Το διακύβευμα της διαπραγμάτευσης

oikonomica

Η νέα κυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να στριμώξει την Ευρώπη και να μεταβάλει προς όφελος της χώρας μας τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί για τη χώρα. Από την άλλη πλευρά η Ευρώπη απειλεί να σταματήσει τη χρηματοδότηση της χώρας. Τι θα σήμαινε αυτό όμως. Για ποιο λόγο χρειαζόμαστε τη δόση των 7 δις;

Στο ξεκίνημα της κρίσης, η ΕΚΤ σε μια προσπάθεια να στηρίξει τη χώρα, αγόρασε ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά. Αυτό σημαίνει ότι τα αγόρασε από ξένες τράπεζες ή άλλους επενδυτές. Η μεταβίβαση αυτή έγινε σε αξία μικρότερη από την ονομαστική και επειδή τα ομόλογα ήταν στα χέρια της ΕΚΤ δεν υπέστησαν κούρεμα. Αν παρέμεναν στα χέρια ιδιωτών θα κουρευόταν και αυτά μαζί με το υπόλοιπο ελληνικό χρέος. Οι πωλητές δεν είχαν λύση παρά να τα πουλήσουν για να αποφύγουν το κούρεμα, οπότε μπορούμε να πούμε ότι η ΕΚΤ κερδοσκόπησε σε βάρος της χώρας μας με τον ίδιο σχεδόν τρόπο πουαμερικάνικα fund κερδοσκόπησαν σε βάρος της Αργεντινής. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η ΕΚΤ υποσχέθηκε να επιστρέψει τμήμα από αυτά τα κέρδη στην ελληνική κυβέρνηση. Το πως θα γίνει αυτό δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητό ως σήμερα, αλλά ας το παραβλέψουμε για την ώρα.

Ένα τμήμα από τα ομόλογα ονομαστικής αξίας 60 δις που είχε στην κατοχή της η ΕΚΤ λήγει μέσα στο 2015 και τα 7 δις της δόσης που θα πάρουμε προορίζονται για την αποπληρωμή αυτών των ομολόγων. Θέλουμε λοιπόν να πάρουμε χρήματα από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους και το ΔΝΤ για να αποπληρώσουμε τη δική μας κεντρική τράπεζα που κερδοσκόπησε εις βάρος μας με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα μας επιστρέψει με κάποιον ακαθόριστο τρόπο ένα κομμάτι από τα κέρδη της.

Αυτός ο διακανονισμός είναι παρανοϊκός και έχει δίκιο ο κ. Βαρουφάκης που διαμαρτύρεται και δε θέλει τη δόση. Γιατί άλλωστε να βάλουμε τους φορολογούμενους των υπολοίπων χωρών να συμμετάσχουν σε αυτή την παράνοια με τα χρήματά τους, χρήματα τα οποία εμείς θα προσπαθήσουμε να επιστρέψουμε κάποια στιγμή στο μέλλον;

Από δημοσιονομικής άποψης η χώρα δεν κινδυνεύει. Τα χρήματα της δόσης δεν προορίζονται για μισθούς και συντάξεις. Άλλωστε η χώρα έχει πρωτογενές πλεόνασμα, ακόμη και αν αυτό έχει επιτευχθεί με λογιστικές αλχημείες. Το πρόβλημα έγκειται στις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες βασίζονται στην παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ για να μη χρεοκοπήσουν. Και επειδή χωρίς τράπεζες δε μπορεί να υπάρξει οικονομία, αν χρεοκοπήσουν, η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πραγματική οικονομική καταστροφή.

Το ελληνικό κράτος και οι ελληνικές τράπεζες είναι βέβαια διαφορετικές οντότητες. Αν η ΕΚΤ αποφασίσει να αφήσει τις ελληνικές τράπεζες να χρεοκοπήσουν, επειδή το δημόσιο δεν αποπλήρωσε ένα ομόλογο θα φαινόταν ανεξήγητα εκδικητική απέναντι στη χώρα. Επιπρόσθετα η δουλειά μιας κεντρικής τράπεζας είναι να στηρίζει το τραπεζικό σύστημα και όχι να το καταστρέφει. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δε θα πρέπει να αφήνει μια ιδιωτική τράπεζα που αποτυγχάνει να φαλιρίσει αν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Το να αφήσει όμως το τραπεζικό σύστημα μιας ολόκληρης χώρας εκτεθειμένο είναι τραβηγμένο. Άλλωστε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι θεωρητικά υπό την εποπτεία της και πριν από τρεις μόλις μήνες του είχε δώσει το πράσινο φως όταν όλες οι Ελληνικές τράπεζες περνούσαν επιτυχημένα (έτσι μας έλεγαν τότε) τα stress tests.

Όλα αυτά τα γνωρίζει ο κ. Βαρουφάκης και σε αυτά ποντάρει όταν κοντράρει τον κ. Ντάισενμπλουμ. Αυτό που ίσως αγνοεί ο κ. Βαρουφάκης είναι ότι υπάρχουν περισσότεροι το ενός προφανούς τρόπου να εκβιάσει κανείς μια χώρα ή έναν άνθρωπο και κανείς δεν ξέρει αν οι δανειστές χρησιμοποιήσουν κάτι πιο αντισυμβατικό, όπως ένα εθνικό θέμα ή κάποια άλλη χρηματοροή από την ΕΕ, η οποία μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την ΕΚΤ, αλλά αυτό μπορεί να μη σημαίνει και τίποτε.

Μερικές φορές βέβαια η άγνοια κινδύνου μπορεί να αποβεί και σε καλό. Μπορεί ο τρόπος του κ. Βαρουφάκη να επιτύχει έστω και κάποιες μικρές υποχωρήσεις από την πλευρά των δανειστών, τις οποίες δεν πέτυχαν οι προκάτοχοί του. Μπορεί βέβαια να αποβεί και σε κακό στη χώρα, τουλάχιστον όμως δείχνει μια διάθεση να προσπαθήσει για το καλύτερο και αυτό εμπεριέχει βέβαια και κάποιο σημαντικό ρίσκο. Εκ του ασφαλούς όμως και χωρίς ρίσκο δε μπορεί να πετύχει κανείς τίποτε ..