Η ασφάλεια των καταθέσεων-analyst

analyst

Εάν η Ελλάδα οδηγηθεί εκτός της Ευρωζώνης χρεοκοπώντας, με ανοχύρωτο το χρηματοπιστωτικό της κλάδο, καθώς επίσης με άδεια τα δημόσια ταμεία της, τότε είναι καλύτερα να μην αναφερθούν οι συνέπειες – η φερεγγυότητα των τραπεζών

του Βασίλη Βιλιάρδου

«Δεν είναι καθόλου έντιμο να καλούνται οι Πολίτες να επιλέξουν ανάμεσα στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη, πόσο μάλλον χωρίς να γνωρίζουν το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας –  ειδικά αυτοί που έχουν πάψει πλέον να εμπιστεύονται την κυβέρνηση, μετά την πλήρη αποτυχία της τόσο στις διαπραγματεύσεις, όσο και στη διαχείριση της οικονομίας.

Εκτός αυτού, όταν η απόφαση των Ελλήνων προγραμματίζεται να ληφθεί σε χρόνο μηδέν, με κλειστές τράπεζες, σε συνθήκες εθνικής διχόνοιας, τρομοκρατίας και πανικού, καθώς επίσης σε μία «κατάσταση σοκ» της χώρας, η ανεντιμότητα κυβέρνησης και δανειστών υπερβαίνει το κόκκινο - οπότε θα ήταν καλύτερα να επανέλθει η λογική «ένθεν κακείθεν» και να αναβληθεί το δημοψήφισμα, έτσι ώστε να τοποθετηθεί τουλάχιστον σε σωστές βάσεις».

.

Άρθρο

Θεωρούμε περιττό να αναφερθούμε στις τεράστιες ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης, όσον αφορά τις πρόωρες εκλογές, τις υπερβολικές προεκλογικές της δεσμεύσεις, τη ζημιογόνα διακυβέρνηση της χώρας, καθώς επίσης την καταστροφική διαχείριση των διαπραγματεύσεων – γεγονότα που δεν θα αλλάξουν ακόμη και αν ακολουθήσει ένα αίσιο τέλος, με την επανάληψη των συζητήσεων ή/και με την ενδεχόμενη αποδοχή μίας κάποιας διαγραφής των δημοσίων χρεών.

Οι ζημίες άλλωστε που έχουν προκληθεί στην ελληνική οικονομία, καθώς επίσης στη διεθνή εικόνα της χώρας μας, είναι ανεπανόρθωτες – οπότε το τίμημα είναι ήδη πανάκριβο, ακόμη και αν επιτευχθεί η μείωση του χρέους.Ο διασυρμός δε ενός Έθνους που δεν επέτρεψε ποτέ μέχρι σήμερα στην ιστορία του έναν τόσο μεγάλο εξευτελισμό, δεν είναι ανατρέψιμος – ενώ ο σκοπός δεν αγιάζει ποτέ τα μέσα, ακόμη και αν τα αποτελέσματα θα ήταν θετικά.

Υπενθυμίζουμε πως η σκόπιμη υπαγωγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ το 2010, με αντάλλαγμα ένα δάνειο της τάξης των 110 δις € για να μην χρεοκοπήσουν ουσιαστικά οι γερμανικές τράπεζες (άρθρο), μας κόστισε τελικά το ασύλληπτο ποσόν των 1.000 δις € – με κριτήριο την κατάρρευση των τιμών της ακίνητης ιδιωτικής περιουσίας, την αποτέφρωση του χρηματιστηρίου, τις κατακόρυφες μειώσεις των εισοδημάτων, την κάθοδο του ΑΕΠ, την αλματώδη ύφεση, την ανεργία, τις χρεοκοπίες των επιχειρήσεων κοκ.

Επίσης πως η διαγραφή χρεών το 2011 (PSI), ύψους περί τα 130 δις €, οδήγησε τον τραπεζικό κλάδο στη χρεοκοπία, οπότε απαιτήθηκαν πάνω από 40 δις νέα κεφάλαια εις βάρος του δημοσίου χρέους - ενώ έχασαν παράλληλα τα περιουσιακά τους στοιχεία τα ασφαλιστικά ταμεία, με τους δανειστές να έχουν σήμερα το θράσος να τονίζουν την επείγουσα αντιμετώπιση του ασφαλιστικού προβλήματος, το οποίο οι ίδιοι δημιούργησαν σε κάποιο βαθμό.

Στα πλαίσια αυτά, ακόμη και εάν μέσω της «διαπραγματευτικής τακτικής» της σημερινής κυβέρνησης επιτευχθεί, παραμένοντας εντός του ευρώ, η διαγραφή ενός μέρους του χρέους, εις βάρος της οικονομίας, των τραπεζών, του τουρισμού, των απλών Ελλήνων Πολιτών κλπ., τότε θα πρόκειται ξανά για ένα «δώρο άδωρο», γιατρίτη συνεχή φορά – γεγονός που ασφαλώς δεν θα χαρακτηρίσει ως έξυπνη ή ικανή την πατρίδα μας.

Εάν όμως, παρ’ ελπίδα, η Ελλάδα οδηγηθεί εκτός του ευρώ χρεοκοπώντας, με ανοχύρωτο το χρηματοπιστωτικό της κλάδο, καθώς επίσης με άδεια δημόσια ταμεία, ειδικά από τη σημερινή κυβέρνηση, τότε είναι καλύτερα να μην αναφέρει κανείς τις συνέπειες – αφού θα κατηγορηθεί εύλογα για υπερβολική τρομοκράτηση των Ελλήνων.

.

Η λειτουργία των τραπεζών στην Ευρωζώνη

Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, θα επικεντρωθούμε στις τράπεζες, καθώς επίσης στις ευθύνες της Ευρωζώνης, στην οποία παραδώσαμε καλόπιστα τη νομισματική κυριαρχία της χώρας μας – το προνόμιο της αποκλειστικής έκδοσης χρημάτων, καθώς επίσης της κεντρικής τράπεζας, της ΕΚΤ, η οποία είναι ο μοναδικός υπεύθυνος για τη ρευστότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και για τη νομισματική πολιτική.

Στα πλαίσια αυτά, όταν σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη διαπιστωθούν τραπεζικές επιθέσεις, κάτι που συνέβη ξανά στην Ελλάδα από τα τέλη του 2014, έχοντας ξεκινήσει από το 2010 (γράφημα), η κεντρική της τράπεζα επεμβαίνει άμεσα για να αποκαταστήσει τη ρευστότητα – εν προκειμένω η ΕΚΤ, με το σύστημα παροχής εκτάκτου ανάγκης (ELA).

.

.

Η αιτία είναι το ότι, καμία τράπεζα παγκοσμίως δεν διαθέτει τις καταθέσεις των πελατών της σε μετρητά - ενώ, όπως έχουμε αναλύσει πολλές φορές, οι τράπεζες δεν εγκρίνουν δάνεια ανάλογα με τα χρήματα που έχουν στο ταμείο τους αλλά από το πουθενά, υποχρεούμενες για κάθε 100 € πίστωση να καταθέτουν μόλις 1 € ως εγγύηση στην ΕΚΤ.

Περαιτέρω, η ταχύτητα κυκλοφορίας των μετρητών χρημάτων σε μία χώρα μπορεί να αλλάξει οποιαδήποτε στιγμή – όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, στην οποία μειώθηκε δραματικά, αφού οι αναλήψεις τους τελευταίους μήνες ξεπέρασαν τα 40 δις €. Έτσι αφαιρέθηκε το ποσόν αυτό από το κυκλοφοριακό σύστημα της οικονομίας, υποχρεώνοντας παράλληλα τις τράπεζες να το διαθέσουν.

Ο τρόπος τώρα, με τον οποίο τα κατάφεραν οι τράπεζες, ήταν η τροφοδοσία τους από την ΕΚΤ, έναντι εγγυήσεων - των απαιτήσεων δηλαδή που οι ίδιες έχουν απέναντι στους πελάτες τους (δάνεια κάθε είδους). Παρά το δε το ύψος των ποσών που απαιτήθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες ήταν ασυνήθιστα μεγάλο, επρόκειτο για μία απολύτως φυσιολογική διαδικασία – η οποία αποτελεί βασικό «εργαλείο» όλων των κεντρικών τραπεζών που παρέχουν τη ρευστότητα που λείπει στις εμπορικές, για να πληρώσουν τους καταθέτες τους.

Η διαδικασία αυτή δεν έχει καμία άμεση σχέση με τη φερεγγυότητα των τραπεζών – επειδή μία τράπεζα μπορεί να είναι φερέγγυα, να μην απειλείται δηλαδή με χρεοκοπία ακόμη και αν μειώνονται οι καταθέσεις της, εάν τα δάνεια που παρέχει στους πελάτες της είναι ασφαλή.

Δυστυχώς όμως, επειδή η κοινή γνώμη δεν είναι σωστά ενημερωμένη, αφού οι περισσότεροι πολιτικοί, καθώς επίσης αρκετά ΜΜΕ δεν μπορούν να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ παροχής ρευστότητας και βοήθειας αποφυγής της χρεοκοπίας (διάσωσης), η χρήση του ELA «δαιμονοποιείται» – όπως πολλά άλλα οικονομικά εργαλεία.

Είναι αναμενόμενο άλλωστε κάτι τέτοιο, από ανθρώπους που αναλαμβάνουν υπεύθυνες θέσεις, χωρίς να διαθέτουν τις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες – στηριζόμενοι συνήθως στις γνωριμίες, στη διαπλοκή, σε στενά κομματικά κριτήρια κοκ. Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας μας, το οποίο έχουμε αναλύσει σε ανάλογο κείμενο μας (άρθρο).

Οι ελληνικές τράπεζες

Συνεχίζοντας, αυτό που μας ενδιαφέρει όσον αφορά τη φερεγγυότητα των τραπεζών, είναι κυρίως τα δάνεια που έχουν δώσει στους πελάτες τους – στο κράτος, στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Εάν λοιπόν οι εγγυήσεις, τις οποίες έχουν τοποθετήσει οι ελληνικές τράπεζες στην κεντρική, για να δανεισθούν τα μετρητά χρήματα από τον ELA, τα υπόλοιπα δάνεια και οι επενδύσεις τους επίσης, διατηρούν την αξία τους και δεν είναι επισφαλείς – όπου εύλογα συμπεραίνεται ότι, τυχόν επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη, θα καθιστούσε αυτόματα φερέγγυες τις τράπεζες της.

Η απάντηση εξαρτάται λοιπόν σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς επίσης από τις μελλοντικές της προοπτικές – από παράγοντες δηλαδή που δεν ήταν καθόλου θετικοί στην Ελλάδα, έχουν επιδεινωθεί δυστυχώς από τα τέλη του 2014, ενώ οι σημερινές εξελίξεις (κλείσιμο τραπεζών, κεφαλαιακοί έλεγχοι), έχουν ολοκληρώσει την καταστροφή.

Εάν σε αυτήν τη μάλλον σκοτεινή εικόνα προσθέσει κανείς τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας, η οποία δεν οφείλεται μόνο στην ίδια αλλά, επίσης, στο μισθολογικό dumping της Γερμανίας (ανάλυση), όπως και τις φανερές επισφάλειες των τραπεζών (γράφημα, κόκκινες στήλες), τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο να συμπεράνει πως η φερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών δεν είναι η καλύτερη.

.

.

Περαιτέρω, όσον αφορά την αφερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών, δεν είναι προφανώς μόνο υπεύθυνη η Ελλάδα – αλλά, επίσης, η Τρόικα (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ), η οποία κατέστρεψε μεθοδικά με την πολιτική των μνημονίων τη χώρα μας (ανάλυση), χωρίς να αυξήσει καν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ή να δημιουργήσει θετικές μελλοντικές προοπτικές.

Όταν δε οι εταίροι της, κρίνοντας από μία αναφορά του γερμανικού Spiegel (πηγή) γράφουν ότι, «η ΕΚΤ έχει αναλάβει ολοκληρωτικά τη χρηματοδότηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος με το πρόγραμμα ELA, χωρίς να έχει καμία δημοκρατική νομιμοποίηση ή έλεγχο, χρεώνοντας τους Γερμανούς φορολογουμένους«, τότε χάνει κάθε ελπίδα αλληλεγγύης – αφού δεν κατανοείται καν το γεγονός ότι, η ΕΚΤ κάνει απλά τη δουλειά της, όπως είναι υποχρεωμένη ως η πραγματική κεντρική τράπεζα της Ελλάδας (ενεργώντας πλέον έκνομα μετά το σταμάτημα του ELA).

Σε κάθε περίπτωση, για την πράγματι θλιβερή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, οπότε των εμπορικών τραπεζών δεν φταίει η Ελλάδα μετά το 2010, αλλά η σκιώδης διακυβέρνηση της – η Τρόικα, υπό την ηγεσία της Γερμανίας.

.

Οι καταθέσεις

Με βάση την παραπάνω οριακή εικόνα της φερεγγυότητας των τραπεζών, υπενθυμίζοντας πως έχουν επιβαρύνει το δημόσιο χρέος σχετικά πρόσφατα με σχεδόν 50 δις €, ενώ υπάρχουν επί πλέον οι κρατικές εγγυήσεις, το μέλλον τους εξαρτάται επίσης από την παραμονή ή μη της χώρας στην Ευρωζώνη - αν και είναι αδύνατον να φαντασθούμε πως υπάρχει τρόπος να αποβληθεί ακούσια η Ελλάδα, ενώ δεν πιστεύουμε πως κάποια κυβέρνηση της θα προσπαθήσει να την απομακρύνει εκούσια από την ΕΕ, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις εξόδου της από την Ευρωζώνη. Στα πλαίσια αυτά τα εξής:

(α)  Στη εντελώς θεωρητική περίπτωση της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, οι τράπεζες θα εθνικοποιούνταν (ανάλυση), οι καταθέσεις θα μετατρέπονταν σε δραχμές εάν δεν δημεύονταν και η ανάληψη τους θα διαρκούσε πολλά χρόνια, όπου φυσικά θα έχαναν ένα μεγάλο μέρος (έως και 90%) της αγοραστικής τους αξίας – κρίνοντας από το παράδειγμα της Αργεντινής.

