Το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών ή ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας είναι ένας στατιστικός πίνακας[1], που καταγράφει τις διεθνείς συναλλαγές των κατοίκων αυτής της χώρας, με τους κατοίκους του υπόλοιπου κόσμου για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Στην έννοια του κατοίκου περιλαμβάνεται τόσο ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας. Η έννοια των συναλλαγών περιλαμβάνει τις αγοροπωλησίες αγαθών, υπηρεσιών και περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες καταγράφονται συστηματικά και λεπτομερώς ως εισπράξεις και πληρωμές στο ισοζύγιο πληρωμών .
Η λογιστική καταγραφή των διεθνών συναλλαγών ακολουθεί το διπλογραφικό σύστημα, δηλαδή για κάθε διεθνή συναλλαγή δημιουργούνται δύο εγγραφές με το ίδιο ποσό κατ’ απόλυτη τιμή, αλλά με διαφορετικό πρόσημο και που έχει σαν αποτέλεσμα, το ισοζύγιο πληρωμών να είναι πάντα λογιστικώς ισοσκελισμένο. Το ισοζύγιο πληρωμών κατηγοριοποιείται σε τρεις βασικούς λογαριασμούς, ανάλογα με την φύση των διεθνών συναλλαγών[2]:
· Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών. Αναλύεται περαιτέρω:
§ Το Εμπορικό Ισοζύγιο, το οποίο παρακολουθεί τις διεθνείς συναλλαγές αγαθών.
§ Το Ισοζύγιο Υπηρεσιών, το οποίο παρακολουθεί τις διεθνείς ανταλλαγές υπηρεσιών (ταξιδιωτικές, τραπεζικές, μεταφορικές, κ.ά.).
§ Το Ισοζύγιο Εισοδημάτων, που αφορά τις εισπράξεις εισοδημάτων κατοίκων της χώρας από το εξωτερικό, ή των κατοίκων του υπόλοιπου κόσμου από το εσωτερικό της χώρας, είτε αυτά προέρχονται σαν αμοιβή του συντελεστή εργασία (μισθοί), είτε σαν αμοιβή του συντελεστή κεφάλαιο (τόκοι, μερίσματα και κέρδη επενδύσεων).
§ Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Μεταβιβάσεων, που καταγράφει κυρίως μονομερείς τρέχουσες εισπράξεις και πληρωμές των κατοίκων από και προς το τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς και εμβάσματα μεταναστών.
· Το Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων. Στο λογαριασμό αυτό καταγράφονται κυρίως το σύνολο των μονομερών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, αλλά και οι συναλλαγές σε άϋλα στοιχεία κεφαλαίου (για παράδειγμα διάφορα δικαιώματα εκμετάλλευσης, επωνυμίες κτλ).
· Το Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών. Ο λογαριασμός αυτός κατηγοριοποιείται σε:
· Άμεσες Επενδύσεις, όπου εδώ καταγράφονται οι συναλλαγές για την απόκτηση των πραγματικών στοιχείων ενεργητικού (κτίρια, εγκαταστάσεις, γης, ελέγχου επιχειρήσεων, κτλ), τόσο από τους κατοίκους της χώρας στο εξωτερικό, όσο και από τους μη κατοίκους στο εσωτερικό.
§ Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου, όπου εδώ παρακολουθούνται οι διεθνείς συναλλαγές τόσο των κατοίκων όσο και των μη κατοίκων και αφορούν μεταβολές χαρτοφυλακίου(μετοχές μέχρι ποσοστού 10%, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια και διάφοροι τίτλοι).
§ Λοιπές επενδύσεις, όπου καταγράφονται συνήθως διατραπεζικού χαρακτήρα διεθνείς συναλλαγές, με σύναψη δανείων και μεταβολές των καταθέσεων.
§ Μεταβολές στα συναλλαγματικά διαθέσιμα, όπου καταγράφονται οι διεθνείς συναλλαγές των Κεντρικών Τραπεζών της κάθε χώρας, όσον αφορά τις μεταβολές των συναλλαγματικών αποθεμάτων τους (καλούνται «επίσημες» ή «εξισωτικές» συναλλαγές) και έχουν σαν στόχο την αντιμετώπιση συναλλαγματικών ή νομισματικών κρίσεων ανάλογα με το καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών που ισχύει.
Το άθροισμα των τριών ισοζυγίων που αποτελούν το ισοζύγιο πληρωμών είναι μηδενικό, κάτι που εξυπακούεται από την διπλογραφική καταχώρηση των συναλλαγών. Αλλά λόγω της διασποράς των πηγών του ισοζυγίου πληρωμών, αυτό δεν συμβαίνει στην πράξη. Έτσι στο τέλος συνήθως του ισοζυγίου πληρωμών, υπάρχει ένα ξεχωριστός λογαριασμός, ο οποίος ονομάζεται τακτοποιητέα στοιχεία, τέτοιος ώστε να ισοσκελίζει την διαφορά των επιμέρους ισοζυγίων.
του Πέτρου Αρβανίτη
Πανεπιστημιακές Σημειώσεις
[1] <http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/default.aspx>, Δικτυακός τόπος της Τραπέζης της Ελλάδας, τελευταία πρόσβαση 28/01/2013.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου