Πόλεμος και πολιτική

Νέα Πολιτική

του Δημήτρη Βαλασίδη* 

Εισαγωγικά

Ο Ναπολέων γράφει στην αλληλογραφία του ότι «ο πόλεμος μοιάζει με την πολιτική πράξη. Είναι υπόθεση ικανότητας και εμπειρίας». Ο Κλαούζεβιτς θεωρεί ότι «ο πόλεμος δεν είναι μόνον μια πολιτική πράξη, αλλά επίσης ένα πραγματικό όργανο της πολιτικής, μια συνέχειά της με άλλα μέσα» και συνεχίζει: «Μια σαφής γνώση των πολεμικών πραγμάτων είναι απαραίτητη για τον πολιτικό ηγέτη του κράτους». Ο Φον Χίντεμπουργκ γράφει ότι: «Τα όρια μεταξύ πολιτικής και αγωγής πολέμου δεν είναι δυνατόν να χαραχθούν κατά σαφή τρόπο», ο Λούντεντορφ: «Πολιτική και πόλεμος, πόλεμος και πολιτική είναι ένα και το αυτό πράγμα» και ο Μάο Τσε-Τουνγκ: «Πόλεμος είναι η αιματηρή πολιτική και πολιτική ο αναίμακτος πόλεμος». O μέγας πολιτικός, αλλά και στρατιωτικός W. Churchill εντοπίζει μια διαφορά:«H πολιτική είναι συνταρακτική όσο και ο πόλεμος κι εξ ίσου επικίνδυνη. Στον πόλεμο κινδυνεύεις να σκοτωθείς μόνο μια φορά, αλλά στην πολιτική σκοτώνεσαι κάθε μέρα».

Επομένως οι πολιτικοί και οι συνεργάτες τους κατά την άσκηση της πολιτικής σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο διεξάγουν ένα είδος πολέμου και καλούνται να λάβουν υπόψη τις αρχές και τις μεθόδους του για την επίλυση των παρουσιαζομένων προβλημάτων. Στρέφονται περισσότερο κατά των αντιπάλων τους και λιγότερο επικεντρώνονται στους ψηφοφόρους.

Ο πολιτικός αγώνας με στρατιωτικούς όρους

• Προέλαση. Η φάση αυτή του αγώνα ξεκινά από την στιγμή κατά την οποία ένα κόμμα, μια παράταξη ή ένας υποψήφιος αποφασίσει να πάρει μέρος σε μια εκλογική αναμέτρηση μέχρι κατέλθει στον πολιτικό στίβο. Περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες προπαρασκευαστικές ενέργειες, ώστε να συναντήσει το εκλογικό σώμα και τους αντιπάλους του κατάλληλα προετοιμασμένο.
• Επίθεση. Κατά των ιδεών, πολιτικών θέσεων και προγραμμάτων των αντιπάλων κομμάτων/παρατάξεων ή υποψηφίων.
• Άμυνα. Για την υπεράσπιση των απόψεων και προγραμμάτων από τις επιθέσεις των αντιπάλων και ενδεχομένως των ΜΜΕ.
• Σύμπτυξη. Εγκατάλειψη με ιδιαίτερη προσοχή κάποιων θέσεων και απόψεων, όταν μετά από έρευνα, εκτιμηθεί ότι δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και επιθυμίες του εκλογικού σώματος και γενικότερα του συνόλου των πολιτών.
• Ανορθόδοξες ενέργειες, κατά τις οποίες σε μη αναμενόμενο χρόνο και με μη αναμενόμενο τρόπο καταφέρουμε κτυπήματα στον αντίπαλο, εκμεταλλευόμενοι ατυχείς θέσεις, απόψεις, ενέργειες ή δηλώσεις του.
• Ψυχολογικές επιχειρήσεις. Είναι το σύνολο των πολιτικών, στρατιωτικών, οικονομικών και ιδεολογικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αποσκοπούν στον ψυχολογικό επηρεασμό αντίπαλων, φιλικών και ουδετέρων στόχων, ώστε να ευνοηθούν οι πολιτικές ή στρατιωτικές επιδιώξεις αυτού που τις διεξάγει. Η κυριότερη μορφή τους είναι η προπαγάνδα. Άλλες μορφές είναι: α) Η αντιπροπαγάνδα με την οποία αντικρούουμε την προπαγάνδα του αντιπάλου και εκμεταλλευόμαστε τις αδυναμίες της. β) Η ζύμωση (αγκιτάτσια), η οποία βασίζεται στα συναισθήματα και τα πάθη και υποκινεί τις μάζες για δράση. γ) Η διαφώτιση, ένα σύνολο δραστηριοτήτων, οι οποίες ενημερώνουν το κοινό και ανατρέπουν με λογικά επιχειρήματα τις πλάνες και τις φήμες του αντιπάλου. δ) Σχέσεις με το κοινό (δημόσιες σχέσεις).

