Η μαύρη Παρασκευή της Ευρώπης

analyst

του Αλέξη Ζακυνθινού

Η γερμανική κυβέρνηση συνειδητοποιεί πως άνοιξε το κουτί της Πανδώρας – αφού κανένας λαός δεν θέλει το 4ο Ράιχ, ενώ οι Βρετανοί είχαν απλά το θάρρος να το φωνάξουν δυνατά, αδιαφορώντας για τα τεράστια ρίσκα που ανέλαβαν

.

«Είναι πολύ καλό σε αυτές τις δύσκολες εποχές να είναι κανείς Ευρωπαίος – πάρα πολύ καλό. Ένα εντυπωσιακό ποσοστό της τάξης του 80% των Πολιτών της ΕΕ δηλώνουν ότι, είναι ευχαριστημένοι με τη ζωή τους. Φυσικά υπάρχουν ορισμένες φτωχότερες χώρες, η άσχημη οικονομική κατάσταση των οποίων προκαλεί συναισθήματα λύπης όπως, για παράδειγμα, η Ελλάδα και η Βουλγαρία.

Στη δυτική Ευρώπη όμως ο τόνος είναι πλειοψηφικά θετικός – ειδικά στη Μ. Βρετανία, όπου το 44% των ανθρώπων σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο δηλώνει πολύ ικανοποιημένο, ενώ ένα επί πλέον 49% αρκετά ικανοποιημένο. Γιατί λοιπόν γκρεμίζουν οι ευτυχισμένοι Βρετανοί της χώρα τους σε μία τέτοια περιπέτεια, όπως το BREXIT; Γιατί ρισκάρουν την ευημερία τους;» (Spiegel).

.

Η απάντηση, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό, ξεκινάει από το ότι,υπάρχει ένα τεράστιο, αγεφύρωτο κενό μεταξύ των ατομικών βιωμάτων και των κοινωνικών συναισθημάτων – ανάμεσα στα πραγματικά γεγονότα και στις προκαταλήψεις, καθώς επίσης μεταξύ του ψυχρού ορθολογισμού και της δημαγωγικής πολιτικής αφήγησης. Αυτό ακριβώς το κενό έχουν ανακαλύψει οι λαϊκιστές – διογκώνοντας το εν πρώτοις μέσω θολών εικόνων που αναφέρονται στην αλλοτρίωση των χωρών τους από τους ξένους, στην απώλεια της εθνικής τους κυριαρχίας, καθώς επίσης στην αδικία που επικρατεί.

Αμέσως μετά, οι λαϊκιστές επιδιώκουν να καλύψουν το κενό με υποσχέσεις που είναι αδύνατον να τηρηθούν – συμπληρώνοντας τες με δηλώσεις του τύπου «Μην ακούτε τις προειδοποιήσεις των ειδικών», «Οι ελίτ σας ληστεύουν», «Εμπιστευθείτε την κοινή και υγιή ανθρώπινη λογική».

Περαιτέρω, πάντοτε σύμφωνα με το περιοδικό, ο λαϊκισμός είναι μία «λεπτή ιδεολογία» – αφού δεν χρειάζεται καμία θεωρία, κανένα αναλυτικά μελετημένο οικοδόμημα ιδεών και κανένα πλαίσιο αξιών. Μπορεί να είναι αριστερός ή δεξιός, καθολικού θρησκεύματος ή αθεϊστικός – αρκεί να διαθέτει τρία βασικά συστατικά:

(α)  Ένα αφήγημα, το οποίο να στηρίζεται στο συλλογικό συναίσθημα του απλού λαού, στην έννοια «Εμείς» – όπου οι εθνικιστικοί μύθοι βοηθούν σε μεγάλο βαθμό,

(β)  Μερικούς εχθρούς, όπως οι ελίτ, οι Βρυξέλλες, οι τραπεζίτες, η Ουάσιγκτον, η αλαζονική Γερμανία κοκ. – οι οποίοι επιβουλεύονται το λαό, καθώς επίσης

(γ)  Μία χαρισματική ηγετική εικόνα, η οποία να μπορεί να δημαγωγεί και να χειραγωγεί τις μάζες – χωρίς κανέναν απολύτως ηθικό ενδοιασμό ή δέσμευση.

Συνεχίζοντας, από την πλευρά της οικονομικής εξέλιξης μίας χώρας ο λαϊκισμός είναι εξόχως προβληματικός, επειδή αγνοεί τους οικονομικούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, «Είναι επικίνδυνα τα χρόνια ελλείμματα της Βρετανίας; Αδιάφορο», απαντούν οι λαϊκιστές. «Πρέπει οι Η.Π.Α. να μειώσουν τις κρατικές δαπάνες, για να περιορίσουν την καταιγιστική αύξηση του δημοσίου χρέους τους; Απλά δεν πληρώνουμε τα χρέη μας», απαντάει ο Trump.

