσεις. Όμως, η FEMA βρήκε ένα ολόκληρο εκατομμύριο για να αναθέσει στην ιδιωτική εταιρεία Innovative Emergency Management την εκπόνηση αυτού του σχεδίου.
Μπορεί η εταιρεία να εισέπραξε "ζούλα" το εκατομμύριο αλλά, πάντως, παρέδωσε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Δυστυχώς για τους κατοίκους τής ευρύτερης περιοχής, το σχέδιο αυτό έμεινε τελείως ανεφάρμοστο επειδή, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της FEMA, "δεν υπήρχαν διαθέσιμα χρήματα για να το θέσουμε σε εφαρμογή". Αυτή η δήλωση δείχνει καθαρά ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τού νεοφιλελευθερισμού: για την χρηματοδότηση ιδιωτικών εταιρείων υπάρχουν άφθονα χρήματα αλλά δεν περισσεύει δεκάρα για την χρηματοδότηση βασικών λειτουργιών τού κράτους.
Φυσικά, ο Φρήντμαν δεν είδε καμμία τραγωδία αλλά μόνο μια ευκαιρία για να προωθήσει την υλοποίηση των ιδεών του. Έτσι, δυο βδομάδες μετά την καταστροφή, ορισμένοι πιστοί τού φρηντμανισμού συναντήθηκαν με νομοπαρασκευαστική επιτροπή των ρεπουμπλικάνων προκειμένου να χαράξουν την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί. Προϊόν αυτής της σύσκεψης ήταν ένα "σχέδιο βοήθειας", το οποίο περιλάμβανε 32 προτάσεις εμφορούμενες απολύτως από το πνεύμα τού νεοφιλελευθερισμού.
Πρώτο μέλημα αυτού του σχεδίου ήταν η κατάργηση του νόμου Ντέηβις-Μπαίηκον, ο οποίος επέβαλλε σε όσους εργολάβους αναλάμβαναν ομοσπονδιακές δουλειές να καταβάλουν αξιοπρεπείς μισθούς. Αυτό σήμαινε πως όσοι θα δούλευαν για την αποκατάσταση των ζημιών θα πληρώνονταν ανάλογα με τα κέφια όποιου τους προσελάμβανε. Επίσης, προτάθηκε η μετατροπή ολόκληρης της πληγείσας περιοχής σε επιχειρηματική ζώνη απαλλαγμένη από κάθε φορολογία. Ακόμη, ζητήθηκε να χορηγηθούν στους μαθητές "κουπόνια φοίτησης" σε ιδιωτικά σχολεία τής επιλογής τους, αντί να ανακατασκευαστούν τα ρημαγμένα από τον τυφώνα σχολεία. (*)
Παράλληλα, σύμφωνα με την φιλοσοφία τού "τώρα που βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πεντ' έξι", τα νεοφιλελεύθερα τζιμάνια ζήτησαν από την κυβέρνηση (σημ.: πάντα στο πλαίσιο της "ανακούφισης" των πληγεισών περιοχών, έτσι;) να αναστείλει τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς στην ευρύτερη περιοχή τής καταστροφής και να επιτρέψει την έναρξη νέων γεωτρήσεων και την λειτουργία νέων διυλιστηρίων. (**)
Φυσικά, ο πρόεδρος Μπους ο Β(λαξ) έκανε αμέσως δεκτές όλες τις προτάσεις τού σχεδίου. Και "πριν αλέκτωρ φωνήσαι", οι εργοληπτικές εταιρείες χύμηξαν σαν ακρίδες, προκειμένου να ξεκοκκαλίσουν εκατοντάδες εκατομμυρίων. Εντελώς συμπτωματικά, οι σημαντικώτερες συμβάσεις υπεγράφησαν με τις εταιρείες που είχαν λυμανθεί το Ιράκ λίγο πρωτύτερα: η Halliburton (συγκεκριμένα, η θυγατρική της KBR) πήρε 60 εκατομμύρια για να χτίσει στρατιωτικές βάσεις κατά μήκος των ακτών, η Blackwater ανέλαβε την προστασία των υπαλλήλων τής FEMA και το κυνήγι των λαφυραγωγών, η Parsons ανέλαβε να κατασκευάσει μια γέφυρα στον Μισσισσιππή (αν και μια γέφυρα που είχε αναλάβει να χτίσει στο Ιράκ την πήρε το ρέμα), η Bechtel ανέλαβε να προμηθεύσει καταλύματα στους άστεγους κλπ. Συνολικά, οι αποτυχημένοι τού Ιράκ εισέπραξαν 3,4 δισεκατομμύρια δολλάρια (με απ' ευθείας ανάθεση, δίχως διαγωνισμό!) για να αποκαταστήσουν τις ζημιές. (***)
(*) Γι' αυτά τα "κουπόνια" είχαμε κάνει λόγο στο πρώτο κείμενο αυτής της σειράς.
(**) Λίγα χρόνια αργότερα, αυτή η πολύπαθη περιοχή θα ξαναπλήρωνε το τίμημα της ασυδοσίας του κεφαλαίου, όταν θα τιναζόταν στον αέρα μια γεώτρηση της BP και θα δημιουργούσε πρωτοφανή περιβαλλοντική καταστροφή σε ολόκληρο τον Κόλπο τού Μεξικού.
(***) "$400 million fema contracts now total 3.4 billion", Washington Post, 09/08/2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου