Δύο διευκρινήσεις και μια ερώτηση

της Νόρας Ράλλη

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Από τους ορισμούς. Τι σημαίνει «οδηγία» της ΕΕ; Οι «Οδηγίες» είναι κάτι σαν τις Δέκα Εντολές, ένα βήμα πριν καεί η βάτος. Όταν δηλαδή η ΕΕ δίνει μία «οδηγία», αυτή δεν έχει άμεση ισχύ, δεν δεσμεύει τα κράτη μέλη, παρά μόνο ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Στοχεύει στην προσέγγιση των νομοθεσιών, αλλά δεν αποτελεί νομοθεσία. Επομένως, απαιτείται το κράτος μέλος να λάβει μέτρα για να μπορέσουν οι Οδηγίες να αναπτύξουν τις έννομες συνέπειές τους. Με απλά λόγια, απαιτείται μεταφορά των Οδηγιών στην εσωτερική έννομη τάξη. Τα κράτη μέλη έχουν διακριτική ευχέρεια ως προς τον τύπο και τα μέσα ενσωμάτωσης εντός των ορίων της τασσόμενης προθεσμίας, συνυπολογίζοντας τις εθνικές ιδιαιτερότητες. 

«Οδηγία» ήταν και το να τροποποιηθεί ο κώδικας πολιτικής δικονομίας. Το πώς θα το κάνουμε, επαφίεται σε μας, στον πατριωτισμό μας και ουχί στην «καλοσύνη των ξένων». Έλα, όμως, που στην αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου για τις τροποποιήσει αυτές αναγράφεται ρητά ότι: «Η Ελληνική Δημοκρατία συνεργαζόταν με τους Θεσμούς προς εξεύρεση κοινή και αποδεκτής λύσης και προς τούτο έχει συστήσει Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για την τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας», δηλαδή ναι μεν οδηγία, αλλά η λύση θα περάσει και από τους θεσμούς. 

Και το κείμενο συνεχίζει: «Όμως, λόγω των ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων, το μοναδικό κείμενο που έχει λάβει τη σύμφωνη γνώμη των Θεσμών είναι το αντίστοιχο σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή των Ελλήνων τον Νοέμβριο του 2014».

Ποια είναι αυτή; Είναι αυτή που είχε συνταχθεί, με πρόεδρο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής τον Ι. Χαμηλοθώρη, επί κυβερνήσεως Σαμαρά. Σημειώνεται ότι ο πρώην Υπ. Δικαιοσύνης, κ. Χαράλαμπος Αθανασίου, είχε προσπαθήσει να προχωρήσει σε αλλαγές πέρυσι, αλλά υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από δικηγόρους και δικαστικές ενώσεις. Μάλιστα, το δικηγορικό σώμα είχε αποδοκιμάσει στο δικηγορικό δημοψήφισμα της 2ας και 3ης Δεκεμβρίου 2014 την προηγούμενη απόπειρα να διασαλευτεί η δικονομική τάξη, απορρίπτοντας (με ποσοστό 93%) το Σχέδιο Πολιτικής Δικονομίας, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και τις αρχές της δίκαιης δίκης. Οι δικηγόροι είχαν κάνει μάλιστα πανελλαδική απεργία διαρκείας που λύθηκε με την κήρυξη των βουλευτικών εκλογών του Ιανουαρίου. 

Το παραπάνω Σχέδιο περιέχει, μεταξύ άλλων, διατάξεις για την αναγκαστική εκτέλεση οι οποίες, σύμφωνα με το δικηγορικό σώμα, φαλκιδεύουν τα δικαιώματα των οφειλετών των τραπεζών, ιδίως σε ζητήματα  πλειστηριασμών ακινήτων, ενισχύουν δε τα προνόμια των τραπεζών και περιορίζουν τα εν γένει δικαιώματα εργαζομένων, δημοσίων υπαλλήλων, ασφαλιστικών οργανισμών, υπέρ των προνομίων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Αξίζει επίσης να τονίσουμε πως σήμερα ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας θα ψηφιστεί στην Βουλή με την διαδικασία των Κωδίκων, δηλαδή θα ψηφιστεί σε μια συνεδρίαση της Βουλής στο σύνολο του και όχι κατ’ άρθρον, όπως γίνεται με τα άλλα νομοσχέδια. Που σημαίνει ότι αλλαγές σε συγκεκριμένα άρθρα δεν γίνονται. 

