Η φούσκα της αγοράς του Souk al-Manakh του 82’ – Β’ Μέρος

oikonomica

Η συνεχής άνοδος της αγοράς προσέλκυσε γρήγορα κεφάλαια από ολόκληρη τη μέση ανατολή. Παλαιστίνιοι, Αιγύπτιοι και Πακιστανοί έσπευσαν να αποκτήσουν μετοχές μέσω κουβεϊτιανών αντικλήτων, μιας και μόνο κουβεϊτιανοί είχαν το δικαίωμα να αποκτήσουν μετοχές. Κατά την περίοδο 1981-82, κάποιες μετοχές παρουσίαζαν κέρδη 100% μέσα σε ένα μήνα, ενώ υπήρχαν και μετοχές που δεκαπλασίαζαν την αξία τους. Η μετοχή της εταιρείας βιομηχανικής ανάπτυξης του κόλπου (Gulf company for Industrial Development) πενηνταπλασίασε την αξία της σε ένα μήνα. Οι αστρονομικές ανατιμήσεις των μετοχών και η απεριόριστη δυνατότητα αγοραπωλησιών με ανύπαρκτο στην ουσία χρήμα, μέσω της χρήσης μεταχρονολογημένων επιταγών, έκαναν πολλούς επενδυτές δισεκατομμυριούχους.

Οι δημόσιες έγγραφες νέο εισερχόμενων εταιρειών έκαναν θραύση καθώς πονηροί επιχειρηματίες εκμεταλλευόταν την προθυμία του κοινού για οποιαδήποτε επένδυση. Εταιρείες εμφανιζόταν από το πουθενά χωρίς προϊόντα ή πελάτες, ξεφεύγοντας νόμιμα από τις ελεγκτικές αρχές του κρατιδίου. Αποτυχημένες επενδύσεις ακινήτων εκατομμυρίων δολαρίων μετασχηματιζόταν σε νοσοκομεία και η δημόσια εγγραφή τους υπερκαλυπτόταν 2.600 φορές. Για μια ολόκληρη εβδομάδα ένα με δύο φορτηγά αεροπλάνα γεμάτα με αιτήσεις συμμετοχής στη δημόσια εγγραφή της Gulf Medical έφταναν καθημερινά από ολόκληρη τη μέση ανατολή. Η τράπεζα επενδύσεων που είχε αναλάβει την επένδυση είχε προσλάβει 40 Αιγυπτίους δασκάλους για να επεξεργαστούν το χαρτομάνι. Μέσα στους επόμενους μήνες η μετοχή ανέβηκε πάνω από 800% αποφέροντας τεράστια κέρδη στους ιδιοκτήτες. Οι επενδυτές αγόραζαν μερίδια σε ένα άδειο σχεδόν κτίριο.

Οι μετοχές επενδυτικών εταιρειών που επικέντρωναν τη δραστηριότητά τους σε άλλες μετοχές στο Souk είχαν την τιμητική τους, δημιουργώντας όμως μια μεγάλη επικάλυψη στις επενδυτικές ευκαιρίες και παίζοντας το ρόλο τους στην εκτίναξη της αγοράς στα ύψη. Υπήρχαν ακόμα και επενδυτικά κεφάλαια που επένδυαν σε επενδυτικές εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους επένδυαν σε άλλες εταιρείες του Souk. Συναλλαγές δισεκατομμυρίων πάνω στο τίποτε.

Στην κορύφωση της φούσκας 8 πρόσωπα που έγιναν γνωστά ως Οι Ιππότες διακινούσαν πάνω από 55 δισεκατομμύρια δολάρια σε μεταχρονολογημένες επιταγές. Ένας από αυτούς, ο Jassim al-Mutawa, ένας δημόσιου υπάλληλος που δούλευε στο γραφείο έκδοσης διαβατηρίων, όχι μεγαλύτερος από 25 χρονών, είχε εκδώσει από μόνος του μεταχρονολογημένες επιταγές αξίας 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Εκτιμήσεις της εποχής μιλούσαν για 29.000 μεταχρονολογημένες επιταγές συνολικής αξίας πάνω από 93 δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες εκδόθηκαν με αντίκρισμα μετοχές, οι οποίες ήταν πρακτικά άχρηστες.

Ακόμα και κρατικοί αξιωματούχοι “επένδυαν” στην αγορά του Souk. Μέχρι τις αρχές του 1982 3,5 δισεκατομμύρια μετοχές είχαν αλλάξει χέρια. Η συνολική χρηματιστηριακή αξία των εταιρειών του Κουβέιτ είχε εκτοξευθεί από τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, στα 100. Παρά το μικρό μέγεθος του κρατιδίου, η κεφαλαιοποίηση του χρηματιστηρίου του ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Στο τέλος του 1982 ο διπλασιασμός της τιμής των μετοχών ανά ώρα αποτελούσε κοινό τόπο. Οποιαδήποτε αμφισβήτηση του μοντέλου ανάπτυξης του Souk απορρίπτονταν ως κακία. Οι ντόπιοι επενδυτές πίστευαν ότι η κυβέρνηση δεν θα επέτρεπε ποτέ στην αγορά να καταρρεύσει. Η πετρελαιοκίνητη οικονομία του κρατιδίου ήταν προορισμένη να ανεβαίνει συνέχεια.

Ότι αρχίζει ωραίο όμως …

Τον Αύγουστο του 1982, μια επενδύτρια ζήτησε την προεξόφληση μίας από τις μεταχρονολογημένες επιταγές του Jassim al-Mutawa. Αυτός δεν μπορούσε να την καλύψει. Η αγορά κατέρρευσε μέσα σε μια στιγμή ωθώντας εκατοντάδες επενδυτές στη χρεοκοπία. Η Gulf Medical έχασε το 98% της αξίας της. Η πτώση της τιμής του πετρελαίου έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Τα έσοδα του κρατιδίου για το 1982 έπεσαν στο ¼ αυτών του 1980. Η συντριβή ήρθε όταν ο Abdelatif al-Hamad, ο νέος υπουργός οικονομικών του κρατιδίου, δήλωσε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να στηρίξει μια αγορά η οποία είχε ανέβει σε εξωπραγματικά επίπεδα προτιμώντας να αφήσει τους κερδοσκόπους να πληρώσουν για τις αμαρτίες του σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση.

Η κατάρρευση του Souk ήταν τόσο απότομη που δεν μπορεί καν να θεωρηθεί σαν το σπάσιμο μιας φούσκας. Η αγορά απλώς έπαψε να υπάρχει. Από τη μια στιγμή στην άλλη απλώς δεν υπήρχαν προσφορές για αγορά μετοχών.

Το Σεπτέμβριο του 82’ η κυβέρνηση διέταξε την εκκαθάριση όλων των μεταχρονολογημένων επιταγών. Επιταγές αξίας 91 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατέληξαν στον κουβά. Η μέση απώλεια για κάθε κάτοικο του κρατιδίου, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και υπερηλίκων, ανήλθε στις 90.000 δολάρια. Το εμπόριο του κρατιδίου περιορίστηκε για μια περίοδο στα απολύτως απαραίτητα. Η κυβέρνηση έκλεισε το Souk al-Manakh, έχτισε ένα νέο χρηματιστήριο και ξεκίνησε απ’ την αρχή.