(β)  Στη φυσιολογική παραμονή της Ελλάδας εντός της Ευρωζώνης, σε συνθήκες χρεοκοπίας όπως αυτές που βιώνουμε, η τύχη των καταθέσεων θα εξαρτηθεί από τη φερεγγυότητα ή μη της κάθε μίας επί μέρους τράπεζας – αφού δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε την πραγματική ποιότητα των εγγυήσεων της ελληνικής κυβέρνησης, για τις καταθέσεις κάτω των 100.000 € ή τις ευθύνες της Ευρωζώνης.

Με κριτήριο το προηγούμενο γράφημα, η πλέον φερέγγυα φαίνεται να είναι η Εθνική, ακολουθούμενη από την Alpha Bank – αν και οι συνθήκες έχουν αλλάξει σημαντικά. Εάν κάποια τράπεζα τώρα ή όλες μαζί δεν είναι φερέγγυες, τότε ίσως απαιτηθεί η διάσωση τους – όπου προηγούνται οι μέτοχοι, μεγαλύτερος των οποίων είναι το ΤΧΣ, οι κάτοχοι ομολόγων τους και, τέλος, οι καταθέτες.

Θεωρητικά λέγεται πως το ανώτατο ποσοστό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ενδεχόμενη διάσωση των τραπεζών, όσον αφορά τους καταθέτες, δεν θα υπερέβαινε το 10% για αυτές που είναι κάτω των 100.000 € – αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος, βλέποντας πως η δημοκρατία τείνει να αποτελέσει παρελθόν, ενώ το χάος δεν αφορά μόνο την ελληνική πολιτική ηγεσία.

Όσον αφορά τώρα το ύψος των αναλήψεων, μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, η τοποθέτηση τους μόνο στα 60 € ημερησίως είναι πράγματι ανησυχητική – αφού καθορίζεται από την κεντρική τράπεζα, με κριτήριο τις ρεζέρβες του συστήματος, οι οποίες φαίνεται πως είναι επικίνδυνα χαμηλές.

.

Επίλογος

Κατά την άποψη μας, τελικά θα επικρατήσει η κοινή λογική στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, ειδικά εάν αναβαλλόταν θαρραλέα το ατυχές δημοψήφισμα από την κυβέρνηση, θα δημιουργηθεί μία διακομματική διαπραγματευτική ομάδα, η οποία θα εγγυάται τη διαχρονική τήρηση όσων συμφωνηθούν με τους δανειστές, ενώ θα υπάρξει μία σημαντική διαγραφή του δημοσίου χρέους.

Η αισιοδοξία μας στηρίζεται στο ότι, το εγχείρημα του ευρώ είναι πολύ σημαντικό για να το διακινδυνεύσει κανείς (ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλες εκροές οι ιταλικές τράπεζες, οι μετοχές των οποίων πιέζονται αρκετά στο χρηματιστήριο των Η.Π.Α.), οι γεωπολιτικές απειλές δεν είναι αμελητέες, η ειρήνη είναι σπουδαιότερη από την οικονομία, ενώ κανένας δεν θέλει να δημιουργηθεί μία επόμενη Ουκρανία στη Μεσόγειο – μία ανεξέλεγκτη πύλη παράνομων μεταναστών, από επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη.

Οφείλει λοιπόν να είναι κανείς ψύχραιμος, προετοιμασμένος ασφαλώς για τα χειρότερα, αλλά ευχόμενος τα καλύτερα – διατηρώντας την ελπίδα πως, αυτή τη φορά, η Ελλάδα θα ασχοληθεί σοβαρά και υπεύθυνα με την επίλυση των πραγματικών οικονομικών, πολιτικών, πολιτισμικών και κοινωνικών προβλημάτων της, σε συνθήκες εθνικής ομοψυχίας, καθώς επίσης με την ουσιαστική βοήθεια της Ευρώπης, χωρίς το ΔΝΤ.

.

Σημείωση: O Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών (151), η οποία λαμβάνεται με πρόταση του υπουργικού Συμβουλίου.

Σύμφωνα με τον προσφάτως ψηφισθέντα νόμο, το δημοψήφισμα προκηρύσσεται μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη της σχετικής απόφασης της Βουλής, ενώ για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας στο δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, θα πρέπει η συμμετοχή των ψηφοφόρων θα είναι στο 40% (πηγή) 

.

Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις σε όλες τις πόλεις της Γερμανίας. Έχει  εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ έχει δημοσιεύσει πάνω από 2.500 αναλύσεις σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα, με κέντρο βάρους την εθνική και διεθνή μακροοικονομία, καθώς επίσης το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Για το πλήρες βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα, πατήστε εδώ.

( e-mail: viliardos@analyst.gr )