«Οι ξένες τράπεζες μας βοηθούν με τη χρηματοδότηση της οικονομίας μας; Δεν μας ενδιαφέρει, πρέπει να επιστρέψουν σε εγχώρια χέρια»,απαιτούν οι Πολωνοί. Στο τέλος βέβαια οι οικονομίες των χωρών αυτού του είδους καταρρέουν – ακριβώς επειδή δεν θέλουν να δουν και να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.

Συμπερασματικά λοιπόν τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης της γερμανικής κοινής γνώμης κατηγορούν ως λαϊκιστές όλους όσους τάχθηκανυπέρ του BREXIT, επειδή αγνοούν την οικονομική πραγματικότητα– σύμφωνα με την οποία η Βρετανία θα υποστεί μεγάλες ζημίες, αφού δεν θα έχει πλέον τα οφέλη της συμμετοχής της στην ΕΕ.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά όμως στο ότι, η Βρετανία ήταν ένας από τους πλέον έμπιστους οφειλέτες στο παρελθόν, με ένα έλλειμμα απέναντι στη Γερμανία της τάξης των 50 δις € ετησίως, από 40 δις € το 2014(γράφημα) – το οποίο υπερβαίνουν μόνο οι Η.Π.Α., με έλλειμμα άνω των 60 δις €.

Επεξήγηση γραφήματος: Αριστερά: Η εξέλιξη του γερμανικού εξαγωγικού εμπορίου σε δις € – εξαγωγές, εισαγωγές, ισοζύγιο. Δεξιά: Οι κυριότεροι εμπορικοί εταίροι της Γερμανίας το 2014 – εξαγωγές, εισαγωγές. Στη Γαλλία εξήγαγε 101 δις € και εισήγαγε 67 δις € – οπότε το πλεόνασμα της (έλλειμμα της Γαλλίας) ήταν 34 δις €. Στις Η.Π.Α. εξήγαγε 96 δις € και εισήγαγε 49 δις € – οπότε το πλεόνασμα της (έλλειμμα των Η.Π.Α.) ήταν 47 δις €

.

Δεν υπάρχει επίσης καμία αναφορά στο γεγονός πως η υποτίμηση της στερλίνας είναι ο μοναδικός τρόπος για να καταπολεμηθεί το έλλειμμα της Βρετανίας, αφού κάτι τέτοιο δεν συμφέρει προφανώς τη Γερμανία – η οποία έχει συνηθίσει να ζει εις βάρος των άλλων, με την πολιτική της φτωχοποίησης του γείτονα που έχει υιοθετήσει (ανάλυση).

Εάν όμως οι άλλες χώρες πάψουν να ανέχονται το γερμανικόμερκαντιλισμό, όπως προφανώς η Βρετανία, ο οποίος ενισχύεται από τη χαμηλή ισοτιμία του ευρώ με τη βοήθεια της κρίσης χρέους, καθώς επίσης της πολιτικής της ΕΚΤ (αυτός είναι ο βασικός λόγος που η Γερμανία δεν θα θελήσει ποτέ να βοηθήσει χώρες όπως η Ελλάδα, αφού τρέφεται από την κρίση τους), τότε η Γερμανία θα καταρρεύσει – οπότε δεν θα ευοδωθούν τα σχέδια της για τη δημιουργία του 4ου Ράιχ με οικονομικά όπλα.

Από την άλλη πλευρά, τα γερμανικά ΜΜΕ θεωρούν πλέον πως η ελληνική κυβέρνηση, αποδεχόμενη την πλήρη απώλεια της εθνικής της κυριαρχίας, με την υπογραφή ενός θηριώδους μνημονίου που την οδηγεί κατ’ ευθείαν στη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας της, στη χρεοκοπία και στην έξοδο από την Ευρωζώνη (παράλληλο νόμισμα), έχει πάψει πλέον να λαϊκίζει – παρά το ότι αγνοεί πολύ περισσότερο από τη Βρετανία την οικονομική πραγματικότητα, αφού χωρίς τη διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του χρέους της, δεν πρόκειται ποτέ να βγει από την κρίση.

Εύλογα επομένως είναι κανείς επιφυλακτικός με αυτού του είδους τις πολιτικές προσεγγίσεις και τους αυθαίρετους χαρακτηρισμούς εκ μέρους μίας χώρας, η οποία δεν θέλει να καταλάβουν οι εταίροι της ότι, το πρόβλημα της Ευρώπης είναι η ίδια – οπότε είναι καλύτερα να αποχωρήσει αυτή, από το να διαλυθεί ένα οικοδόμημα, μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία, όπως η ΕΕ (ανάλυση).

Το κουτί της Πανδώρας

Περαιτέρω, η αναφορά του Spiegel στο ότι, το 80% των Ευρωπαίων είναι ευχαριστημένοι με την ΕΕ, καθώς επίσης τα περισσότερα κράτη, με εξαίρεση την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, τεκμηριώνει πως η χώρα έχει χάσει εντελώς την επαφή της με την πραγματικότητα – παρά το ότι έντυπα όπως οι FT έχουν γράψει προ πολλού ότι, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρώπης είναι η Γερμανία (Martin Wolf, πηγή).

Δεν συνειδητοποιεί λοιπόν η Γερμανία πως άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, ενώ η Παρασκευή δεν ήταν μία μαύρη ημέρα για τις αγορές, οι οποίες ως συνήθως είναι παράλογα υπερβολικές στις αντιδράσεις τους, αλλά για την ίδια – αφού όλοι γνωρίζουν πως οι οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη είναι καταστροφικές με δική της ευθύνη, ότι η ΕΕ είναι ανίκανη να καταπολεμήσει την ανεργία και την ύφεση, πως η πολιτική λιτότητας ευθύνεται για την υπερχρέωση πολλών κρατών κοκ.

Δεν συνειδητοποιεί επίσης πως, με βάση την ιστορική εμπειρία, κανένας λαός δεν θέλει την ηγεμονία της στην Ευρώπη, σε καμία περίπτωση – ενώοι Βρετανοί είχαν το θάρρος να το φωνάξουν δυνατά, αδιαφορώντας για τα τεράστια ρίσκα που ανέλαβαν. Ότι ο στόχος τους δεν ήταν λαϊκίστικος, όπως τους κατηγορεί η Γερμανία, ούτε στηρίχθηκε σε κάποια οικονομική λογική, αλλά βαθιά πολιτικός – αφού αποφάσισαν ακόμη μία φορά να αντισταθούν, προστατεύοντας τη χώρα τους και την Ευρώπη από την επέλαση ενός τέταρτου Ράιχ.

Η καγκελάριος όμως έχει μάλλον συνειδητοποιήσει το τεράστιο λάθος της, αφού είχε την ανοησία να θεωρήσει πως οι Βρετανοί δεν θα ψήφιζαν «ΟΧΙ στη γερμανική Ευρώπη», όπως οι Έλληνες, επειδή θα φοβόντουσαν ανάλογες συνέπειες: μεταξύ των οποίων την άνευ όρων συνθηκολόγηση της κυβέρνησης τους, η οποία θα αντέστρεφε το ΟΧΙ σε ΝΑΙ, όπως η ντροπή της Ευρώπης, η ελληνική αριστερά.

Εν τούτοις, οι Βρετανοί ούτε φοβήθηκαν, ούτε θα επέτρεπαν ποτέ κάτι τέτοιο σε κάποια κυβέρνηση τους – πόσο μάλλον όταν είναι κατά πολύ πιο εύκολο να αμυνθούν απέναντι στη Γερμανία, από ότι η Ελλάδα. Ως εκ τούτου, η καγκελάριος, καθώς επίσης ο υπουργός οικονομικών της έχουν κυριολεκτικά πανικοβληθεί – ενώ δεν πρόκειται να δοκιμάσουν ξανά τη θεωρία των παιγνίων, γνωρίζοντας πως αυτοί θα είναι οι χαμένοι.

Επίλογος

Η Ευρώπη πρέπει να μείνει ενωμένη, αφενός μεν για να μην αναβιώσει το εφιαλτικό παρελθόν της, αφετέρου επειδή καμία από τις επί μέρους χώρες της δεν έχει το κρίσιμο μέγεθος που απαιτείται, για να ευημερήσει στις σημερινές συνθήκες της παγκοσμιοποίησης – η οποία δεν αποτελεί πλέον μία ανατρέψιμη διαδικασία. Εκτός αυτού, θα ήταν λάθος να μην εκτιμηθούν τα τεράστια οφέλη της – όπως η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και κεφαλαίων, η διευκόλυνση του εμπορίου κοκ.

Εν τούτοις, δεν είναι εφικτό να ενωθεί δημοσιονομικά και πολιτικά – οπότεη Ευρωζώνη είναι ένα θνησιγενές κατασκεύασμα, το οποίο απειλεί να καταστρέψει τόσο την ίδια, όσο την ΕΕ και τον υπόλοιπο πλανήτη. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων της Βρετανίας στις εμπορικές σχέσεις της με τη Γερμανία πηγάζει από το υποτιμημένο ευρώ – ενώ στο εσωτερικό της Ευρωζώνης δεν υπάρχουν μηχανισμοί ανάκτησης της απώλειας της ανταγωνιστικότητας, ούτε είναι δυνατόν να εφαρμόζεται η ίδια νομισματική πολιτική για χώρες με διαφορετικά οικονομικά χαρακτηριστικά, με την κεντρική τους τράπεζα να τις εκβιάζει (ανάλυση).

Λογικά λοιπόν θα έπρεπε να επιστρέψουν όλες οι χώρες μαζί στην αφετηρία, στην προ ευρώ εποχή, καθώς επίσης να εξασφαλισθεί η δημοκρατική λειτουργία των Θεσμών της ΕΕ – ενώ η Γερμανία είτε θα πρέπει να αποδεχθεί να συμμετέχει ισότιμα, είτε να εγκαταλείψει αυτή την ΕΕ, αντί όλες οι άλλες χώρες, προκαλώντας χάος.