Συνεχίζοντας με τις διευκρινίσεις, φτάνουμε στο πολυσυζητημένο BRRD. 

Πρόκειται για ευρωπαϊκή οδηγία (Οδηγία 2014/59/ΕΕ), η οποία προβλέπει τη στήριξη και εξυγίανση των τραπεζών μέσω της διαδικασίας εκκαθάρισης και πρέπει να ισχύσει το αργότερο μέχρι την 1.1.2016. Πρακτικά και χωρίς να αναφέρουμε όλες τις λεπτομέρειες, ανοίγει ο δρόμος για τη διαδικασία του «bail-in» (μηχανισμός διάσωσης με ίδια μέσα - ό,τι ακριβώς έγινε στην Κύπρο), η οποία προβλέπει τη στήριξη της τράπεζας μέσω της εμπλοκής των μετόχων και ομολογιούχων και όχι των φορολογουμένων. Το κόστος φεύγει από τον φορολογούμενο και μεταφέρεται αρχικά στους μετόχους, έπειτα στους ομολογιούχους και τέλος, στους καταθέτες. Κινείται δηλαδή σε αντίθετη πορεία σε σχέση με το εργαλείο «bail – out» που είναι το εργαλείο δημόσιας διάσωσης.

Yπογραμμίζεται ότι βάσει της κοινοτικής οδηγίας όλες οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ είναι πλήρως εγγυημένες και προστατευμένες και δεν μπορούν να υποστούν κούρεμα (haircut). Επί της ουσίας, εάν υπάρξει κίνδυνος, θα αφορά καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.

Και το ερώτημα που τίθεται πίσω και πάνω από όλα αυτά είναι: Αφού πήραμε 25 δις για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, από τα οποία - όπως δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ΕΡΤ - θα χρειαστούν το πολύ 10, 15 δις, γιατί βιαζόμαστε τόσο για το BRRD; Αφού δηλαδή οι τράπεζες θα «σωθούν» και με το παραπάνω, γιατί πρέπει να ψηφίσουμε αυτή την «οδηγία» που επιτρέπει το κούρεμα καταθέσεων, έστω και άνω των 100.000;

Μήπως, γιατί, δεν πιστεύουν οι Ευρωπαίοι εταίροι και δανειστές μας ότι θα καταφέρουμε να πραγματώσουμε τις πολυσέλιδες (μόνο το σημερινό νομοσχέδιο είναι πάνω από 200 σελίδες) αλλαγές που τελικά θα ψηφίσουμε; Μήπως γιατί δεν γίνεται να πραγματωθούν; 

Για να το πούμε διαφορετικά, με γλώσσα «καλοκαιρινή»: πες πως πρέπει να χάσεις κιλά για να βγεις στις παραλίες και ο διαιτολόγος συνιστά δίαιτα 5 κιλών την ημέρα. Και σου δίνει και έτοιμο το διαιτολόγιο. Δύσκολο μεν, επιτεύξιμο δε. Τι κι αν πέσαν όλοι πάνω σου, εσύ θέλεις να βγεις κορμάρα και λες «ή μαγιό ή κελεμπία». Οπότε το αποδέχεσαι. Είναι δυνατόν να τα καταφέρεις; Η διαιτολόγος, όμως, τα λεφτά της πρέπει να τα πάρει. Και αυτό εξασφαλίζεται, πριν την απομάκρυνση από το ταμείο και όχι μετά την αποτυχία του προγράμματος. Και αυτό για τους δανειστές δεν είναι «Οδηγία» είναι η Βίβλος.

Πηγή tvxs