Οι αρχές του πολέμου στην πολιτική

• Επιλέγουμε τον πολιτικό μας σκοπό και επιμένουμε στην εκπλήρωσή του.
• Για την επιτυχία του σκοπού μας επιτιθέμεθα με ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση.
• Η απλότητα πρέπει να κυριαρχεί κατά την σχεδίαση και την εφαρμογή του σχεδίου μας.
• Ενότητα διοικήσεως. Το αρχηγικό μοντέλο που εφαρμόζεται στα περισσότερα κόμματα και παρατάξεις παρουσιάζει πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα από μειονεκτήματα.
• Συγκεντρώνουμε τους ανθρώπινους, οικονομικούς, υλικούς και άλλους πόρους μας σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο (πχ προεκλογικά) για να καλύψουμε ελλείψεις στην ποσότητά τους.
• Οικονομία δυνάμεων. Επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, την εκπαίδευση του προσωπικού και την εκμετάλλευση των εμπειριών μας κυρίως από παλαιότερες εκλογικές αναμετρήσεις.
• Ελιγμός. Με αυτόν πετυχαίνουμε να βρεθούμε σε πλεονεκτική θέση με την συγκέντρωση των αναγκαίων πόρων στον κατάλληλο τόπο και χρόνο
• Αιφνιδιασμός. Επιτυγχάνεται με την τήρηση του απορρήτου, την ταχύτητα, την παραπλάνηση του αντιπάλου, την συγκέντρωση ακριβών πληροφοριών και την ανάληψη ρίσκων.
• Ασφάλεια και προστασία. Για την αποφυγή της καταστροφής μας από τους αντιπάλους μας.

Μετά από όλα αυτά θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί ότι οι στρατιωτικοί, μετά την αποστρατεία τους, θα ήταν οι πλέον κατάλληλοι για έναν προεκλογικό αγώνα ή και για την πολιτική γενικότερα. Γνωρίζουν από στρατηγική και κατέχουν την τέχνη του πολέμου. Έχουν όμως ένα μεγάλο μειονέκτημα: Δεν γνωρίζουν και ούτε επιθυμούν -στην συντριπτική τους πλειοψηφία- να εφαρμόσουν τις μεθόδους των επαγγελματιών πολιτικών που συχνά απέχουν από την αρετή και την αλήθεια. Παραμένουν «στρατιώτες», ανεξάρτητα αν αυτό θα τους κοστίσει μια αποτυχία στην εκλογή τους. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές από τους εκατό και πλέον υποψηφίους όλων σχεδόν των κομμάτων που προέρχονταν από τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας ελάχιστοι κατάφεραν να εκλεγούν με σταυρό προτίμησης.

*Αξιωματικού εα-Οικονομολόγου-Συγγραφέα, Προέδρου του Ελληνικού Ινστιτούτου Ηγεσίας και Στρατηγικής (ΕΛΙΝΗΣ).